'Kutadgubilig' 10 Yaşında

Ahmet Dağ / TIMETURK

Münzevi ve tecessüs ilim ehli fikir işçisi Üstad Cemil Meriç dergi için “Hür tefekkürün kalesi” ifadesini kullanır. Ülkemizde -çoğunlukla- dergi ve dergiciliğin lise öğrencilerinin müsamereleri cihetinde gören anlayışımız dergi okumanın ya da dergi yayımlamanın önemini kavrayamadığından dolayı tefekkürün istila edilmesi durumuyla karşı karşıya kaldığımızı söyleyebilirim.

Şahsen dergide yazı yazmayı hem de dergide yayımlanan yazıları anlamlı bir eylem olarak görürüm. Ülkemizde dergi denilince ya edebiyat ya da siyaset dergileri akla gelir. Bu anlayış içinde felsefe dergileri ise ideolojik ve mutaassıp marazi bakışlardan dolayı özgürleşemediği için kale haline gelememiştir.

‘Kutadgubilig Dergisi’ ülkemizdeki yanlış dergi algısını doğrultan, Meriç’in kastettiği derginin itibarını iade eden, ismiyle müsemma kadim köklere uzanan ve derin köklere sahip olan mümbit bir dergi. Kendisine klasik İslam düşünce geleneğini temel alan ve felsefileşmiş kültür inşasına katkıda bulunan dergi felsefe, bilim teorisi, ahlak, dil, din, tarih ve toplum gibi sosyal bilimleri konu aldığı gibi mantık, matematik, gökbilim, kimya ve canlılar bilimi gibi doğa bilimleri kapsayan geniş bir içeriğe sahip. Derginin adeta -Mevlana’nın pergel metaforu gibi- ayağını sağlam bir yere basmış kuşatıcı ve meydan okuyucu bir cesaret ve bilgeliğe sahip olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Yayın Yönetmenliğini Şaban Teoman Duralı’nın yapmış olduğu Kutadgubilig Dergisi’nin yayım kurulunda O. F. Akyol, A. Bıçak, C. Çakmak, İ. Fazlıoğlu, İ. Kara, Ö.N. Soykan, S. Türker ve G. Yılmaz gibi değerli akademisyen ve düşünürler bulunmaktadır.

Yılda iki kere yayımlanan 10. yılını tamamlayan Kutadgubilig en anlamlı sayısı olan yirminci sayısını -tevafuk olarak Gazali’nin dokuz yüzüncü yıldönümünün hatırasına- Gazali’yi konu edinmiş. Ş. T. Duralı. S. Türker, M. Zaidi bin İsmail ve A. Çapku’nun Gazali için yazdığı makaleler derginin ana gövdesini oluşturmaktadır. Bir felsefeci olarak her sayısından istifade etmeye çalıştığım gibi hacimli ve nitelikli 20. sayısından da oldukça çok istifade ettiğimi söylemeyi lüzum olarak görüyorum.

Yine dergi de “Varlık-Bilgi-Ahlak Araştırmaları: Metafizik” başlıklı bölümde, Nebi Mehdiyev’in ‘Otopoyeziz Teorisi ve Gerçeklik’, Nedim Yıldız’ın ‘Gorgias’ın Retorik Anlayışı’, Uğur Erken’in ‘Kıvrımdan Carıtaya: 18. Yüzyıl İngiliz Ressamlarının Güzel Anlayışları Üzerine Bir Deneme’, Serdar Uslu’nun ‘Yunan Mitosunun Aklileştirilmesi Bağlamında Yunan Tarih Yazıcılığı’, İshak Arslan’ın ‘Bilim-Din İlişkisi Nasıl Ele Alınabilir?’, İlyas Altuner’in çevirdiği G. Ryle’nin ‘Kategoriler’, Nazlı İnönü’nün ‘C. S. Pierce’ün Felsefe Tarihi Üzerine Görüşleri’, Özgüç Güven’in ‘Genç Kant’ın Evren Anlayışı’ ve Nedim Yıldız’ın ‘Karşıt İddialar’ yazı ve makalelerine, “Tarih-Toplum-Kültür Araştırmaları” bölümünde A.F. Güney’in ‘Bir Felsefi Tefsir Örneği Olarak Ahmet Hamdi Akseki’nin İbn Sina’nın İhlas Süresi Tefsiriyle İlgili Telif Ettiği Tercüme ve Şerh’, H. Türker ‘Yunus Emre’de Şiirsel İmkanın Görüngübilimi’, M. Vural’ Farabi’nin ‘Siyaset Felsefesinde Demokrasi’, İ. Görkaş’ın ‘Baha Tevfik’in Hak Yolu Gazetesine Felsefi Katkısı’, Naile Ağababa’nın ‘Zerdüştlük’ makalelerine yer verilmiştir.

Mülakat ve Kitabiyat bölümlerinde Ahmet İnam’ın Prof. Dr. Teo Grünberg’le mülakatının yanı sıra Can Karaböcek'in Ş. T. Duralı'nın ‘Aklın Anatomisi’, İhsan Fazlıoğlu’nun Reza Pourjavady’nin İngilizce Philosophy İn Early Safavid İran/ Erken Safavi İranında Felsefe, Nebi Mehdiyev’in editörlüğünü Betül Çötüksöken ve Ahu Tunçel’in yaptığı ‘Bilgi Felsefesi’, Ahmet Çapku’nun ‘Türkiyede/Türkçede Felsefe Üzerine Konuşmalar’ ve Nedim Yıldız’ın Z. Bauman’ın ‘Postmodern Etik’ kitaplarının tahlili ve tanıtımlarına yer verilmiştir.

Ayrıca dergininin başlangıç sayısından beri devam etmekte olan Ş. T. Duralı’nın “Türkçenin Felsefe-Bilim Sözlüğü” bu sayısında ‘Dönem’ maddesini tamamladığı sözlük çalışmasına yer verilmiştir. Kutadgubilig yalnızca bir dergi olmadığını bu sözlükle ortaya koyuyor. Bu sözlük tamamlandığında Türkiye’de ihtiyaç duyulan doğal bilim ve sosyal bilimleri içeren şümullü ve devasa bir sözlük olacak. Bu çalışma şimdiden cilt olarak yayımlanmaya başlayabilir.

Duralı’nın ifadesiyle iri kıyım kitap boyutunda olan dergi çağdaş İngiliz-Yahudi medeniyetinin tahammül edemeyeceği taze bir felsefe-bilim geleneği ve yeni bir medeniyet teşebbüsüne katkına bulunmanın lüzumuna değinerek özgüveni olan ve kapağındaki çınar ağacının sembolize eden kök ve derinliğe sahip meydan okuyucu vakarlı bir duruşa sahip…