Moro'da normalleşme süreci bakın nasıl sağlandı
İmralı'da BDP heyeti ile görüşen Abdullah Öcalan da gönderdiği mektuplardan, üç aşamalı bir plandan bahsederken özellikle Normalleşe sürecinin altını çiziyor.Öcalan'ın sözünü ettiği normalleşme süreci yakın zamanda Filipinler Hükümeti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) arasında imzalanan anlaşmanın da en önemli maddeleri arasındaydı.
12 Yıl Önce Güncellendi
2013-02-26 17:52:23
Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) kökleri çok eski olmasına rağmen 1972 yılından beri Filipinler Hükümeti'ne karşı silahlı mücadele veriyor. Bu silahlı mücadele neticesinde 40 yılda 120 bin insan öldü. Bunlardan % 40'ı Filipinler askeri % 40 masum % 20 ise Moro mücahitleriydi.
40 yıllık savaş Moro toplumunun bütün yapısını bozdu. Şuan Moro'da savaştan dolayı üç kadının karşısında bir erkek kalmış durumda...
Moro Mücahitleri ile Filipinler Hükümeti aralarında Malezya, Norveç,Türkiye,Libya, Brunei gibi ülkelerin buunduğu temas grubunun neticileri sonucu müzakere masasına oturdu. Bu müzakereler aslında 16 yıldır devam ediyor, ama bir türlü neticelenmiyordu
15 Ekim tarihinde Filipinler Başkanlık Sarayında Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile Filipinler Hükümeti arasında "Rahman ve Rahim olan Allahın adıyla" başlayan bir çerçeve anlaşması imzalandı. Nihai anlaşma içinse Malezya'da görüşmeler başladı. Burada daha çok detay görüşmeleri yapılıyor.
Anlaşmayı ve sonuçlarını yerinde incelemek için beş gün sonra Filipinler ve Moro'ya gittim. Moro islami Kurtuluş Cephesi Haj El Murad rahim, hepimizin ders alması gereken bir şey ifade etti...Murad İbrahim, müzakere masasına otururken asla silahı konuşturmadıklarını ve susturduklarını söylüyor. Müzakere olurken silahlar patlarsa sonuç alamazsınız. Diyor. Müzakere başarısız olursa tekrar silaha sarılırdık ama kulağımız yine bizi masaya çağıracak olan sesteydi diyor.
Moro İslami Hareketin en büyük özelliği 40 yıllık savaşta asla ama asla sivil hedefe yönelmemesi olmuş. Hereket lideri Murad İbrahim bunun inançlarından kaynaklandığını çünkü İslam'ın kadın, çocuk ve masumların hedef yapılmasına izin vermediğini ifade ediyor. Hatta 2009 yılında arada kalan sivillerin ölümünü azaltmak için şehirlerden ziyade dağlara ve ormanlalara çekildiğini ifade ediyor...
40 yıllık savaşta birçok köy boşaltılmış, insanlar Filipinler Hükümeti tarafından korucu yapılmış, faili meçhul cinayetler işlenmiş...Bütün unların sonucunda iki tarafta artık bunun böyle gitmeyeceğini anlamoş ve masaya oturmuş.Moro Mücahitlerinin kendi özerk bölgelerini kurmalarına Filipinler Hükümeti izin vermiş.Bu noktada yer altı kaynakların kullanımı, Filipinler Hükmetinden bölgeye aktarılacak kaynak ve Anayasa meselesi gibi sorunları çerçeve anlaşması ile çözmüşler.
İmralı'da BDP heyeti ile görüşen Abdullah Öcalan da gönderdiği mektuplardan, üç aşamalı bir plandan bahsederken özellikle Normalleşe sürecinin altını çizerek: "Üçüncü aşama ise normalleşme dönemi. Mahmur'un yeniden düzenlenmesi, Kuzey Irak'taki PKK unsurlarından suça karışmayanların ailelerinin yanına dönmelerinin sağlanması bu dönem için öngörülen adımlar arasında.Suça karışmamış örgüt üyelerinin Türkiye'de suç kaydı yok. Var olan yasal prosedürler ile dönüş sağlanabileceği değerlendiriliyor" Öcalan'ın sözünü ettiği Normalleşme süreci
Moro islami Kurtuluş Cephesi (MILF) ile Filipinler Hükümeti arasında yapılan çerçeve barış anlaşmasında bakın nasıl madde madde anlaşmaya konulmuş:
"NORMALLEŞME
1. Taraflar, normalleşmenin barış süreci için hayati/elzem olduğunda mutabıktır. Toplumların sürdürülebilir geçim arayışı ve barışçıl tedbirli/ihtiyatlı/düşünüp tartışan bir toplum içinde siyasi katılımı içeren arzuladıkları hayat kalitesine ulaşabileceği şartlara dönüşü normalleşme yoluyladır.
