Sağlıkta ERCP sistemi
Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Ömer Faruk Yolcu, ERCP'nin; karaciğer, safra kanalı, pankreas salgılarının döküldüğü kanalları incelemeye yarayan, bu kanallardaki hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılan mideden on iki parmak bağırsağına kadar uzanan yandan görüşlü bir kamera ile gerçekleştirilen bir gastroenteroloji uygulaması olduğunu söyledi.
VM Medical Park Samsun Hastanesi Gastroenteroloji Kliniğinden Uzm. Dr. Ömer Faruk Yolcu, günümüzde önemli bir uygulama olan ERCP sistemini anlattı. Yolcu, "Karaciğerde yapılan safra ve pankreasta yapılan pankreas salgısı besinlerin sindirilmesi ve emilmesinde önemli rol oynar. Karaciğer ve pankreastan bu salgıları toplayan kanallar birleşerek, ince bağırsağa açılır. Bu kanalların taş, tümör, parazit gibi sebeplerle tıkanmasıyla sarılık, karın ağrısı ve ateşten oluşan 'tıkanma sarılığı' belirtileri gelişir. ERCP; karaciğer, safra kanalı, pankreas salgılarının döküldüğü kanalları incelemeye yarayan, bu kanallardaki hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılan mideden on iki parmak bağırsağına kadar uzanan yandan görüşlü bir kamera ile gerçekleştirilen bir gastroenteroloji uygulamasıdır. İşlem, bu konuda özelleşmiş gastroenteroloji doktoru, asistan, hemşire ve anestezi doktorundan oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilir."
ERCP hangi durumlarda yapılır?
ERCP işleminin hangi hastalık ve durumlarda yapılması gerektiğinden bahseden Uzm. Dr. Yolcu "ERCP, safra kanalı hastalıkları, safra kanalı taşları, tümörlere bağlı darlıklar, ameliyata bağlı safra kanalı yaralanması, safra sızıntısı, oddi sfinkteri disfonksiyonu, parazitlere bağlı tıkanma, safra kanalı ile irtibatlı karaciğer kistleri, pankreas hastalıkları; akut veya kronik pankreatit, pankreas kanserine bağlı safra yolu tıkanması, pankreas kistleri, pankreas kanalı yaralanması, pankreas sıvısı sızıntısı, pankreas taşları, pankreas divisum, ampulla vateri tümörleri, sebebi bulunamayan üst karın ağrısı veya kilo kaybı gibi durumlarda muhakkak yapılmalıdır. İşlemde duodenoskopi cihazı, çeşitli kateterler, teller ve röntgen cihazı kullanılır. Duodenoskop, kamerası yan tarafta olan özel bir endoskopi cihazıdır. Kateterler kesme, genişletme, taş kırma, çıkarma, stent yerleştirmede kullanılan çeşitli malzemelerden oluşur. Röntgen cihazı kanallardaki bozuklukların görünmesini sağlar" diye konuştu.
Uzm. Dr. Ömer Faruk Yolcu, işlemin nasıl ne koşullarda yapılacağı hakkında ayrıntılı bir açıklama yaparak, "İşlemden önce parmak ucuna kalp ve solunum durumunu izlemek için bir algılayıcı takılır. Boğaza ağrı kesici bir ilaç püskürtülür. Hasta sol yanı üzerine ya da sırt üstü yatırılır. Ağza endoskopun geçeceği bir ağızlık yerleştirilir. Hedeflenen uyku durumuna ulaşılıncaya kadar damar girişinden ilaç verilir. Oluşan uyku ve sakinlik hali ameliyatlarda uygulanan anesteziden farklı olup, hasta istendiği anda uyandırılabilir. Çok riskli hastalarda uyutulmadan da ERCP yapılabilir. Doktor, duodenoskopu ağız içinden yemek borusuna doğru nazikçe ilerletir. Duodenoskopi cihazı mideyi geçtikten sonra ince bağırsağın başlangıç kısmında safra yolunun açıldığı meme başı şeklindeki çıkıntıya ulaşır. Papillanın içinde ana safra kanalı ve pankreas kanallarının birleşmesiyle oluşan 'ampulla vater' isimli kanal ve bunu çevreleyen düz kas demetleri bulunur. Ampulla papillaya birkaç milimetre çapında bir delikle açılır. Ampullayı çevreleyen kas demetleri safra ve pankreas salgısının kontrollü akmasını sağlar ve ince bağırsaktaki gıdaların safra kanalarına girmesini önler. Duodenoskopun içinden gönderilen bir kateter papillanın deliği aracılığıyla ana safra kanalına ya da pankreas kanalına gönderilir. Kateterin içinden, röntgen ışını altında görünen iyotlu bir sıvı verilir ve kanalların röntgen görüntüsü elde edilir. Doktor bu görüntülere göre kanalın neresinde tıkanma olduğunu ve tıkayıcı hastalığın ne olduğunu tespit eder. Hastalığa sebep olan darlığın açılması için ERCP'nin tedavi edici yöntemleri kullanılır. Bunlar, papilla kasının kesilmesi (sfinkterotomi), papillanın genişletilmesi (sfinkteroplasti), stent yerleştirilmesi, taş kırılması ve çıkarılması, kist boşaltılması gibi işlemlerdir" şeklinde konuştu.
ERCP işleminin süresi,sonrası ve yan etkileri ile ilgili Uzm. Dr. Yolcu, "ERCP işlemi 5-45 dakika arasında sürmektedir. Bu doktorun tecrübesine, hastanın anatomik özelliklerine ve hastalığın kendisine bağlıdır. ERCP sonrası hasta genelde izlem ve gözlem amaçlı hasta 24 saat yatırılacak izlenir. ERCP çoğu zaman ayaktan başvuran hastalara da yapılmaktadır. İşlem basitçe tamamlandığı takdirde aynı gün evinize gidebilirsiniz. Ev istirahati, hafif ve az miktarda yemek ve bol sıvı almanız gerekir. Başka bir talimat verilmediği taktirde, daha önce kullandığınız ilaçları almaya devam edebilirsiniz. ERCP ile ilgili muhtemel yan etkileri konusunda erken farkına varmanız ve doktorunuzu aramanız önemlidir. Bunlar, şiddetli karın ağrısı, baş dönmesi, ateş, titreme, bulantı, kusma, deri veya gözlerde sararma, siyah renkte dışkı veya kanlı dışkıdır" bilgilerini verdi.