Portre | Nursultan Nazarbayev

Nursultan Nazarbayev, 6 Temmuz 1940 tarihinde Kazakistan'ın Almaata şehrinde doğdu. Burada ilkokula başladı ve Rusçayı öğrendi. Lise öğrenimini bitirdikten sonra, 1958'de beton döküm işçisi olarak çalışmaya başladı.

Daha sonra Ukrayna'ya giden Nazarbayev, 1962-65 yılları arasında Karagandi Üniversitesi metalurji bölümünü dışarıdan okuyarak bitirdi. Nazarbayev, aynı bölümün yüksek eğitim kısmına devam etti ve 1967'de mühendis metalurji uzmanı oldu. Nazarbayev daha sonra, işe başladığı fabrikanın yöneticileri arasında yer aldı. Bu süreçte atölye danışmanı, yüksek ısılı fırınlarda gaz uzmanı ve ustabaşı olarak çalıştı.

Nazarbayev siyasete ise, tıpkı diğer Orta Asya devletlerindeki liderler gibi Komünist Partisi içerisinde başladı. 1962'de, Komünist Parti'nin gençlik kollarına girdi ve zamanının büyük kısmını parti çalışmalarına ayırdı.

Haziran 1971‘de Kazakistan Komünist Partisi`nin Demirdağ şubesinde görev aldı. Mart 1977`de Kazakistan Komünist Partisi Karagandi Şubesi başkan yardımcısı, Aralık 1979`da Kazakistan Komünist Partisi başkan yardımcısı, Mart 1984`de Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı, Haziran 1989`da Kazakistan Komünist Partisi başkanının 1. yardımcısı oldu.

1 Aralık 1991'de yapılan seçime tek aday olarak giren Nazarbayev, 21 Aralık'ta Almaata'da Kazakistan'a bağımsızlığını kazandıran protokolü imzaladı. Rusya ile ekonomik ilişkilerin, SSCB'nin dağılma döneminden sonra da bozulmamasına özen gösterdi.

1 Aralık 1991 tarihinde oyların %98,7'sini alarak Kazakistan'ın halk tarafından seçilen ilk devlet başkanı oldu.

29 Nisan 1995 tarihinde Kazakistan'da yapılan referandum ile Nursultan Nazarbayev'in görev süresi 2000 yılına kadar uzatıldı.

1997'de başkenti Almaata'dan Astana'ya taşıyan Nazarbayev, Rusya'yla yakın ekonomik ve siyasi bağlarını hiç koparmadı. Bir yandan da ABD ve Avrupa ülkeleri ile iyi ilişkiler geliştirdi.

10 Ocak 1999'da yapılan devlet başkanlığı seçimlerini %79 ile kazandı. 1999'da Nazarbayev, yasa ile kendisine geniş çaplı dokunulmazlık getirdi.

4 Aralık 2005'te yapılan devlet başkanlığı seçimlerini ise %91'lik oy oranı ile kazandı.

2007'de ise Kazakistan'da anayasa değişikliği gerçekleşti. Anayasaya göre bir kişi en fazla iki kere devlet başkanı seçilebiliyorken Nazarbayev, değişiklik ile sadece kendi ismi için bir istisna hüküm getirdi. İki kere seçilebilme hükmü, “Şu an görevde bulunan cumhurbaşkanı, sınırsız sayıda seçime katılabilir” olarak değiştirildi. Seçimlerin sıklığı ise yedi yıldan beş yıla indirildi ve bu değişikliğin 2012'de yürürlüğe gireceği açıklandı. Ayrıca anayasa değişikliği ile ülkedeki idam cezası kaldırıldı.

2012'de yapılması planlanan seçimler ise 3 Nisan 2011'de yapıldı ve Nazarbayev bu seçimi %95'lik oy oranı ile kazandı.

2016'da yapılması planlanan seçimler ise yine erkene alındı. 26 Nisan 2015'te yapılan seçimi %97'lik oy oranı ile yine Nazarbayev kazandı.

1991'de bağımsızlığını kazanan Kazakistan'ın kurucu lideri Nursultan Nazabayev, SSCB'nin dağılmasından bu yana koltuğunu koruyan tek lider olarak görevine devam ediyor.

Kazak lider Nazarbayev,"Dünya nüfusunun çoğunluğu Asya'dadır. Doğal zenginlikler Asya'dadır. En zengin kültür Asya'dadır. Gelecek de Asya'dadır" sözü ile dikkatleri Asya'ya çekmektedir.

Orta Asya'daki eski Sovyet ülkeleri arasında Batı ile ilişkileri en iyi şekilde sürdüren devlet olan Kazakistan, uzlaştırma ve arabuluculuk faaliyetleri ile de dikkat çekiyor. Nazarbayev, 2010'da Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.

Nazarbayev, 2013'te İran ile nükleer anlaşmaya giden yolda yapılan P5+1 ve İran görüşmelerine de Astana'da ev sahipliği yaptı.

Suriye rejimini destekleyen Moskova'nın da etkisi ile Kazakistan, Suriye'deki savaştan sonra rejim ile temasını kesmedi. Rusya, İran ve Türkiye'nin yakınlaşmasıyla yapılan Astana toplantısına Kazakistan ev sahipliği yaptı.

