AA muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinden derlediği bilgilere göre 2016 yılında Türkiye'ye yapılan uluslararası doğrudan yatırım tutarı 6 milyar 714 milyon dolar olurken, bunun 2 milyar 6 milyon doları Asya Bölgesi'nden geldi.
Aynı dönemde Asyalı birçok firma, Avrupa ve Orta Doğu pazarına kapı aralamak için Türk şirketleriyle masaya oturdu.
EY verilerine göre, 2016 yılında 15 Asyalı şirket, Türk şirketlerinin ya tamamını satın aldı ya da değişik oranlarda ortak oldu.
Bu dönemdeki satın almalar inşaattan sağlığa, bilişimden eğlenceye kadar birçok sektörde farklılık gösterirken, işlem değeri açıklananlar arasında en büyüğü Güney Koreli CJ CGV tarafından Nisan 2016'da yüzde 100'ü 689,2 milyon dolara satın alınan Mars Entertainment Group olarak kayıtlara geçti.
- "Türkiye, başta Çin olmak üzere Uzak Doğulu firmaların hedefinde"
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye Asya-Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Murat Kolbaşı, Uzak Doğulu yatırımcıların Türk şirketlerine olan ilgisi konusunda AA muhabirine yaptığı açıklamada, hem Dışişleri Bakanlığı'nda hem de Ekonomi Bakanlığı'nda çalışmalar olduğunu belirterek, "Özellikle Ekonomi Bakanlığımızın Çin Eylem Planı çerçevesinde Çin'e doğru olumlu bir motivasyon var." dedi.
Çin ile Türkiye arasında cumhurbaşkanı ve başbakan düzeyindeki ilişkilerde eskine göre artış olduğunu anımsatan Kolbaşı, eski İpek Yolu'na bakıldığı zaman Türkiye'nin bir geçiş noktası olduğunu ve lojistik anlamında önem taşıdığını dile getirdi.
Kolbaşı, hem liman işletmelerinde, hem de lojistikteki avantajından dolayı Türkiye'nin başta Çin olmak üzere Uzak Doğulu firmaların hedefinde olduğunu ifade etti.
"Türkiye'de üretim AB'ye vergisiz satış sağlıyor." diyen Kolbaşı, Çin menşeli ürünlerde gümrük vergileri yükseldiği için buradaki firmaların Türkiye'ye gelip üretim yapmaya pozitif baktıklarına işaret ederek, "Çünkü Türkiye'nin iç pazar dinamiği, üretimlerinin maliyetlerini kaldıracak kadar büyük. Tabii bu bazı sektörlerde değişiyor." ifadelerini kullandı.
Kolbaşı, DEİK bünyesindeki 19 ülkenin koordinatör başkanı olduğunu anımsatarak, sözlerine şöyle devam etti:
"Çin özelinde söylediklerim, 19 ülke için de geçerli. Bu 19 ülke, dünya ticaretinin neredeyse yüzde 50'sini elinde bulunduruyor. Ama Türkiye ile olan ilişkiler ve Batı'ya bakıldığında, Türkiye ile bu 19 ülkenin ilişkileri daha gerilerde. Yani burada bir büyüme potansiyeli var. Dolayısıyla her iki taraf da birbirini keşfediyor diyebiliriz.
Yapılan bir araştırmaya göre, özellikle Çin bazlı konuşuyorum ama diğer ülkeler de buna dahil, iki ülke iş adamları birbirlerini tanımıyor. Biz daha çok AB'ye yakın duruyoruz. İhracatçımız da oraya daha fazla odaklanıyor. Halbuki Avrupa'da 35 tane 1 milyonun üzerinde nüfusu olan şehir varken, sadece Çin'de 120 tane nüfusu 1 milyonun üzerinde olan şehir var. Tüketici ekonomisine doğru odaklanıldığı zaman, orada aslında daha büyük bir ivme söz konusu."
Murat Kolbaşı, Uzak Doğulu şirketlerin Türk şirketlerini satın almasında, Türk varlıklarının fiyatlarındaki indirimin etkili olup olmadığına yönelik, şunları kaydetti:
"Bence stratejik bakan firmalar için fiyatın önemi var ama çok yok. Çünkü stratejik bakıldığında Türkiye 80 milyonluk bir ülke. Belli bir potansiyeli var. Dolardaki erozyon kasımdan beri var. Dolar bazında Türk şirketlerinde yüzde 25'lik bir erozyon oldu. Ama 2016'nın başından beri baktığınız zaman o dönemlerde o kadar büyük bir erozyon yok. Bence fiyat burada birinci öncelik taşımıyor."
