Eğitimi çocukluk döneminde başlayan baleye yıllarını veren 40 yaş üstü sanatçılar için DOB Genel Müdürlüğü bünyesinde 2008'de kurulan BDT, emektar balet ve balerinlerin sanat yaşamlarını devam ettirebilmelerine olanak tanıyor.
Şimdiye kadar kapalı gişe bir çok gösteriye imza atan BDT, koreografi ve yönetmenliğini İhsan Bengier'in yaptığı, Serhat Elat tarafından sahneye konulan "Töre"yi 5 yıllık aranın ardından Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB) aracılığıyla yeniden başkentli sanatseverlerle buluşturacak.
Turgut Özakman'ın kaleme aldığı, Erzurum'da 1900'lü yıllarda Karagiller ve Çolakgiller aileleri arasında yıllardır süren kan davasını işleyen aynı adlı oyundan uyarlanan Töre, 15 Nisan Pazar akşamı saat 20.00'de Leyla Gencer Sahnesi'nde prömiyer yapacak.
- "Sevginin töresi olarak adlandırılacak"
Oyunun koreograf ve rejisörü, BDT Sanat Yönetmeni İhsan Bengier, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Töre'nin librettosunu Ebru Saçar'ın, müziklerini Cem İdiz'in, dekorlarını Tuncay Kalyon'un, kostüm tasarımını Gazal Ertan'ın, ışıklarını Emin Saraçoğlu'nun yaptığını anlattı.
Eserin bir kez daha sahnelenmesinden duyduğu mutluluğu dile getiren Bengier, şöyle devam etti:
"Bu bir töre, Erzurum'da 1900'lerde geçen, Turgut Özakman'ın çok bilinen ve oynanan oyunlarından bir tanesi. Bu töre, kan davası üzerine dayanan ama 'sevginin töresi' olarak adlandırılacak. Törenin sadece kana değil sevgiye ve iyiliğe yönelik olduğunu da gösteren bir oyun. Şöyle ki kan davalısını bile evinde barındırıp, ona kapıdan çıkana kadar hiç dokunmayan bir töre. Burada Zühre ile Mustafa'nın aşkını görüyoruz aynı zamanda. Bu bir davanın bitişi aslında."
BDT bünyesindeki tüm sanatçıların DOB Genel Müdürlüğü bünyesindeki bale sanatçıları olduğuna işaret eden Bengier, "Bizim özelliğimiz, 40 yaş üstü sanatçılarla oyunu gerçekleştirmek. Bu, 40 yaş üstü sanatçıların hala dans edebildiği, sahneye çıkabildiği bir durum." dedi.
Bengier, bale yapmanın belli bir yaşı olduğuna ancak 40 yaş üstünde de dans edilebildiğine dikkati çekerek "13 senedir sahnedeyiz, her sene 65 yaşından bir emekli veriyoruz. Önemli olan bütün bale sanatçılarımızı BDT'nin içinde yoğurabilecek eserlerin sahnelenmesi." değerlendirmesini yaptı.
- "Gelmiyorlar, çalışmıyorlar denmeyecek"
Klasik balede olduğu gibi BDT sanatçıları için de eserlerin sipariş edilmesinin çok önemli olduğunu vurgulayan Bengier, şunları söyledi:
"Bizlerin yapabildiği bu kadar yani daha fazlası gelmiyor. Şu ana kadar dört değişik oyun yaptık. Daha da olursa sevineceğiz tabii ki ve arkadaşlarımıza da imkanlar doğacak. 'Onlar gelmiyorlar, çalışmıyorlar' denmeyecek, 13 senedir de denmiyor zaten."
Şimdiye kadar Çakırcalı Efe, Guguk Kuşu, Gönüllü Çekmeceler ve Töre'nin sahneye taşındığını aktaran Bengier, gelecek dönemde imkan olursa Tuncer Cücenoğlu'nun "Kadıncıklar"ını yapmayı düşündüklerini kaydetti.
- "Bu işin yaşı yok, 65 yaşına kadar çalışacağız"
Eseri sahneye koyan, BDT Sanat Yönetmen Yardımcısı Serhat Elat ise bir zamanlar kendisinin de Töre'de başrol dansçısı olduğunu söyledi. Elat, Guguk Kuşu, Çakırcalı Efe'de de dans ettiğini anımsatarak şunları söyledi:
"Artık ayaklarım ve dizlerim fazla buna müsait olmadığı için şimdi sahneye koyuyorum. Genç arkadaşlarımızla birlikte daha iyi bir şeyler yapmak için genç derken tabii 40-50 yaşlarındalar. Bize genç görünüyorlar tabii, bizim ruhumuz, içimiz genç. Genel Müdürlüğümüzün, Ankara Müdürlüğümüzün destekleriyle bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. İnşallah daha yeni işler, eserler sahnelemek de istiyoruz. Bu işin yaşı yok, 65 yaşına kadar çalışacağız, çalışacağız."
- Sanatçılar 40'ından sonra dansı anlattı
Töre'de "Hala" karakterine can veren 57 yaşındaki sanatçı Leyla Özen, uzun süre sonra tekrar sahneye çıkmanın kendisini çok mutlu ettiğini anlattı. Çok keyifli olmakla birlikte çok da zor bir iş yaptıklarına dikkati çeken Özen, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yaklaşık 18 sene bale yaptım, 40 yaşına doğru bıraktım. Aslında bale sizi bırakıyor. Şimdi de BDT bünyesinde bize uygun roller çıktığında gelip dans ediyoruz. Ben 1961 doğumluyum, üç tane de çocuğum var. Dans etmek, kuliste beklemek çok keyifli. Bir defa her şey eski anılara götürüyor. İnsan bir de daha olgun bir yaşta tekrar burada oluyor, arkadaşlarınızı, o ortamı özlemiş oluyorsunuz. Tekrar böyle genç, 'İçimize 20 kaçtı' öyle diyeyim. Çok zor, meşakkatli, çok çalışmayı, disiplini isteyen ama aynı zamanda çok nankör bir iş. Kemanınız eskiyince yeni keman alabiliyorsunuz ama burada sizin vücudunuz enstrümanınız."
- "Her yaşta dans edilebilir"
"Kara Hasan"ı canlandıran DOB sanatçılarından 49 yaşındaki Serhat Elifer ise "30 yıldır aktif dans ediyorum. Hala da dansın içerisindeyim. Töre ile bu sene güzel bir çalışma yaptık, pazar günü inşallah iyi bir temsil atlatıp diğer temsili bekleyeceğiz." dedi.
Dansa sadece sakatlık gibi nedenlerle kısa dönemler ara verdiğini kaydeden Elifer, "Balenin ömrü var ama aktif olunması gerekiyor. Yani bir yaştan sonra çok aktif dans edemiyorsunuz ama dansın yaşı yok gerçekten. Her yaşta dans edilebilir." diye konuştu.
Sanatçılar Ercan Kazbek, Gülendam Kazbek, Şule Sezener ve Özge Kınıklı'nın "repetitör" (çalıştırıcı) olarak yer aldığı Töre'de, Nene'yi Ebru Gökalp, Ana'yı Aslı Elat, Zühre'yi Almina Tanyıldız ve Delikanlı'yı da Umutcan Arzuman canlandırıyor. Ayrıca ADOB Opera Sanatçısı Şule Başkaynak solist vokal olarak Töre'de yer alıyor.
