Yumurta sektörü krizle karşı karşıya

Afyonkarahisar Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Çelikten, yumurta sektörünün önünde ciddi problemler olduğunu ve yumurta ihracatının en fazla yapıldığı Ortadoğu ülkelerindeki belirsizliklerin fiyat istikrarsızlığına neden olduğunu kaydederek, "22-23 kuruşa mal olan yumurtanın 14-16 kuruşa satılması üreticinin sonunu hazırlamaktadır" dedi.

Çelikten, birlik merkezinde sektörün problemlerine dair bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda günlük hayatta tüketimi oldukça fazla olan yumurtanın geleceğine dair önemli açıklamalarda bulunan Çelikten, üreticilerin zor durumda olduğunu ve ihracatın azalmasından dolayı banka kredilerine mahkum bir şekilde üretim yapmaya çalıştıklarını aktardı. Üretim planlamasının yapılmamasının sektöre büyük anlamda darbe vurduğunu ifade eden Çelikten, "Afyonkarahisar Yumurta Üreticileri Birliği olarak, yumurta üreticilerimizin çok zor durumda olduklarını ve sektörde birliklere üretimin planlaması dahil yetki verilmez ise her önüne gelenin sektöre girip yatırım yapması durumunda, mevcut olanlar da yok olmaya doğru gittiğini anlatmak için buradayız. Sektörün önünde yapısal ve konjüktürel sorunlar birikmiş, sektör kendi içinde dinamiklerini oluşturamadığı için üretim maliyeti, kâr, yumurta fiyatı yerine, ihracata kaça satılır ise iç piyasa fiyatları da bu doğrultuda açıklanmakta, üretici otoritesi ve beklentisi dışında hareket edilmektedir. Bu sıkıntılar çözülmez ise kırmızı ette olduğu gibi bugün zarar eden üretici yarın bitecek, ileri tarihlerde tesislerini kör on paraya satarak alan gruplar yüksek fiyatlara yumurta satacaklardır. Sezonda mısırın tonu 650 TL iken bugün 950 TL olduğu düşünülürse üretim maliyetleri kat be kat artmış bunun aksine yumurta fiyatları 14 kuruşlara kadar düşmüştür" dedi.

"Sektörün krizi derinleşiyor"

Sektördeki arz ve talep dengesizliği nedeni ile üreticilerin zarar ettiğini bir kez daha dile getiren Çelikten, ayrıca Afyonkarahisar'ın Türkiye yumurta üretim payına da değinerek şunları söyledi:

"2023 yılında 500 milyar dolar ülkemiz ihracat hedefine güvenerek sektörde büyümüş, sektörümüz adına payına düşenin Hedefin yarısını ihracat olarak yapmıştır. 2013 yılında 407 milyon dolar, 2014 yılında 405 milyon dolar, 2015 yılında 275 milyon dolar, 2016 yılında 290 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu miktarın yüzde 30 unu Afyonlu üreticiler yapmıştır. 2015 yılında üretici öz sermayesi ile üretimini sürdürürken, 2016 yılında bankaların kıskacına düşmüş ve istese de üretimini durduramaz hale gelmiştir. Buda sektörün krizini derinleştirmiştir. Ayrıca zararına ihracat yaparak, ülkemizdeki üreticiler kendi kaynaklarını bitirmek üzeredir.

Bizler Yumurta Üreticileri Birliği olarak kayıtlı, biyo güvenlik kurallarına uygun üretim yapan müesseseleriz. Gezen tavuk ve köy tavukçuluğu üretim modeline entegre üretim bölgelerinde izin verilmemeli. En azından Afyon, Çorum ve Manisa bölgeleri dışındaki yerlere bu tür izinler verilmeli diye düşünüyoruz.

Yapısal ve konjonktürel sorunlarımız var. 25-30 dolar bandında satılan yumurta 14-16 dolar bandında gezecek hatta daha düşük fiyatlara satmak zorunda kalacaklar, buda ülke kaynaklarını ve sermayelerini bitirmeye yol açacaktır. Konjonktürel sorunlar çoğunlukla ihracat yaptığımız ülkelerin Irak ve körfez ülkeleri olması nedeni ile belirsizliklerin devam etmesi. Bizim sorunlarımız ülkemizin sorunlarıdır, 22-23 kuruşa mal olan yumurtanın 14-16 kuruşa satılması üreticinin sonunu hazırlamaktadır.

"Fiyat istikrarsızlığının en büyük nedeni Ortadoğu'daki belirsizlik ve orada alım heyetlerinin artık birlikte hareket etmesi"

Afyonkarahisar'ın günlük 18 milyon yumurta üretimini yaptığı belirten Çelikten, Türkiye yumurta ihracatında kentin payının ise yüzde 30 civarında olduğunu söyledi. Ortadoğu'dak belirsizliklerin yumurta fiyatlarını etkilediğini dile getiren Çelikten, "Türkiye genelinde 90-100 milyon yumurta üretiliyor günlük. Afyon'da günlük 18 milyon üretim var. Ülke yumurta üretiminin yüzde 18-20'sini Afyon karşılıyor. Afyon olarak yumurta ihracatımız toplam yumurta ihracatının yüzde 30'u. Geçtiğimiz sene Türkiye geneli 290 milyon yumurta ihracatı yapılırken Afyon'da 120 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Geçen seneki rakamlara bu sene erişiriz fakat 2014 yılında yumurtayı 30 dolarla bandında satarken şu an 14 dolarlar bandında satıyoruz. Miktar olarak 2 katına ihracat yapmış olmamıza rağmen ülkemizin ve üreticilerin cebine giren para yarı yarıya azalmış vaziyette. Bu da birikimlerimizi, öz sermayemizi bitirmiş tamamen krediye dayalı çalışmalar başlatmıştır. Bu da potansiyeli risk oluşturuyor üreticiler üzerinde. Ortadoğu'daki talep azalmadı fakat oradaki alım heyetleri de artık birlikte hareket etmekte. Dolayısı ile bizim dağınık olan satış birliklerimizi bunların işine gelmekte. Bu nedenle fiyat istikrarsızlığının en büyük nedeni Ortadoğu'daki belirsizlik ve orada alım heyetlerinin artık birlikte hareket etmesi. Yeni pazarlara açılmaya başladık Libya ve Afrika pazarına girildi fakat istenilen rakamlara erişemedik" diye konuştu.