Trabzon'da 720 yıllık tarihi kale surları tescillendi

Trabzon'un antik kalbi olarak anılan Ortahisar ilçesindeki Mumhane mevkiindeki kentsel dönüşüm çalışmaları sırasında 1300'lü yıllara ait kale surlarının ortaya çıkmasının ardından bölgede Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği'nin talebi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Koruma Kurulu uzmanlarının incelemesi sonrasında tarihi kale surları incelenerek koruma altına alındı.

Konuyla ilgili bilgiler veren Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Doç. Dr. Coşkun Erüz, tarihi surun tescillenerek koruma altına alınmasının kendilerini memnun ettiğini belirterek hemen birkaç metre yakınında bulunan dehlizlerinde koruma altına alınarak tescillenmesini beklediklerini söyledi.

Tarihi sur ve dehlizlerin tarih turizmine katkı sağlayacağını kaydeden Erüz, "Trabzon'un tarihi Moloz-Pazarkapı-Mumhane bölgesi, antik çağdan 50'li yıllara kadar deniz yolu ile yapılan ticaretin ve antik İpek Yolu'nun Trabzon üzerinden denize ulaştığı kilit nokta idi. Moloz-Mumhane-Pazarkapı altında, 2500-3000 yıllık antik liman ve Roma dönemi Hadrian limanı, Kommen devleti ve Osmanlı dönemi Trabzon limanı bulunmakta. Bu bölge Trabzon'a Anadolu ve Asya'dan kervanlarla taşınan tüm yük ve yarı mamül malların depolandığı, işlendiği, gemiler aracılığı ile Anadolu, Balkanlar ve Avrupa'ya ihraç edildiği çok önemli bir ticari merkeziydi. Pazarkapı-Moloz arasında bulunan antik limanın zamana ve iklimsel olaylara bağlı olarak dolması, limanın yenilenmesi amacı ile MS 1300'lü yıllarda Kommen devleti tarafından kale ve limanda büyük onarım yapılmış ve bu dönemde surlar genişletilerek aşağı hisar kuzey suru doğu-batı- kuzey yönde genişletilerek günümüzdeki mevcut olan durumuna getirilmiştir. Moloz-Mumhane arasındaki liman doldurularak ortadan kalkmış ve kalan surlar 1950 yılı sonrası Çarşı-Moloz arası yapılaşma ve imar düzenlemeleri ile yıkılarak ortadan kaldırılmıştır. Yıkılan 700 yıllık sur duvarı ve tarihi Mumhane Kulesi, Mumhane Karabaş Camii temelleri yapılan kentsel dönüşüm sonucu ortaya çıkmıştır. Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneğinin talebi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Koruma Kurulu uzmanlarının incelemesi doğrultusunda, kentsel dönüşüm çalışmasında ortaya çıkan Mumhane suru incelenerek koruma altına alındı" dedi.

Tarihi surun birkaç metre uzağında bulunan menfezlerinde tescillenmesini beklediklerini kaydeden Erüz, "Alanda yapılacak kazıların müze uzmanları gözetiminde yapılması istenmiş yapılan kentsel dönüşüm sonucunda, Mumhane önü ( Eski Soğan pazarı sahili) ile Maraş Caddesi arasında 100-200 metre uzunluğunda ve Tarihi fırın (Rüştünün Fırını), tarihi han ve kadınlar pazarı altından geçen ve 4.5 metre eninde 2.5-3 metre yüksekliği olan menfez de ortaya çıkmıştır. Yeni planlama ile derenin yeni menfeze aktarılması ile boş kalacak olan Taş kemerli tünel, menfezin koruma altına alınıp, içi temizlenerek Trabzon tarihi, kültürü ve turizmine, müze galeri, kültürel etkinlik alanı olarak kazandırılması için ilgili kurumlar ve özellikle Büyükşehir Belediyesi nezdinde bir rapor sunularak talepte bulunulmuştu. Büyükşehirin proje revizyonu yaparak tarihi sur parçasını, tarihi menfezi koruyarak Trabzon kültürü ve turizmine kazandırması beklenmektedir. Menfez inşasından sonra Üzerinde yapılan yapıların tarihi eser olarak tescillendiği tarihi menfezinde tescillenmesini bekliyoruz" diye konuştu.

"Modern bina, kentsel dönüşüm her yerde yapılabilir ancak tarih ve tarihi eser yok edilirse asla geri getirilemez" diyen Erüz "Trabzon'un siyasi ve idarecileri, ilin toprak üstü ve toprak altındaki tarihi ve tarihi eserlerine sahip çıkmalı. Moloz ve çevresi dolgu alanının altındaki antik liman tarihi batık gemi ve eserleri bünyesinde barındırıyor. Sahile yapılan caminin batısındaki antik liman içi kazınarak hem tarih açığa çıkarılmalı ve hem de o alanda antik liman konsepti ile su göleti, dinlenme alanı yapılması Trabzon markasını parlatacaktır" şeklinde konuştu.