Başladığı günden bu yana ne katliamlar ve ne de direniş yoğunluğu açısından bir düşüş yaşamayan intifadada Suriyeli Kürtlerin konumu hâlâ da merak konusu. Konuya dair muhtelif zaman ve zeminlerde yazılanlara karşın yine de genel olarak Suriye’deki örgütlü Kürt muhalefetinin intifada karşısındaki konumuna dair bet bir bilgi sahibi değiliz.
Geleneksel Kürt coğrafyasının bütünü içerisinde en küçük ve nüfus yoğunluğu itibariyle de en düşük birimi oluşturan "Suriye Kürdistanı" , Suriye’nin genel nüfusu içerisinde ikinci büyük etnik topluluğu oluşturmaktadır. Bu sosyal dinamik yarım asrı aşkın sorunlu yapısıyla Suriye’nin dünü ve bugününü etkilediği gibi, yarınını da geniş oranda etkileme potansiyeline sahiptir
Suriye Kürt patilerinin birleştiği çatı girişimi olan “Suriye Kürd Meclisi” (Meclisi Vatani Kurdi al Suriye) ‘nin dışişleri temsilcisi aynı zamanda İlerici Parti lideri Abdulhamid Derviş, Temmuz ayında Kahire’de gerçekleşecek olan “Suriye Muhalefetini Birleştirme” toplantısı için Türkiye’de gerçekleşen hazırlık görüşmelerine katılmak için İstanbul’a geldi.
Uzun bir süredir Suriye Muhalefetini tek çatı altında toplamak için bir dizi girişimler gerçekleştiriliyor. Bu toplantılarda parçalı olan Suriye Muhalefetini Esed’e karşı birleştirme hedefleniyor. Toplantılarda katılımcılar arasında İslamcılar , Kürt Muhalefeti, düşük bir temsiliyete sahip olan olan Liberaller ve Sol gruplar katılıyor. Temmuz ayında Kahire’de gerçekleştirilecek son toplatı ile Suriye Muhalefeti tek çatı altında Esed’e karşı ortak mücadele edilme kararı alacak.
.jpg)
Suriye’de örgütlü Kürt muhalif akımların intifadaya karşı konumlarını doğru saptamak ve anlamak için Suriye’de yaşanan gelişmeleri Kürt Muhalif Abdulhamid Derwiş ile konuştuk ;
Abdulhamid Derviş kimdir?
Suriyeli Kürt muhaliflerinden olan Abdulhamid Derviş, Suriye’de Ulusal Kürt hareketi içerisinde ki eski siyaset akademisyenlerinden biridir. Şam Üniversite’si Hukuk fakültesinden mezun olmuş. Osman Sabri ile beraber Suriye’de ki ilk Kürt siyasi partisini kurmuştur (1957) . Suriye ve Kürt halkının sorunlarının çözülmesi Kürtlerin tanınması anayasal güvenceye alınması için kurulan Şam Hareketi’nin genel sekreterliğini yapmış. Aynı zamanda 1990 yılında kurulan çatı girişimini temsilen seçilen üç vekilden biridir. O dönem seçimlerde Fuat Aliko, Kemal Ahmed ve Abdulhamir Derwiş meclise Kürtleri temsilen girmiştir. Şuan Suriye’de kurulmuş olan ilerici Parti liderliği ve Suriye Kürt Meclisi’nin dış ilişkiler temsilciliğini yapmaktadır.
İşte o Ropörtaj ; Umut İslam Ayar: Merhaba. Öncelikle Türkiye’ye neden geldiğinizi öğrenebilir miyiz?
Abdülhamit Derwiş: İlk gelişim değil bu. Çeşitli bölgelerde ve Türkiye’de Suriye’li Muhalifler olarak toplantılar düzenliyoruz. Temmuz ayında Kahire’de gerçekleştireceğimiz “Suriye Muhalefetini Birleştirme” toplantısı kararını almak için İstanbul’da 14-15 Haziran’da bir toplantı düzenledik. Bu vesileyle gelmiş oldum.
Kahire’de düzenlenecek toplantı tam olarak neyi hedefliyor?
Uzun süredir görüşmeler yapıyoruz diğer muhalif unsurlar ile. Sürekli bir temas halindeyiz. Beşşar Esed’in gitmesi için Muhalefetin tek parça olması gerekiyor. Bizde bunu yapabilme gayretindeyiz. İnşallah Temmuz ayında gerçekleştirilecek Kahire toplantıyla Suriye Muhalefeti olarak Esed yönetimine karşı tek yumruk halinde mücadele edeceğiz. Türkiye’de sık sık Suriye Kürtlerinin muhalefetin yanında yer almadığı ve tepkisiz kaldığı öne sürülerek eleştiriliyor. Doğru mudur bu?
