Her yıl dünya liderlerini, binlerce diplomat ve sivil toplum örgütünü bir araya getiren en büyük diplomasi forumu BM 75. Genel Kurul Görüşmeleri, bu yıl yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle sanal ortamda düzenlenecek.
BM'ye ev sahipliği yapan, binlerce kişinin katıldığı zirve nedeniyle otellerinde yer bulunması imkansız hale gelen, devlet başkanları geçerken trafiği kilitlenen, çılgınca koşturmaların yaşandığı New York sokakları bu yıl eylül ayının 3. haftasında sessiz olacak.
Bu yıl 75. yıl dönümünü kutlayan BM için çok daha özel bir anlam taşısa da örgüt elmas jübilesini ve BM 75. Genel Kurul Görüşmelerini, küresel bir salgının gölgesinde sanal ortamda yapacak.
Dünya liderleri ise Kovid-19 ve New York kentinin 14 gün karantina kuralı yüzünden 22 Eylül'de başlayacak BM zirvesine video mesaj ile katılacak.
Ev sahibi ülke olması nedeniyle ABD Başkanı Donald Trump'ın katılımı henüz kesinleşmese de zirveye gelecek tek lider olması bekleniyor.
BM, bu zirvede 2. Dünya Savaşı'ndan sonra insanlığa karşı en büyük tehdit olarak görülen Kovid-19 salgını başta olmak üzere Suriye'den Libya'ya, Yemen'den Afganistan'a devam eden savaşlar, iklim değişikliği, giderek büyüyen açlık sorunu, mülteciler, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı, ABD ve Çin arasındaki "soğuk savaş" gibi derinleşen küresel sorunlara çözümler arayacak.
- Örgüt, ilk sanal zirvesinde kendi geleceğini de sorgulayacak
BM tarihinin ilk sanal zirvesi, diplomasinin etkili olması için yüz yüze iletişimin gerekli olduğuna inanan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres için küresel sorunlara ne kadar çözüm olacak ilerleyen günler gösterecek.
Barış ve güvenliği sağlama konusunda başarısız olmakla eleştirilen, her geçen gün etkinliği sorgulanır hale gelen ve giderek zayıflayan BM, bu zirvede kendi geleceğini de sorgulayacak.
BM, insani yardımlar konusunda lider olsa da 50 yılı aşkın süren İsrail-Filistin sorunu, Kıbrıs sorunu, onuncu yılına yaklaşan Suriye krizi ve daha birçok küresel krize çözüm bulamadı.
Son on yılda BM verilerine göre 80 milyon kişi savaş ve çatışmalar nedeniyle mülteci konumuna düştü ve yerlerinden edildi.
Koronavirüs salgınıyla 250 milyondan fazla kişi yıl sonuna kadar aç kalma riski taşıyor.
- BM Güvenlik Konseyi, 5 ülkenin çıkarları doğrultusunda kronik çıkmazda
Kurulduğu günden beri 75 yılda bünyesindeki tüm ülkelerin sesi olması ve tüm insanlığı temsil etmesi gereken BM'de, güç ve yetki ise 193 ülkenin temsil edildiği ana organ olan BM Genel Kurulu'nda bulunmuyor.
BM yapısı gereği gücü ve yetkiyi, İkinci Dünya Savaşı'nın galibi, veto hakkı olan beş ülke ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya'nın yer aldığı BM Güvenlik Konseyine (BMGK) veriyor.
Ekonomik yaptırımlar uygulayabilen, askeri güç kullanma ve konuşlandırma konusunda tek yetki sahibi olan BMGK'nin kararlarının aynı zamanda uluslararası toplumda yasal bağlayıcılığı bulunuyor.
BMGK'nin beş daimi üyesinden hiçbiri güç dengelerini değiştirmeye yanaşmıyor ve bu nedenle de konsey, bu ülkelerin çıkarları doğrultusunda kronik bir çıkmaz yaşıyor.
Suriye'den Myanmar'daki Rohingya krizine kadar uluslararası barış ve güvenliği tehdit eden küresel sorunlar, BMGK'de kimi zaman ABD ve Rusya'yı bazense ABD ve Çin'i karşı karşıya getiriyor ve veto hakkını kullanan bu ülkelerce kilitleniyor.
- BM Genel Sekreteri Guterres, zirvede 3 mesaj verecek
Küresel sorunların ve yine küresel bir kriz olan koronavirüs salgının küresel iş birliğiyle çözüleceğini savunan BM Genel Sekreteri Guterres, bu zirvede dünya liderlerine üç mesaj verecek.
Mart ayında salgınla daha etkili mücadele için küresel ateşkes çağrısı yapan Guterres, dünya liderlerinden bu çağrısının yıl sonuna kadar gerçeğe dönüştürülmesini isteyecek.
Salgınla mücadelede birlik ve dayanışma ile Kovid-19 aşısının herkes için erişilebilir olması gerektiği mesajını verecek olan Guterres'in üçüncü mesajı ise iklim değişikliğiyle mücadele olacak.
22 Eylül'de başlayacak sanal BM zirvesine 170 civarı devlet ve hükümet başkanı video mesaj ile katılacak.
BM 75. Genel Kurul Başkanlığını ise Türkiye'den seçilen ilk isim olan Volkan Bozkır yapacak.
