Türk Demokratik Partisi (TDP) tarafından düzenlenen konferansa TDP Onursal Başkanı Kenan Hasip, TDP Genel Başkanı Beycan İlyas, milletvekilleri, akademisyenler, iş adamları, Türkiye, Kosova, Bulgaristan ve Batı Trakya'dan misafirler ve çok sayıda davetli katıldı.
Ortaylı, konferans öncesi basın mensuplarına yaptığı açıklamada, büyük bir ilginin olduğunu belirterek, "Bugün dil bayramı sayılıyor. Dil bayramı dolayısıyla Türkçe, Türk dili, Osmanlı kültürü, Rumeli'de Türkçe gibi konulara değineceğiz." dedi.
Balkanlar ile Türkiye arasındaki etkileşimden söz eden Ortaylı, "Biz Balkanlar'da şehirlerde ve köylerde, yerleşmelerde önemli katkılarda bulunduk ve Balkan dillerinden tabi ki aldıklarımız oldu ama verdiklerimiz oldu. Şüphesiz ki Balkan milletleriyle karşılaştık, karıştık. Bunun tesirleri görüldü. Yani Rumeli kültürü diye bir kültür var. Dolayısıyla onlarla yakınlaştık." değerlendirmesinde bulundu.
Türkçe'de Sırpça, Yunanca ve Bulgarca kelimeler olduğunu belirten Ortaylı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Balkanlar sayesinde imparatorluğumuz büyüdü, Avrupa tarihinde yeri oldu. Biz temsil ediyoruz yani 20. yüzyıla kadar Balkanları Türk İmparatorluğu temsil ediyor ve o bakımdan da Avrupa'da Balkanların yeri de bu imparatorluk sayesinde oldu."
Balkan milletlerinin milliyetçiliğinin Türkiye'ye tesir ettiğini söyleyen Ortaylı, "Bizde de milliyetçilik gelişti. Çünkü biz imparatorluğuz, imparatorluklarda milliyetçilik olmaz ama baktık herkeste milliyetçilik başladı, biz de Türklük üzerine çok durduk." ifadesini kullandı.
TDP Genel Başkanı İlyas, programda yaptığı konuşmada, Kuzey Makedonya Türklerinin milli bayramı olan Türkçe Eğitim Bayramı'nın ülkenin tüm bölgelerinde büyük coşku ve gururla kutlandığı bir bayram konumuna geldiğini söyledi.
21 Aralık kutlamalarını Prof. Dr. İlber Ortaylı'nın vereceği konferans ile taçlandırmaktan dolayı mutluluk duyduklarını belirten İlyas, "Kuzey Makedonya'daki Türk toplumu Türk okullarıyla dilleriyle dinleriyle kültürüyle edebiyatıyla sanatıyla tarihiyle gelenek görenekleriyle ve manevi değerleriyle asırlardır bu topraklarda kendi varlığını sürdürmüş ve gelecekte de tüm gücüyle sürdürmeye kararlıdır. Millet olarak, bütünleşmemiz için bir fırsat olması temennisiyle bayramımız kutlu olsun." diye konuştu.
Konferansın sonunda İlyas, Prof. Dr. Ortaylı'ya hediye takdim etti.
Kuzey Makedonya'daki Türk toplumu, eski Yugoslavya döneminde 21 Aralık 1944'te kendi dillerinde eğitim hakkı kazanmıştı. Kuzey Makedonya bağımsızlığını kazandıktan sonra, 15 Şubat 2007 yılında yapılan yasal düzenlemeyle 21 Aralık Kuzey Makedonya Türklerinin Türkçe Eğitim Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştı.
