Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de işsizlik oranı, eylülde geçen yılın aynı ayına göre 0,8 puan artarak yüzde 11,4 oldu. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 330 bin kişilik artışla 3 milyon 749 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Bürümcekçi, işsizlik oranındaki değişimin mevsimselliğin gerektirdiği hafif yükselişten daha sert olduğunun görüldüğünü belirtti.
Bürümcekçi, "Bu ise, üçüncü çeyrekte büyüme hızında gözlenen belirgin yavaşlamanın olumsuz etkilemeye devam ettiğini düşündürüyor. Eylül ayında istihdam aylık 255 bin azalırken, iş gücü de 176 bin ile gerileme göstermiş ve işsiz sayısının 79 bin artmasını getirmiştir. Öte yandan, özellikle iç talebin seyri açısından önemli bir gösterge olarak izlediğimiz tarım-dışı istihdamın yıllık artış hızının yüzde 2,3 ile yılın en zayıf seviyesinde seyrettiğini görmekteyiz." ifadelerini kullandı.
İşsizlik oranının mevsimsel olarak da yüksek seyrettiği bir dönemin içinde olunduğunu aktaran Bürümcekçi, mevsim etkilerinden arındırılmamış verilerin tarihsel gelişimine bakıldığında, genellikle işsizlik oranının yılın en düşük noktasını mayıs ayında gördüğünün, bu ayı takiben de ocak ayı sonuna kadar yükseliş eğilimine girdiğinin bilinen bir gelişme olduğunu dile getirdi.
Yani mevsimselliğin söz konusu oranların gelişiminde önemli bir belirleyici olarak yer aldığını söyleyen Bürümcekçi, "Bu nedenle işsizlik oranındaki yükselişin, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerde gözlenip gözlenmediği trend açısından daha önemli bir unsur olmaktadır. Buna karşılık, istihdamın ekonomilerin gerek genişleme gerekse daralma dönemlerinde ancak bu döngü belirli bir olgunluğa ulaştıktan sonra belirgin değişim gösteren bir üretim faktörü olması bu verinin öncü bir gösterge olmaktan çok, ekonomik aktivitedeki değişimlerin hane halkı üzerindeki etkilerini gecikmeli olarak yansıtan bir veri olduğunu unutmamamızı da gerektiriyor." dedi.
Bürümcekçi, mevsimsellikten arındırılmış iş gücüne katılım oranının hafif gerileyerek yüzde 53,4 seviyesinde gerçekleşirken, işsizlik oranının daha fazla yükselmesini engelleyen bir etkide bulunduğunu belirtti.
Son dönemde ise, işsizlik maaşı başvurularının hızla artması ve büyüme hızının son çeyrekte negatif bölgeye ineceğine işaret eden öncü göstergelerin işsizlik oranındaki yükselişin devam edeceğini düşündürdüğünü kaydeden Bürümcekçi, "Buna karşılık, şirketler kesiminin istihdam açısından daha radikal kararlara yönelmesi söz konusu olabileceğinden, istihdamı destekleyen tedbirlerin devreye girip girmeyeceği kritik olacaktır." ifadelerini kullandı.
- "Tarım sektöründe bir önceki yıla göre yüzde 19,2'ye düşüş var"
İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Eda Karadağ da yıl içerisindeki tabloya göre, ocak ayında işsizlik oranının yüzde 10,8 ile yıla başlamışken en düşük nisan ve mayıs aylarında sırasıyla yüzde 9,6 ve yüzde 9,7 olarak açıklandığını anımsattı.
İşsizlik oranının ağustos ve eylül aylarında yüzde 11'li seviyelerin üzerine çıkmış olduğunu belirten Karadağ, "Tarım sektöründe bir önceki yıla göre yüzde 19,2'ye düşüş varken, hizmetler sektöründe ise yüzde 54,3'e artış görüldüğü dikkat çekiyor. Aynı zamanda, sanayi de de yüzde 19,6'ya doğru bir yükseliş görülmekte. Hizmetler ve sanayi sektöründe işe katılım oranı yükselirken, tarım ve inşaatta ise bu performansın zayıf kaldığını söyleyebiliriz." değerlendirmesinde bulundu.
GCM Menkul Araştırma Uzmanı Enver Erkan ise işsizlik oranında mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler bazında yukarı yönlü trendin eylül ayında da benzer şekilde devam ettiğini vurguladı.
Erkan, "Ham veri üzerinde halen 3. çeyrek etkileri göründüğü için gerek mevsimsel bazda turizm sektörünün gerekse de ekonomi yönetiminin istihdam için uyguladığı teşviklerin etkisi var, ancak yaz aylarının geride kalması ile birlikte önümüzdeki aylarda hem mevsimsel etkiler geçtiği için hem de ekonomideki yavaşlama kapsamında işsizlik oranında daha yukarı seviyeleri görebiliriz." diye konuştu.
