Azerbaycan vizesinde İran faktörü
Azerbaycan Türk vatandaşlarına vizeyi kaldırmıyor. Yıllardır konuşulan konu, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun Bakü ziyaretinde yine gündeme geldi. Diplomatların Al Jazeera’ya verdiği bilgiye göre, vize sorununun altında İran faktörü yatıyor.
10 Yıl Önce Güncellendi
2015-03-02 12:48:26
Azerbaycan ve Türkiye arasında, tarihi, kültürel, siyasi ve ekonomik bağlara rağmen karşılıklı vizesiz geçiş uygulaması yok. Azerbaycan vatandaşları Türkiye'ye vizesiz giriş yapıp 90 gün kalabiliyor. Ancak Azerbaycan'a gitmek isteyen Türkler, kapıda vize almak zorunda. Bu vizenin süresi 60 gün.
Yıllardır hiçbir ülkeye vize serbestisi uygulaması getirmeyen Azerbaycan, bir süre önce dokuz ülkeyle (Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Moldova, Belarus, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan) vizesiz geçiş uygulamasına geçti.
Azeri yetkililer, vize serbestisinin sadece, Ermenistan hariç Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelere uygulandığını belirtiyor. Türk vatandaşları için kapıda vizenin kolaylaştırıldığını, daha fazlası için bürokratik işlemlerin sürdüğünü söylüyor.
Vize serbestisi konusu iki ülke yöneticilerinin karışlıklı ziyaretlerinin gündem maddelerinden birini oluşturuyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun geçen haftaki Azerbaycan ziyaretinde de konu yine gündemdeydi. Çavuşoğlu, şunları söyledi:
"Dünyanın her yerindeki dost ve kardeş ülkelerle vizeleri kaldırıyoruz. Azerbaycan vatandaşları da Türkiye'ye vizesiz gelebiliyorlar. Şimdi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Azerbaycan'a vizesiz gelmesi için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz. En azından belli düzenlemeler yapacağız ve kolaylıklar sağlayacağız. Biz Azerbaycan'ın kendi içinde bulunduğu bu bölgedeki gerek iç gerekse dış dengeleri biliyoruz ve Azerbaycan'a saygı duyuyoruz."
'Azerbaycan güç durumda'
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hikmet Hacıyev’in verdiği bilgiye göre, yakın zamanda vizelerin kaldırılması öngörülmüyor. Azerbaycan hükümetine yakın kaynaklar ve eski diplomatlara göre bunun nedeni, İran'ın da vize serbestisi istemesi.
Azerbaycan; kaçakçılığın ve kaçak işçiliğin artacağı, bu durumun ekonomiyi kötü etkileyeceği kaygısıyla, İran'da yaşayan yaklaşık 25 milyon Azeri kökenli İranlı’nın topraklarına vizesiz girmesini istemiyor. Dolayısıyla, İran’a vizeyi kaldırmıyor. İran ile görüşmelerinde de vizelerin kaldırılmama gerekçesi olarak, üyesi olduğu BDT dışında hiçbir ülkeye uygulamak istemeyişini gösteriyor.
Bu nedenle, Türkiye ile vizesiz geçiş anlaşması yapamıyor. Türkiye vatandaşlarına vizeyi kaldırıp İran’a vize uygulamaya devam etmesi durumunda, güçlü ticari ve siyasi bağlara sahip olduğu güney komşusu ile ilişkilerinin olumsuz etkilenmesinden endişe ediyor. Azerbaycan’ın İran’la ilişkilerini olumsuz etkilerden korumak istemesinin bir nedeni de, Ermenistan'ın diğer tarafındaki Azeri toprağı Özerk Nahcivan Bölgesi'ne kara ulaşımının, İran üzerinden yapılıyor olması.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Al Jazeera’ya konuşan kaynakların verdiği bilgiyi yalanlamıyor:
"Bu da zorluklardan, etkilerden biri olabilir tabii. Azerbaycan güç durumda, bazı konularda tamamen kendi istediği şekilde karar alamıyor. Çünkü toprakları işgal altında. Her bir ülkenin uğraştığı meseleler farklıdır. Azerbaycan bazı zorluklarla karşı karşıya. Kardeş ülke Türkiye tarafından bunlar anlayışla karşılanıyor. Azerbaycan'ın bulunduğu coğrafyada zorluklar mevcut, ülke hâlâ savaş halinde. Sayın Çavuşoğlu'nun ziyaretinde konuştuk, kapıda vize uygulamasına geçtiğimiz tek ülke Türkiye."
Ticarete olumsuz psikolojik etki
Son yıllarda kapıda vize verilmeyen, geri çevrilen Türkiye vatandaşı neredeyse yok. Yine de ikili ilişkileri bu kadar gelişmiş olan ülkeler arasında vize olması, diplomatlara göre girişimcilerde psikolojik etki yapıyor ve iki ülkenin ticaret hacmi beklenen seviyeye ulaşamıyor. İki ülkenin ticaret hacmi 2014'te 5 milyar dolar civarındaydı. Hedeflenen ise 15 milyar dolar.
Türkiye bunu ikili ilişkilerde bir sorun haline getirmek istemiyor, bu sebeple 'karara saygı duyarak' bekliyor. Türk yetkililerin verdiği bilgiye göre; bir sorun olarak değerlendirmemekle birlikte, Türkiye ikili ticari ilişkiler üzerindeki olumsuz psikolojik etkiyi kaldırmak için vize meselesini gündemde tutmaya devam ediyor. Azeri yetkililer, "Zaten Türkiye'den gelen ve kapıda geri çevirdiğimiz neredeyse kimse yok. Her giriş-çıkışta sorgusuz sualsiz bu 60 gün yineliyoruz" diyerek bunun olumsuz etki yaratmaması gerektiğini söylüyor.
Kaynak: Al Jazeera
Haber Ara