Bu doğru değil tabii ki. Direniş Der’a da başladıktan 3 gün sonra aktif olarak katıldılar Kürtler.
Tamamı mı?
PYD hariç hepsi katıldı. Biz Esed’i hiçbir zaman meşru görmedik. Nasıl görelim, bizi tanımayan halkı katleden vahşi bir rejim bu! Fakat bizim şöyle bir avantajımız var eğer avantaj sayılırsa BM tarafından azınlık olarak tanınıyoruz haliyle Esed’in buraya giremiyor, bizi öldüremiyordu.
O yüzden insanlar onlardan kimse ölmüyor, işbirliği yapıyorlar demiş olabilirler. Şu an dahi hemen her gün Kürt bölgesinde eylemler yapılıyor bu mücadeleye aktif katılım sağlanıyor!
PYD’nin Esed ile işbirliği yaptığı sürekli dile getiriliyor? Hatta geçtiğimiz hafta Barzani’nin resmi sitesinde bu durumu açıklayan bir metin yayınlandı… Neden böyle bir ilişki içerisine girmiş olabilir sizce?
Bilmiyorum, ama çok yanlış yapıyor!
.jpg)
Suriye’de Kürtler neyi talep ediyor? Esed gittiği zaman nasıl bir yol haritası çizeceksiniz?Biz siyasi, kültürel tüm haklarımız istiyoruz. Anayasal güvence istiyoruz, kimliğimizi, dilimizi yasaklanan ve bu güne kadar bizden sakınılan tüm haklarımızı istiyoruz. Peki, sanırım yapılan ilk görüşmeler de bir anlaşmaya varamamıştınız. Diğer muhalif unsurlar ile yaptığınız görüşmede sizlere “Esed gittikten sonra bunları konuşuruz” denmiş. Ne diyorsunuz bu konu hakkında?
Biz bu maddeleri kesinlikle kabul etmediğimizi dillendirdik. Talep ettiğimiz tüm hakların karşılanması gerekiyor ki, çok şükür yaptığımız son görüşmelerde bu durum için önemli adımlar atıldı.
Kahire’de Temmuz ayında yapacağımız toplantıda ise netleşecek. Bu hakları bugün kimse inkâr edemez! Hatta yaptığımız toplantılardan birine katılan Ahmet Davutoğlu’da “Kürtler tüm haklarına kavuşmalıdır” demişti. Suriye’de son durum nedir şuan? Sizce Esed gidecek mi?
Bence kesinlikle gidecek!
Nasıl bu kadar emin olabiliyorsunuz?
Çünkü hergün yüzlerce kayıp vermelerine rağmen mücadele bir halk var Suriye'de. Bu halkın inancı çok kuvvetli!. Bu basit bir durum değil, nerdeyse 16 aydır ölüme ve tüm sıkıntılara rağmen umutla direniyorlar. Ben bu umuda güveniyorum.
Geçtiğimiz günlerde Suriye Ulusal Konseyi yeni başkanlığına bir Kürt seçildi. Abdulbased Seyda’nın başkan olması bazı çevrelerce Ulusal Konsey Kürtleri kandırmak için yapılan bir hamle olarak yorumluyor. Siz Seyda’yı tanıyor musunuz? Sizce gerçekten öyle mi?
Yani bunun ne önemi var! Kürt olmuş, Arap olmuş, Türk olmuş… Ben açıkçası bu insanlara güveniyorum. Ben bu mücadeleye güveniyorum. Bu halkın iradesi dedikleri gibi yönlendirilmeye açık olsaydı bu direniş 16 aydır tüm sıkıntılara rağmen devam etmezdi. Evet, Abdulbased Seyda’yı tanıyorum ve başkanlığa seçilmesi bizleri mutlu etti.
Biraz bizim gündemimize gelirsek eğer. Biliyorsunuz 29 Aralık gecesi Uludere’de Tsk’ya ait uçaklar ile bir katliam gerçekleştirildi. Bu katliamda 34 kişi yaşamını yitirmişti. Aynı zamanda dün de Dağlıca taburuna Pkk tarafından bir saldırı düzenlendi ve 8 asker yaşamını yitirdi.
Bu üzücü bir durum. İnsan hayatı bu kadar basit değil. PKK çok yanlış yapıyor, silahın miadının dolduğunun farkında değil. Onlar silah sıktıkça halkın arasında ki ipler daha da inceliyor. Türkler ile Kürtler arasında telafisi olmayacak yaralar açılıyor. Türkler olmadan bu sorun asla çözülmez.
