Bolivya'da yaşanan son darbe girişimini değerlendiren Hürriyet gazetesi yazarı Nedim Şener, X platformunun sahibi Elon Musk'ın Bolivya'ad yaşananlarla ilgili sözlerini hatırlattı.
ABD tıpkı 15 Temmuz'da Türkiye'de FETÖ aracılığıyla giriştiği gibi bir darbe girişiminden de avcunu yalayarak ayrıldı. Ama bu son olmayacak; gittikçe petrolün yerini alacak lityum Latin Amerikalıların elinde olduğu sürece ABD planlarından asla vazgeçmeyecek.
Güney Amerika'nın “lityum üçgeni” olarak adlandırılan üç ülkesi Bolivya, Arjantin, Şili dünya üzerindeki tüm lityum rezervlerinin yüzde 60'tan fazlasını elinde tutuyor.
Dünyanın en büyük lityum kaynağına sahip ülkesi olan Bolivya'da toplam rezerv 23 milyon metrik ton, Arjantin'de 20 milyon metrik ton, Şili'de 11 milyon metrik tonu buluyor.
Elektrikli araçlarda, cep telefonlarında güç sağlamak için kullanılan pillerin önemli bir bileşeni olan ve beyaz metal olarak adlandırılan bu doğal zenginlik, tıpkı bir sırtlan gibi Latin Amerika'yı “arka bahçesine” çeviren her ülkede sayısız darbe, suikast, işgal hiçbir şey yapamazsa ambargo uygulayan ABD'nin dikkatini çekiyor.
Sırtlan ABD gözünde, Ortadoğu ülkelerinde ve Venezuela gibi Latin Amerika ülkelerinde petrole sahip olmanız onu kendi yararına çıkarabileceği anlamına gelmediği gibi lityuma sahip olmak onu Bolivya'nın kullanabileceği anlamına gelmiyor(!)
EVO MORALES DEVRİLDİ
Nitekim, lityumun sadece ihracatını değil kurulacak otomobil ve batarya fabrikalarıyla ülke içerisinde üretimde doğrudan kullanılarak istihdamı ve madenden edinilecek geliri arttırmayı hedefleyen Devlet Başkanı Evo Morales, 2019 yılında yine Amerika Birleşik Devletleri destekli bir darbe ile istifaya zorlandı.
ELON MUSK VE DARBE
Bu süreçte Bolivya'daki darbenin arkasındaki ABD parmağı olduğuna dair işaret; ürettiği elektrikli otomobillerde lityum batarya kullanan Tesla'nın sahibi Elon Musk'tan gelmişti.
Elon Musk, 25 Temmuz 2020'de “Bir başka hükümet teşvik paketi halkın çıkarına değil” yazınca bir takipçisi, “Halkın çıkarına olmayan neydi biliyor musun? ABD yönetiminin sen lityum alabilesin diye Bolivya'da Evo Morales'e darbeyi organize etmesiydi” şeklinde cevap vermişti. Bunun üzerine Elon Musk, “Kime istiyorsak darbe yaparız, aş bunları” karşılığını vermişti.
Daha sonra Bolivya'da yapılan seçimlerde Morales'in destekliği ve kendi kabinesinde Ekonomi Bakanı olan Luis Arce Devlet Başkanı seçildi. Devlet Başkanı Arce, Bolivya'da demokrasiye dönüş sonrası “Lityum Öncelikli Sanayi Stratejisi” ismiyle proje başlattı. Şili ve Meksika'yı da dahil etmek istediği proje ile ilgili olarak Morales döneminin Teknoloji Bakan Yardımcısı Echuzu şunları söylemişti; “Uluslararası şirketlerin ucuz hammadde çıkarmak için sömürmesine, doğal kaynaklarını mahvetmesine ve rezervlerini yağmalamasına engel olacak”.
RUSYA VE ÇİN İLE ANLAŞMA
Bolivya, dev boyutlarda olmasına karşılık büyük ölçüde işletilmeyen lityum rezervlerini geliştirmek üzere daha önce Rus ile Çinli firmaların yatırımlarına yönelmişti. 2023 yılın ilk yarısında Bolivya, ülkesindeki doğal kaynakları sanayiye dönüştürmek amacıyla toplamda 2.8 milyar ABD doları tutarında yatırım sözü veren iki Çinli ile bir Rus firmayla üç ayrı lityum anlaşması imzalamıştı.
ABD'Lİ GENERALDEN GÖZDAĞI
ABD Güney Komutanlığı (SOUTHCOM) Komutanı General Laura J. Richardson'ın 2 yıl önce hem ABD Kongresi'nde hem de ABD'li düşünce kuruluşlarında yaptığı açıklamalarda, “Tüm zengin kaynakları ve nadir toprak elementleriyle, bugün teknoloji için gerekli olan lityum üçgeni var. Dünyadaki lityumun yüzde 60'ı Arjantin, Bolivya ve Şili'de ve düşmanlarımız, bu ülkelerden ve üretmeye çalışan halklarından, halklarına katkıda bulunmaya çalışan bu demokrasilerden kaynakları çekip alıyor. Şili ve Arjantin'deki ABD Büyükelçileriyle ve oradaki şirketlerle konuştuğunuzda, Çin'in agresifliği ve lityum konusunda sahip oldukları zemin oyunu çok gelişmiş ve çok agresif” dedi. Richardson, bölgenin stratejik doğal kaynaklarını ABD için bir “ulusal güvenlik” meselesi olarak belirterek bunun için ABD'nin bölgedeki rakip güçlere karşı “oyununu hızlandırması” gerektiğini söyledi.
Oyunu hızlandırmak için de General Jose Zuniga önderliğinde askerleri sahaya sürdü ve tıpkı Morales gibi Devlet Başkanı Luis Arce hükümetini devirmeye kalktı.
Hepsi 5 saat süren darbe girişimi Devlet Başkanı Arce ve Bolivya halkının direnişiyle bastırıldı. ABD tıpkı 15 Temmuz'da Türkiye'de FETÖ aracılığıyla giriştiği gibi bir darbe girişiminden de avcunu yalayarak ayrıldı. Ama bu son olmayacak; gittikçe petrolün yerini alacak lityum Latin Amerikalıların elinde olduğu sürece ABD planlarından asla vazgeçmeyecek.