-"Yatırımların artmasının sebeplerinin başında Türkiye'nin coğrafi konumu geliyor"
EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler ise Asya'dan Türkiye'ye yatırımların son dönemde artmasının sebeplerinin başında Türkiye'nin coğrafi konumunun geldiğini söyledi.
Bu anlamda Asyalı yatırımcıların Türkiye'yi, Avrupa ve Orta Doğu'ya önemli bir geçiş noktası olarak gördüğünü vurgulayan Cantekinler, "Türk şirketlerinin hem Orta Doğu'da hem de Avrupa'da müşteri bazına sahip olmaları ve aynı zamanda ucuz iş gücüne sahip olması özellikle Asyalı otomotiv şirketlerini cezbeden önemli etkenler olarak ön plana çıkıyor." dedi.
Cantekinler, son yıllardaki yatırımlara bakıldığında sadece otomotivde değil, yiyecek-içecek, bilişim ve sağlık sektörlerinde de yatırımlar gördüklerine işaret ederek, sözlerine şöyle devam etti:
"CJ CGV'nin (Güney Kore) Mars Entertainment'a geçtiğimiz sene yaptığı yatırımın yıln en büyük işlemi olması dikkat çekiyor. Asyalı yatırımcıları diğer ülkelerle kıyasladığımızda, daha uzun dönemli stratejik yatırımlar yaptıklarını söyleyebiliriz. Türkiye koşullarına ve şirket kültürüne uyum sağlama konusunda oldukça başarılı olabiliyorlar. Yatırımlarının performansı düşük olarak seyrettiğinde bekleme veya yeniden yapılandırma gibi opsiyonları kullanmayı, doğrudan ülkeden çıkış yapmaya tercih edebiliyorlar."
-Tablo
EY verilerine göre Asya-Pasifik bölgesindeki yatırımcıların 2016 yılı ve 2017'nin Ocak-Şubat döneminde Türkiye'de yaptığı satın almalar şöyle;
Hedef Şirket | Sektör | Satın Alan Şirket | Ülke | Hisse Oranı (Yüzde) | Açıklanma Tarihi | İşlem Değeri (Milyon dolar) | İşlem Yapısı |
Boyracı İnşaat | İnşaat | Evershine | Hong Kong | 30,00 | Aralık 2016 | 5,8 | Satın Alma |
Kurt & Kurt | Sağlık | Hitachi Kokusai Electric | Japonya | 75,00 | Aralık 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
Mas-Deha | Hizmetler | Canon | Japonya | 100,00 | Aralık 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
Netaş Telekomünikasyon | Telekomünikasyon | ZTE | Çin | 48,04 | Aralık 2016 | 101,3 | Satın Alma |
Bizim Mutfak (Örgen Gıda) | Yiyecek ve İçecek | Ajinomoto | Japonya | 100,00 | Kasım 2016 | 66,6 | Satın Alma |
Inventram | Bilişim | Mitsui & Co | Japonya | 30,00 | Kasım 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
İstanbul PPP Sağlık Yatırım | Sağlık | Sojitz Hospital PPP Investment | Japonya | 30,00 | Ekim 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
Polisan Boya | Kimya | Kansai Paint | Japonya | 50,00 | Ekim 2016 | 113,5 | Satın Alma |
Acıbadem Sağık ve Hayat Sigorta | Finansal Hizmetler | Khazanah Nasional Berhad | Malezya | 10,00 | Eylül 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
Rito Tohumculuk - Tohum Islah İşkolu | Yiyecek ve İçecek | Takii Seed | Japonya | 100,00 | Ağustos 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
BCS Technology | Bilişim | Hitachi Kokusai Electric | Japonya | Açıklanmadı | Temmuz 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
Bome Sanayi | Sağlık | Trivitron Healthcare | Hindistan | 60,00 | Temmuz 2016 | 6 | Satın Alma |
HMF Asansör | İmalat | Hyundai Elevator | Güney Kore | 51,00 | Haziran 2016 | Açıklanmadı | Satın Alma |
LinkPlus | Bilişim | Redington | Hindistan | 10,00 | Mayıs 2016 | 1,2 | Satın Alma |
Mars Entertainment Group | Eğlence | CJ CGV | Güney Kore | 100,00 | Nisan 2016 | 689,2 | Satın Alma |