Çavuşoğlu, "Barış, Ortaklık, Refah" temasıyla Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi'nde düzenlenen Asya'nın Kalbi İstanbul Süreci 8. Bakanlar Konferansı'nda konuştu.
Bölge ülkeleri ve uluslararası toplumun desteğiyle 2011'de başlatılan İstanbul Süreci ile Afganistan ve bölgenin barış ve istikrarına katkı sağlamanın hedeflendiğini belirten Çavuşoğlu, geçen sekiz yılın ardından sürecin bugün de Afganistan ve bölgenin acil ihtiyaçlarına yanıt verilmesinde öncü rol üstlendiğini söyledi.
Çavuşoğlu, Afganistan'ın karşı karşıya olduğu sınamaların herkesin ortak sorunu olduğunu vurgulayarak, radikalleşme, aşırıcılık, terörizm, yasa dışı uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı gibi sorunların sınırları kolayca aşarak herkesi tehdit ettiğini kaydetti.
Hiçbir ülkenin tek başına bu tehditlerle mücadele etme kapasitesine sahip olmadığına dikkati çeken Çavuşoğlu, söz konusu tehditlere karşı etkin ve uzun vadeli çözüm bulunması için ortak çaba ve eylemin yanı sıra bölgesel yanıtlara da ihtiyaç duyulduğunu dile getirdi.
- "Terörle mücadele güven artırıcı önlemine özel önem veriyoruz"
Çavuşoğlu, İstanbul Süreci'nin bu sınamalarla dayanışma ve sahiplenme ruhu içinde mücadele edebilmek için uygun bir mekanizma sunduğunun altını çizerek, "Süreç, bölgenin barış ve istikrarına hizmet açısından büyük bir potansiyel barındırmakla birlikte son yıllarda dinamizmini bir miktar yitirmişti. Bu nedenle, 2017 yılında Bakü'de Asya'nın Kalbi İstanbul Süreci'nin Eş Başkanlığı'nı ikinci kez devraldığımızda, Afgan Eş Başkanlığı ile bu platformu nasıl yeniden canlandırabileceğimizi değerlendirdik." diye konuştu.
Bu doğrultuda "güven artırıcı önlemlerin uygulama planlarının" gözden geçirilme sürecinin başlatıldığını belirten Çavuşoğlu, "Bugün 'tarımın' 7. güven artırıcı önlem olarak onaylanmaya hazır olduğunu memnuniyetle açıklıyorum. Keza, 'kadının güçlendirilmesini de 8. güven artırıcı önlem olarak yine bugün onaylayacağız." dedi.
Çavuşoğlu, güven artırıcı önlemler için farklı düzeylerde daha sık ve sonuç alıcı toplantılar düzenlenmesinin önemli olduğuna dikkati çekerek, "Terörle mücadele güven artırıcı önlemine özel önem veriyoruz. Bu bağlamda, 2018'de diğer iki eş başkan Afganistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Abu Dabi'de Teknik Grup Toplantısı düzenledik. Bugün toplantının sonuç bildirisini kabul ederek, İstanbul Süreci'nin çalışma ilkelerini de onaylamış olacağız." ifadelerini kullandı.
- "Türkiye'nin en fazla kalkınma yardımı yaptığı ülke Afganistan"
Çavuşoğlu, Afgan hükümetinin ülkeye siyasi ve sosyal uyum getirmek için birçok başarılı reformu hayata geçirdiğine işaret ederek, "Afgan Ulusal Savunma ve Güvenlik Güçleri, ISAF Harekatı 2015'te sona erdikten sonra önemli ilerleme kaydetti ancak daha yapılacak çok iş var. Yolsuzluk, yasa dışı uyuşturucu üretimi ve trafiği daha fazla çalışmamız gerektiğini gösteriyor. Tüm bu çabalarda uluslararası toplumun desteği hayati önem taşıyor." değerlendirmesine bulundu.
