Yükseköğretim sistemi inceleniyor

Yükseköğretimde gelecek dönemler için bir yol haritası olması beklenen rapor, YÖK Başkan Danışmanı ve Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr Talip Küçükcan ile YÖK Eğitim Komisyonu Danışmanı ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr Bekir S. Gür tarafından hazırlandı.

Çeşitli ülkelerin yükseköğretim sistemlerini ve Türkiye yüksek öğretimini karşılaştırmalı olarak inceleyen rapor, ABD?den Çin?e kadar dünyadaki çeşitli ülkelerin yükseköğretim sistemini ayrıntılı bir şekilde analiz ettikten sonra Türk yükseköğretim sisteminin mevcut yapısının ayrıntılı bir haritasını çıkarıyor. Son bölümde ise sorunlardan çıkış ve çağı yakalamış bir üniversite için radikal öneriler getiriyor.

Üniversiteler mütevelli heyeti sistemine geçmeli

YÖK?ün mevcut yapısını değerlendiren rapor, yükseköğretime ilişkin düzenlemelerin anayasada yer almaması gereken bir konu olduğuna dikkat çekiyor. Rapora göre, Türkiye?de yükseköğretimin üst yönetiminin, anayasal bir konu olmaktan çıkarılması ve yasal düzenlemelere bırakılması gerekiyor. Rapor ayrıca, YÖK?ün yeniden düzenlenerek yükseköğretimde stratejik planlama, kalite güvencesi mekanizmaları oluşturma ve üniversiteler arası eşgüdümden sorumlu bir yapıya getirilmesi gerektiği üzerinde de duruyor. Yükseköğretimin aşırı merkeziyetçi yapısına ve YÖK?ün geniş yetkilerle donatıldığına dikkat çeken rapor, rektör seçimlerinin doğrudan üniversitelere ve oluşturulacak mütevelli heyetine bırakılması gerektiğini belirtiyor.

Ayrıca, Türkiye?de üniversite özerkliğinin yanlış algılandığına değinen rapor, Üniversitelerin, özerklik adına halk tarafından seçilmişlerin tasarruflarını bütünüyle dışladığına dikkat çekiyor. Türkiye?de de artık halk tarafından seçilmişler ve üniversite dışından temsilcilerin de katıldığı bir mütevelli heyeti sistemine geçişin gerekliliğine işaret ediyor. Rapor, seçilmiş siyasiler ile üniversiteler arasındaki ilişkinin geleceği için stratejik bir ortaklık öneriyor. Avrupa ve ABD?de de olduğu gibi, siyasilere üniversite yönetiminde önemli roller biçiyor.

Türkiye?de üniversitelerin yapısı değişmeli

Raporda mevcut üniversite sisteminin değiştirilmesine yönelik üzerinde durulan noktalardan bazıları şunlar; Üniversitelerin kuruldukları bölgelerin sorunlarıyla ilgilenmediğine değinen rapor, üniversite ve iş dünyası arasındaki işbirliği için YÖK, üniversiteler ve iş dünyası arasında ?Yükseköğretim-İş Dünyası İşbirliği Formu? kurulmasını öneriyor.

Yükseköğretim ödeneklerinin artırılması gerektiğine işaret eden rapor, mali özerkliğin de artırılmasını savunuyor.

Raporda, vakıf üniversitelerinde okuyan öğrencilerin toplam öğrenciler içindeki oranının yüzde 5?lerden yüzde 20?lere çıkarılması gerektiği belirtiliyor.

Türkiye?de açık öğretimde okuyan öğrencilerin gelişmiş ülkelere oranla yüksek olduğuna işaret eden rapor, açık öğretimin bundan sonra yükseköğretimde kapasite artırmak için bir alternatif olarak görülmemesi gerektiği üzerinde duruyor.

Türkiye?nin bölgesel güç konumunu pekiştirmek için, Türk Yükseköğretiminin yakın komşu ve bölge ülkeleri için bir cazibe merkezi haline bir an önce getirilmesi gerektiği üzerinde duruluyor.

Yükseköğretime girişte yeni bir sisteme geçilmesi gerektiği üzerinde duran rapor, liyakat ve fırsat eşitliğini ön plana çıkaran, lise müfredatıyla tam uyumlu hazırlanmış olgunluk sınavları yapılmasını öneriyor. MEB ve YÖK?ün ahenkli çalışması gerektiğine vurgu yapıyor.

Tek tip üniversite modelinden vazgeçilmesi gerektiğine değinen rapor, bütün üniversitelerin araştırma üniversitesi şeklinde yapılanmasından farklı olarak bir kısım üniversitelerin toplumun eğitim ve teknoloji ihtiyacını karşılamaya yönelik üniversiteler şeklinde yapılanması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca üniversitelerde teknoloji transferleri merkezleri kurulmasını öneriyor.