Biz bugün Suriye’de Araplar ile beraber Zalim Esed’e karşı nasıl mücadele ediyorsak. Kürtler ve Türkler’de çözmek için omuz omuza vermek zorunda… Bugün Türkiye halkının neredeyse tamamı Esed’e karşı bu bizim için çok önemli ve büyük moral kaynağı.
Fakat Kürtler ile Türkler arasında bir ayrılık bu bölgeyi çok olumsuz etkiler bizi bir arada tutan şeyler hiçbir zaman etnik kimliğimiz olmadı! Biz bu toprağın , bu coğrafyanın içinde karılmış bir toplumuz.
___________________________________________________________________________________________________
Suriye’de Kürt Muhalefetinin Durumu
Bugün Suriye siyasal ve toplumsal yapısı içerisinde Kürt muhalefetini oluşturan örgütlerin sayısı, programları ve faaliyetleri ile ilgili bilgiler sınırlıdır. Bunun başlıca nedeni ise OHAL koşulları altında yaşanılması ve açık faaliyet yürütmenin yasak olmasıdır. İllegal karakterli olan muhalefet odakları hakkındaki bilgi kaynakları ister istemez kendileriyle bağlantılı websiteleri ve özellikle de Avrupa ya da diasporadaki mensuplarının anlatımlarıyla sınırlıdır. Gelinen noktada Suriye Kürt ulusal hareketi çok parçalı bir nitelik arzetmektedir. İç çekişmeler ve ayrışmalar temelinde çeşitlenen bu hareketi oluşturan toplam 14 partiden söz edilmekte. Bu irili ufaklı partiler arasında gerek süreklilik, gerekse de nicelik olarak en büyüklerinin de el-Parti, PYD ve Kürt Geleceği Partisi (ŞEPAL) olduğu kabul edilmekte iken, geriye kalanların ise bu ana partilerden kopan unsurlarca kurulan marjinal oluşumlar olduğu anlaşılmaktadır Bu partiler ve programları özetle şöyledir:
1. Kürt Demokratik İlerleme Partisi: İlerici Parti adıyla da bilinen partinin başında 1965’ten beri Abdülhamid Hacı Derviş bulunmaktadır. Parti Kürtleri Suriye ulusal yapısının bir parçası olarak görmekte ve Kürtlerin kültürel, sosyal ve siyasi haklarını gerçekleştirme amacını gütmektedir.
2. Kürt Demokrat Vatansever Partisi: 1998 yılından beri Tahir Sadun Sifuk’un liderliğini yaptığı parti aynı zamanda Vatansever Parti olarak da bilinmektedir.
3. Kürt Demokratik Eşitlik Partisi: 1992’den beri Aziz Davud’un liderliğini yürüttüğü parti aynı zamanda Eşitlik Partisi olarak da bilinmektedir.
4. Kürt Özgürlük Partisi: 2011 yılında kurulmuş olup liderliğini Mustafa Hıdır Oso yürütmektedir.
5. Kürt Sol Partisi: 1998 yılında kurulduğundan beri liderliğini Muhammed Musa yürütmektedir. Parti Kürtlerin Suriye’deki nüfus oranına göre yasama, yürütme ve yargı kurumlarında temsil edilmesi gerektiğini savunmaktadır.
6. Kürt Demokratik Birlik Partisi: İsmail Umar’ın 2010’da ölümünden beri yeni bir lideri yoktur. 1993’ten beri parti genel sekreterliğini Muhiddin Ali yürütmektedir. Parti diğerlerine oranla daha geniş desteğe sahiptir.
7. Kürt Birlik Partisi: 2010’dan beri liderliğini İsmail Hami yürütmektedir. Kısaca Yekiti Partisi olarak bilinen Kürt Birlik Partisi Kürtlere yaşadıkları bölgelerde kendi kendini idare hakkını talep etmektedir. Yine Sol Parti gibi Kürtlerin toplam nüfustaki oranına göre yasama, yürütme ve yargı kurumlarında temsil edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Parti Suriye’deki en geniş tabana sahip Kürt partilerinden birisidir.
8. Suriyeli Kürt Demokrasi Partisi: Cemal Muhammed Baki’nin 1997 yılından beri liderliğini yürüttüğü partidir.
9. Suriye Kürt Demokrasi Partisi: Nasruddin İbrahim’in 1997’den beri liderliğini yürüttüğü parti Kürtlerin sosyal, siyasi ve kültürel haklarının sağlanması amacını taşımaktadır.
10. Kürt Demokrasi Partisi: Abdurrahman Aluji’nin 2004’ten beri liderliğini yürüttüğü partidir.
11. 11. Suriyeli Kürt Demokratik Uzlaşma Partisi: Demokratik Birlik Partisi’nden 2004’ten ayrılarak kurulan partinin liderliğini Fevzi Aziz İbrahim yürütmektedir.”