Afganistan'daki Halil Karzai Havalimanının işletme sorumluluğunun Türkiye'de olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Londra'da düzenlenen NATO Zirvesi'nde Türkiye'nin bu sorumluluğu bir yıl daha sürdüreceğini ilan ettiğini hatırlattı.
Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
"İkili düzeyde ise Türkiye son 18 yılda neredeyse 4 bin Afgan asker ve 8 binden daha fazla polisi eğitmiştir. Afganistan, Türkiye'nin en fazla kalkınma yardımı yaptığı ve burs verdiği ülke konumuna gelmiştir. Afgan makamlarının da desteğiyle ve yükümlülüklerimize uygun olarak, son dönemde 12 lisenin idaresini devraldık ve yenilerini açmaya başladık. Afganistan'ın değişik bölgelerine ulaşma gayretlerimizin bir parçası olarak, Afganistan'daki ikinci başkonsolosluğumuzu Herat'ta açacağız."
Afganistan'ın ekonomik gelişimi için bölgesel bağlantısallığın kritik önemde olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, Türkiye'nin, Afganistan'ın Lapis Lazuli Transit ve Ticaret Anlaşması gibi bölgesel bağlantısallık projelerinde ilerleme kaydetme çabalarını da desteklediğini söyledi.
- "Nihai hedefimiz sürdürülebilir barış"
Seçimlerin her demokrasinin köşe taşı olduğuna vurgu yapan Çavuşoğlu, Afganistan'da 28 Eylül'de yapılan cumhurbaşkanı seçimine işaret ederek, "Güvenlik riskleri ve teknik sıkıntılara rağmen seçimlerin düzenlenmesini imkanlı kılan Afgan güvenlik güçlerini ve ilgili tüm makamlarını tebrik ediyorum." diye konuştu.
Çavuşoğlu, seçimlere katılım oranının düşük olduğunu da dikkati çekerek, "Yeni hükümetin bu düşük katılım oranının nedenlerini değerlendireceğini ve gerekli adımları atacağını umuyoruz." dedi.
Türkiye'nin de seçimlerin ve sayım sürecinin tamamının adil, şeffaf ve güvenilir olmasına önem verdiğinin altını çizen Çavuşoğlu, "Bir sonraki hükümetin görevi devraldığında barış çabalarını ileriye götürme konusunda daha iyi bir konumda olacağına inanıyoruz. Afganların liderliğinde ve sahipliğinde, kalıcı ve onurlu bir barışı hepimiz destekliyoruz ancak barış arayışlarımızda nihai hedefimiz herhangi bir barış değil, sürdürülebilir bir barış olmalıdır." ifadelerini kullandı.
Kalıcı barış için iki ön koşulun karşılanması gerektiğini belirten Çavuşoğlu, bunlardan ilkinin, çeşitli etnik gruplar, kadınlar ve gençler de dahil Afgan halkının tüm kesimlerinin endişe ve beklentilerinin karşılanması olduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, "İkinci husus şudur ki barış, ancak bölge ülkeleri ve başlıca uluslararası aktörlerin tam desteğini aldığı takdirde sürdürülebilir olur. Bu bağlamda, ilgili tüm tarafları bu masanın etrafında toplayan Asya'nın Kalbi İstanbul Süreci, Afganistan'da barış için bölgesel uzlaşıyı inşa edebilecek potansiyele sahiptir. Bu potansiyeli Afgan halkının iyiliği için olduğu kadar, bölge ve ötesinin güvenlik ve istikrarı için daha etkin şekilde kullanmalıyız." diye konuştu.
Bölgesel barış, istikrar ve refah için ülkelerin görüş ayrılıklarının giderilmesinin tek yolunun diyalog ve etkin diplomasi olduğunu ve İstanbul Süreci'nin bu amaçla etkin bir platform olmayı sürdüreceğine inandığını dile getiren Çavuşoğlu, "Afgan kardeşlerimiz istediği sürece, desteğimiz artarak sürecektir." dedi.