Yıldırım, Moldova-Türkiye İş Forumu'nda yaptığı konuşmada, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 25'inci yılı olduğunu, bu yıl iki ülke vatandaşları arasındaki beşeri ve kültürel ilişkilerin daha da hız kazanacağını söyledi.
Diplomatik ilişkilerin 25'inci yılının, Türkiye ile Moldova arasında bundan 25 yıl önce ilişki olmadığı anlamına gelmediğini dile getiren Yıldırım, "Bu bölgede asırlar öncesine giden ilişkilerimizin olduğunu biliyoruz. Türkiye-Moldova olarak, ortak kültürümüzle aynı coğrafyada aynı kaderi paylaşan ülkeleriz. Moldova da Türkiye gibi Karadeniz çanağında yer alan bir ülke. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Güneydoğu Avrupa Ülkeleri İşbirliği Süreci gibi bölgesel platformlarda hep birlikte çalışıyoruz, birlikte kararlar alıyoruz. Bu nedenle Moldova'yı komşu ülke olarak görüyoruz, bu anlamda ilişkilerimizi çok daha ileri seviyelere taşımayı arzuluyoruz." ifadelerini kullandı.
Başbakan Yıldırım, Moldova Başbakanı Pavel Filip ve ekibini, son birkaç yılda gerçekleştirdikleri başarılı reformların yanı sıra ülkedeki istikrar ve yatırım ortamını iyileştirme yönünde aldıkları cesur kararlardan dolayı da tebrik etti.
Ekonomik anlamda iş birliği sürecinin, Moldova'nın bağımsızlığını kazanmasının hemen arkasından başladığını hatırlatan Yıldırım, "Moldova'ya ilk gelen Türk müteşebbisler, yatırımcılar olmuştur, hiç ama hiç tereddüt etmemişler. 'Yeni bir ülkedir, bilinmezleri çoktur, ne yapacağız, nasıl bir şeyle karşılaşacağız.' dememişler, zor günlerde inisiyatif almışlar, risk almışlar ve burada işe başlamışlardır. Bu başlangıç, bugün geldiğimiz seviyeyi bize sağlamıştır." diye konuştu.
Bu süreçte ilk olarak ekonomik ilişkilerin yasal zemine oturması için ciddi işler yapıldığını, 1990'lı yıllarda birçok anlaşmanın yürürlüğe konduğunu dile getiren Yıldırım, dün ziyaret kapsamında yapılan görüşmelerin ardından birçok anlaşma imzalandığını anımsattı.
- "Her türlü imkan, potansiyel var"
Moldova'nın, 2016'da Türkiye'nin, ihracat ortakları arasında 9'uncu, ithalat ortakları arasında da 7'nci sıraya yükseldiğini aktaran Yıldırım, şöyle devam etti:
"Bu, şüphesiz yeterli değil. Bu kadar birbirine yakın mesafede, bu kadar imkanı ve potansiyeli olan iki ülkenin daha yakın ticari ortaklar olması icap eder. Neden Türkiye, Moldova ile birinci, ikinci, üçüncü ticaret ortağı haline gelmesin? Bunun için her türlü imkan, potansiyel var. İlk üçü mutlaka zorlamamız gerektiğini düşünüyorum. Bunu da sizler sağlayacaksınız değerli iş alemi. Biz ticaret yapacak değiliz, biz sizin ticaret yapmanıza, işinizi büyütmenize, geliştirmenize ve iki ülkenin kalkınmasına, refahına katkı sağlamak için destek olacağız, önünüzdeki engelleri kaldıracağız, zorlukları aşmanıza yardımcı olacağız."
Başbakan Yıldırım, iki ülke arasındaki ticaret hacminde son iki yılda azalma yaşandığını, bu azalmanın nedeninin bölgesel ve küresel krizlerden kaynaklandığını vurguladı. Bu geçici durumun, bu yıldan itibaren ortadan kalkacağını gösteren işaretler olduğunu ifade eden Yıldırım, ticarette yılın ilk 4 ayında ciddi anlamda kıpırdanma yaşandığını belirtti.
Serbest ticaret anlaşmasının, iki ülke arasındaki ticari faaliyetleri geliştirmek için önemli araç olduğuna işaret eden Yıldırım, bunun kapsamının hizmetleri hatta bazı tarım ürünlerini kapsayacak şekilde genişletilmesinin de artık konuşulması gerektiğini dünkü görüşmelerde ele aldıklarını, ilgili bakanların da bu konuyu önümüzdeki süreçte değerlendireceklerini söyledi.
- "Taşımacılık ticaret değil"
Başbakan Yıldırım, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi konusunda yapılması gerekenleri şöyle aktardı:
"Taşımacılık ticaret değildir, iki ülke arasındaki ticaretin geliştirilmesi için bir araçtır. Dolayısıyla taşınan yüklerden, kamyonlardan o, bu ad altında paralar almakla bir ülkenin ticareti büyümez aksine ticaretin büyümesi geciktirilmiş, engellenmiş olur. O bakımdan araçları ortadan kaldırıp ticareti büyütmek gerekiyor. Ticaret büyüyünce vergi doğacak, vergi olunca devletin gelirleri artacak, devletin gelirleri artınca da halkın ihtiyacı olan hizmetler çok daha başarılı şekilde yapılmış olacak. Artık bilişim çağındayız, bazı bürokratik, tekrar eden işlemlerden vazgeçmemiz gerekiyor. Ortak havuzdan bilgileri kullanmak suretiyle bir kurumun ihtiyacı olan bilgiyi, başka kurum da aynı kaynaktan kullanabilmelidir. Bunlar hem zaman hem para tasarrufudur hem de iş aleminin cesaretini artıracak önemli tedbirlerdir."
