ABD Başkanı Donald Trump'ın "Yüzyılın Anlaşması" olarak adlandırdığı sözde barış planı ve Filistin yönetiminin, İsrail'den büyükbaş hayvan alımını durdurma yönünde aldığı karar sonrasında taraflar birbirlerini "teslim bayrağını" çekmeye zorluyor.
Muhammed Iştiyye başkanlığındaki Filistin hükümeti, başta tarım, gıda, enerji ve sağlık olmak üzere bazı sektörlerde İsrail'e ekonomik bağımlılıktan kurtulmayı hedefleyen planı hayata geçirmeye çalışıyor. Filistin'in bu yönde aldığı kararlar İsrail tarafından da misliyle karşılık buluyor.
- Karşılıklı alınan kararlar
İsrail Savunma Bakanı Naftali Bennett'in 31 Ocak'ta Filistin'den tarım ürünleri ithalatının durdurulması yönünde aldığı karar geçen hafta yürürlüğe girdi.
Bennett, Iştiyye hükümetinin, İsrailli tüccarlardan büyükbaş hayvan alımını durdurmasına karşılık böyle bir karar alındığını ifade etti.
İsrail'in attığı bu adım Filistin hükümetini 5 İsrail ürününün alımının durdurulması yönünde yeni bir karar almaya itti.
Filistin Ulusal Ekonomi Bakanlığı perşembe günü yaptığı açıklamada, İsrail'den sebze, meyve, meyve suyu, maden suyu ve gazlı içeceklerin alımının durdurulması kararının yürürlüğe girdiğini duyurdu.
Bu açıklamadan bir gün sonra AA muhabirine konuşan hurma ve şifalı bitki ihracatçıları, İsrail askerlerinin, İsrail ile Batı Şeria arasındaki sınır kapılarından birinde bekleyen mal yüklü kamyonları geri çevirdiğini aktardı.
Bunun üzerine Ulusal Ekonomi Bakanlığı da İsrail makamlarının, tarım ürünleriyle dolu Filistin kamyonlarını geri çevirdiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca, İsrail Savunma Bakanı Bennett'in aldığı kararın, Filistin'den tarım ürünleri alımının durdurulmasıyla sınırlı kalmayıp hurma ve zeytin yağı gibi ürünlerin ihracatının yasaklanmasını da kapsadığına işaret edildi.
İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarında faaliyetlerini yürüten Hükümet Aktiviteleri Koordinasyon Birimi (COGAT) Başkanı Tümgeneral Kemil Ebu Rukn, pazar günü yaptığı açıklamada, Filistin tarım ürünlerinin Ürdün kanalıyla ihraç edilmesinin İsrail tarafından yasaklandığını duyurdu.
Haaretz gazetesinin haberinde ise söz konusu kararın, İsrail'den büyükbaş hayvan alımının durdurulmasına karşılık alındığı kaydedildi.
Filistin Ulusal Ekonomi Bakanlığı, İsrail'in, Filistin ürünlerinin ihraç edilmesini engelleme kararına karşılık siyasi, diplomatik ve hukuki alandaki çalışmalarına hız verdi.
- Tarafların karşılıklı dış ticaret hacimleri
Açıklanan son verilere göre, Filistin'in gayrisafi yurt içi hasılası 2018'de 16 milyar dolara ulaşırken bu rakam İsrail tarafında 370,8 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Yine 2018'de Filistin'in ihracatı 1 milyar dolara ulaştı. Bu ihracatın 875 milyon dolarlık kısmı İsrail'e yapıldı.
Filistin'in 2018'de 7,25 milyar dolar olan ithalat hacminin 3,3 milyar dolarlık kısmını da İsrail'den yapılan alımlar oluşturdu.
- Filistin, İsrail'i dize getirebilir mi?
Filistin hükümeti, İsrail ürünlerini boykot etme kararında tüketici ve ithalatçı tabana bel bağlıyor olsa da atılan bu adımların, sınır kapıları üzerinde hakimiyet kurulamaması ve İsrail ürünlerinin iç piyasaya gizlice sokulmasının kolay olması nedeniyle istenen sonuçları vermesinin zor olduğu aşikar.
Öte yandan Filistin hükümeti, acilen başka alternatifler bulmadığı sürece İsrail'le ticareti boykot eden başka adımlar atma konusunda da sıkıntı yaşayabilir.