2. Normalleşmenin amacı, Bangsamoro’daki insan güvenliğini garanti altına almaktır. Normalleşme temel insan haklarına bağlı ve bireylerin şiddet ya da suç korkusundan özgür olduğu ve uzun-zamandır-korunan gelenekler ile değerlerin saygı görmeye devam ettiği bir toplum kurulmasına/oluşturulmasına yardımcı olur. İnsani güvende olmama/güvensizlik/tehlikede olma, insani ve sivil hakların ihlali, sosyal ve politik adaletsizliği ve cezasız kalmanın dahil olduğu geniş bir meseleler dizisini kapsar.
3. Prensip meselesi olarak, polislik yapısı ve düzenlemesinin profesyonel olması ve partizan siyasi kontrolden özgür olması elzemdir/hayatidir. Yasa altında eylemleri için hesap verebilirliği ile Merkezi Hükümet ve Bangsamoro Hükümeti’yle hizmet ettiği topluma sorumluğunun yanında kanuni yaptırımda/uygulanmasında etkin ve verimli, adil ve tarafsız olabilmesi için polis sistemi sivil karakterli olacaktır.
4. Taraflarca bölge içinde uygun polisliği önermek için bağımsız bir komisyon organize edilecektir. Komisyon, tarafların temsilcilerinden oluşacaktır ve komisyonun çalışmasına yardımcı olacak kanun uygulanmasında yerli ve yabancı uzmanları davet edebilecektir.
5. MILF, güçlerinin devreden çıkarılması için dereceli bir program üstlenecektir ki böylece kullanımın ötesinde olsunlar.
6. Seviyeli ve dereceli bir şekilde, tüm kanun uygulanması işlevleri Filipin Silahlı Kuvvetleri’nden (AFP) Bangsamoro’nun polis gücüne transfer edilecektir.
Taraflar, 4’ncü paragrafta bahsedilen bağımsız değerlendirme sürecinin sonuçlarını göz önüne alarak Bangsamoro polis gücünün ilişkisi, fonksiyonları ve şekli konusunda görüşmelere devam etme konusunda mutabıktır.
7. Özel Amaçlı Karma/Ortak Eylem Grubu(AHJAG) ile Uluslararası İzleme Ekibi (IMT) yanında Düşmanlıkların Durdurulması için Ortak/Karma Koordinasyon Komitesi (JCCCH), MILF kuvvetlerinin tamamı devreden çıkarılana dek ateşkes anlaşmasını izlemeye devam edecektir. Bu mevcut koordinasyon komiteleri, Hükümet ile kalan MILF güçleri arasında koordinasyonu garanti altına alacak/temin edecek ve sayesinde devreden çıkarılma tamamen bitirilene kadar Bangsamoro bölgesinde MILF’in barışın ve düzenin korunmasına yardımcı olacağı Karma/Ortak Normalleşme Komitesi (JNC) oluşturulmasının temelini oluşturacaktır.
8. Her iki Taraf da bölgede silahların azaltılması ve kontrolü, özel ordular ile diğer silahlı grupların dağıtılması için beraber/ortak çalışmayı taahhüt eder.
9. Normalleşme süreci ve devreden çıkarmanın çizelgesi/süresinin detayları Normalleşme Eki’nde yer alacaktır ve Anlaşma’nın parçası olacaktır.
10. Taraflar, Bangsamoro’nun rehabilitasyon, rekonstrüksiyon ve kalkınması ile MILF savaşçılarının, dahilde yer değiştirmiş olanların ve fakirlikten-mustarip toplumların ihtiyaçlarını karşılayacak programların uygulanması çabalarının yoğunlaştırılmasında mutabıktır.
11. Taraflar, normalleşe sürecine çoklu-bağışçı ülke desteği, yardımı ve taahhütlerini/bağışlarını çekme ihtiyacını tanır. Bu amaçla, acil destek, yinelenen ve yatırım bütçe maliyetini verimli, şeffaf ve hesap verilebilirlikle yayınlayacak Emanet/Tröst Fonu tesis edilecektir. Taraflar, kapasite artırımı/beceri kazandırmanın öncelikli alanları, kurumsal güçlendirme, kalkınma ile altyapıdaki dengesizlikleri ve MILF’in savaşan ve savaşmayan unsurları, yerli halk ve dahilde yer değiştirmişleri etkileyecek normal hayata dönüş için ekonomik kolaylaştırma/basitleştirmeyi ele alacak etki programları gibi şartlara uygun/yeterli nitelikte mali şemalar için kriterler/ölçütler benimsenmesinde mutabıktır.
Taraflar, Bangsamoro halkının meşru ihtilaflarını/sorunlarını/şikayetleri ele alacak geçiş adaleti, tarihi adaletsizliklerin düzeltilmesi ve insan hakları ihlallerinin ele alımı için bir program üzerinde çalışma konusunda mutabıktır."
Haber Ara