- "Uzun vadeli yatırımlar için Türkiye'de büyük imkanlar var"
Türkiye ile Moldova arasındaki ikili ticaretin orta vadede 1 milyar doların üzerine çıkarılmasının abartılı bir hedef olmadığını söyleyen Yıldırım, bunun için biraz daha gayret etmek gerektiğini belirtti.
Ticaret ve karşılıklı yatırımın yalnızca bir ülke için geçerli olmadığını vurgulayan Yıldırım, şöyle konuştu:
"Moldovalı iş adamlarımızın da pekala Türkiye'de yatırım yapacakları birçok alan olduğunu düşünüyoruz. Ticaret bakımından, yeni iş yerleri açmak bakımından kalıcı, uzun vadeli yatırımlar yapmak bakımından Türkiye'de büyük imkanlar olduğunu ifade etmek isterim. Biz de iş yapmayı kolaylaştıran, yatırım ortamını iyileştiren ve iş yapacaklara, uzun vadeli yatırım yapacaklara son aylarda çok cazip ve önemli teşvikler sağladığımızı özellikle belirtmek isterim. Stratejik alanlarda yatırım yapanlara tamamen isteğe göre teşvik sisteminin yürürlüğe girdiğini de ifade etmek isterim. Burada yatırım yapan iş adamlarımızın da yaptığı işlerden doğrusu iyi ünü olduğunu ve iyi iz bıraktığını görmekten mutlu oldum."
Türk iş adamlarının Moldova'da yaptığı yatırımların tutarının 300 milyon dolar olduğunu bildiren Yıldırım, bu rakamın yeterli olmadığını, daha fazlasını yapacak imkan ve potansiyelin olduğunu vurguladı.
Türk yatırımcıların, ülkenin ve özellikle başkent Kişinev'in çehresini değiştiren projelere yönelmelerinden duyduğu memnuniyeti de ifade eden Yıldırım, "Alışveriş merkeziyle, hastanelerle, otellerle ve diğer altyapı yatırımlarıyla burada iş adamlarımızın imzasını görmek doğrusu bizim için gurur verici bir durumdur." dedi.
- "İş adamlarımızın gerekli adımları atmasını bekliyoruz"
Yıldırım, bugün Moldova Başbakanı Filip ile Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesi'ne ziyaret gerçekleştireceklerini ve oradaki Gökoğuzlularla bir araya geleceklerini söyledi.
Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesi'nde düzenlenecek 4'üncü Dünya Gökoğuz Kongresi'ne katılacağını, bölgelerdeki soydaşlarla tanışma fırsatı bulacağını dile getiren Yıldırım, "Moldova-Türkiye ilişkilerinin, Gökoğuz yerinde yaşayan halkın çok daha ortak değer olarak güçlendirileceğine inanıyoruz. O bölgelerin güçlenmesi, Moldova'nın güçlenmesi anlamına geliyor. Moldova'nın toprak bütünlüğü içerisinde kendilerini ifade etmeleri ve birlikte yaşamaları bizim en büyük arzumuzdur." diye konuştu.
Bu bakımdan Moldova ile her anlamda dayanışmanın sürdürülmesine devam edeceklerini belirten Yıldırım, tarım sektörünün, Moldova için çok önemli bir alan olduğunu bildiklerine, Türkiye'nin de aynı zamanda bir tarım ülkesi olduğuna işaret etti.
Yıldırım, Türkiye'de son yıllarda tarım sektöründe ciddi ilerlemeler yaşandığını anlatarak, "Bir yandan Avrupa Birliği bağımsız devletler topluluğu pazarlarına erişimi olan Moldova'da, tekstil ve tarım sanayi, depolama tesisleri inşaatı, işlenmiş gıda ürünleri, paketleme gibi alanlarda Moldovalı ve Türk iş adamları arasında ciddi bir iş birliği potansiyeli olduğunu düşünüyoruz. Bu konuda iş adamlarımızın gerekli adımları atmasını bekliyoruz." dedi.
Türkiye ve Moldova arasında her bakımdan ilişkileri geliştirecek şartların bulunduğunu vurgulayan Başbakan Yıldırım, kendisine ve heyetine gösterilen ilgiden dolayı Moldova'daki tüm yetkililere teşekkürlerini iletti.
İş forumuna Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, AK Parti Genel Başkan Yardımcıları Mehdi Eker ve Fatih Şahin, Türkiye'nin Kişinev Büyükelçisi Hulusi Kılıç, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkanı Serdar Çam ve Başbakanlık Dış Politika Başdanışmanı Kerim Uras da katıldı.
(Bitti)
