Mevsimlik gezici tarım işçiliğinin, Mart-Kasım döneminde aile fertlerinin evden ayrılarak birden fazla yerde gezici olarak çalışması şeklinde tanımlanan notta, geçicilik ve geziciliğin temel özellik şeklinde ortaya çıktığı belirtildi. Yoğunluklu olarak çalışılan alanlar inşaat, turizm ve tarım olarak kaydedildi.
Mevsimlik tarım işçiliğine dair net veri bulunmadığı belirtilen açıklamada ancak, kayıt dışı çalışanlar ve çocuk işçiler eklendiğinde Türkiye'de mevsimlik işçi sayısının 1 milyona ulaştığı tahminine yer verildi.
Açıklamada, işçilerin çalışma ilişkileri ve barınma koşullarına dair öne çıkan sorunlar şöyle açıklandı:
"Günlük ücretler çok düşük, kayıt dışı çalışma yaygın, ücretin bir kısmı aracıya veriliyor. Kadın işçilere daha düşük ücret verildiğinden, kadın çalıştırmak tercih ediliyor. İşçilerin belli çalışma saatleri ya da tatilleri yok. Fazla çalışma karşılığında ek ücret alınamıyor. Ölümlü ve ağır yaralanmalı kazalara sıklıkla rastlanıyor. Özellikle işçileri taşımada kullanılan minibüslere kapasitesinden fazla binilmesi ölümlere yol açıyor. Özellikle tarımda kullanılan ilaçlar pek çok hastalığa sebep oluyor. Çalışma ve yaşam koşulları örgütlenmelerini neredeyse imkansız hale getiriyor. Yüzde 80'i çadırlarda yaşayan işçilerin tuvalet ve banyoları yetersiz, içme suları sağlıksız. Etnik köken ve dini inanışa dayalı dışlanma yoğun şekilde yaşanıyor."
Çocuk işçiliğinin çok yaygın olduğu bu alanda çocukların günde neredeyse 12 saat çalıştığı ve eğitim haklarından faydalanamadığı belirtilerek, kadınların, mesaisi bittikten sonra yemek yapma, su taşıma, odun toplama, ateş yakma, çadır temizliği gibi ev işleri nedeniyle günde 12-18 saat çalıştığı, erkeklerden daha az ücret aldığı ve ücretlerine erkekler tarafından el konulduğu, tacize, tecavüze ve şiddete uğradığı anlatıldı.
- "Mevsimlik tarım işçileri sosyal güvenlik kapsamına alınmalı"
Bilgi notunda, mevsimlik ve gezici tarım işçiliğine neden olan koşulların ortadan kaldırılması konusunda çeşitli görüşler bulunduğuna değinilerek, var olan koşulların iyileştirilmesine yönelik talepler ise "Kapsamlı bir yasal düzenleme yapılmalı. Mevsimlik tarım işçileri sosyal güvenlik kapsamına alınmalı. İşçi-işveren arasında yer alan aracılık kurumu ortadan kaldırılmalı. Çocuk işçiliği engellenmeli. Ulaşım ücretsiz ve güvenli hale getirilmeli. Barınma alanları yaşamaya uygun hale getirilmeli. Kadın işçilerin omuzlarına yüklenen çocuk bakımı ve hane içi sorumluluklar ücretsiz ve ulaşılabilir hizmetlerle ve erkeklerin eşit paylaşımı ile hafifletilmeli" diye sıralandı.