Son olarak 15-16 Mart'ta, aralarında Rusya ve Çin'in içerisinde yer almadığı Orta Asya Liderler Zirvesi'ne, Kazakistan'ın başkenti Astana ev sahipliği yaptı.
Nazarbayev yönetimindeki Kazakistan'ın Türkiye ilişkileri ise oldukça iyi. 24 Kasım 2015'teki jet krizinin ardından gerilen Türk-Rus ilişkileri için de Nazarbayev devreye girmişti. Nazarbayev, Jet krizi sonrası Erdoğan'dan Putin'e giden mektubun yazılması ve kabul edilmesi sürecinde rol oynadı.

Kazak lider Nazarbayev, 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrasında Türkiye'nin yanında yer aldığını açıkladı. 5 Ağustos 2016'da Ankara'yı ziyaret eden Nazarbayev, 15 Temmuz FETÖ darbe girişiminin ardından Türkiye'yi ziyaret eden ilk devlet başkanı oldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede Kazakistan'daki FETÖ faaliyetlerinde değindi ve “Şu anda Kazakistan'da 33 okulları var. Tüm listeyi kendilerine takdim ettik ve Maarif Vakfımız ile Kazakistan Milli Eğitim Bakanlığımızın müşterek çalışmasıyla inşallah Kazakistan'da bu adım atılmış olacak” şeklinde konuştu.

Nazarbayev ise ülkesindeki FETÖ okullarıyla ilgili “FETÖ ile ilişkileri tespit edilirse öğretmenleri göndeririz. Türkiye'ye karşı olan hiçbir unsura destek vermeyiz” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesi sonrasında Nazarbayev ayrıca, "Buraya sadece Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yanında olduğumuzu söylemek için geldim. Kazakistan her zaman Türkiye'nin yanında ve desteklemeye devam edecek. Kardeş cumhuriyetin kardeşliği bizim için önemlidir. Terörizme karşı da Erdoğan'la birlikte çalışma kararı aldık. Biz Türkiye'nin gücüne, varlığına bakarak emin adımlarla yürüyoruz. Bütün düşmanlarınıza karşı Kazak kardeşlerinizin yanınızda olduğunu bilmenizi istiyoruz” şeklinde konuştu.

Nazarbayev'in ismi, Türk Konseyi'nin kurulmasında Türkiye'nin girişimleri ile birlikte ön planda idi. Türk Konseyi'nin kurulmasına ilişkin ilk adım, Nahcivan'da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 9. Zirvesi'nde atıldı. Ekim 2009'da Nahcivan`da yapılan Türk Dili Konuşan Devlet Başkanları Zirvesi`nde, Türk Dilli Ülkeler İşbirliği Konseyi`nin kurulmasını teklif edildi. Bu teklif, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'ın oyları ile kabul edildi.

Türk Konseyi, 15-16 Eylül 2010'da İstanbul'da düzenlenen 10. Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi'nde ise resmen hayata geçti. Türk Konseyi, ayrıca "Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi" ve "Türk Keneşi" olarak da adlandırılıyor. Türk Konseyi'nin kurulmasından bu yana ise 5 zirve düzenlendi.

Türk Konseyi'nin ilk zirvesi “Ekonomik ve Ticari İşbirliği” temasıyla 20-21 Ekim 2011 tarihlerinde Almaata'da gerçekleştirildi.

2. zirve, "Eğitim, Bilim ve Kültürel İşbirliği" temasıyla 22-23 Ağustos 2012 tarihlerinde Bişkek'te düzenlendi.
3. zirve, 15-16 Ağustos 2013 tarihlerinde Azerbaycan'ın Gebele şehrinde “Ulaştırma” temasıyla gerçekleştirildi.
4. zirve ise Türkiye'nin ev sahipliğinde 4-5 Haziran 2014 tarihlerinde “Turizm” temasıyla Bodrum'da düzenlendi.
5. zirve, “Medya ve Enformasyon Teknolojileri” temasıyla 11 Eylül 2015 tarihinde Astana'da düzenlendi.
6. Zirve ise “Gençlik ve Spor” temasıyla Kırgızistan'da düzenlenecek.

Nisan ayında Kırgız Cumhurbaşkanı Sooronbaj Jeenbekov'un Ankara ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk Konseyi Zirvesi'ne değindi. Erdoğan, "İnşallah Eylül ayında Türk Konseyi Zirvesi'ni Bişkek'te yapmayı arzu ediyoruz. Jeenbekov, ev sahibi olarak gerek bizi gerek Kazakistan'ı, Özbekistan'ı, Azerbaycan'ı ve Türkmenistan'ı davet etmek suretiyle güçlü bir mesajı istiyoruz ki Türk Konseyinde dünyaya verelim" dedi.

Son iki yıldır Türk Konseyi zirvesi düzenlenemediğini belirten Türk Konseyi Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman da zirve ile ilgili olarak, "Kırgızistan Cumhurbaşkanı Jeenbekov'un göreve gelmesiyle Kırgızistan, bölge ülkeleri, Türkiye ve Türk Konseyi ile ilişkilerini hızlı bir şekilde geliştirmektedir. Kırgızistan, Bişkek'te bu yıl düzenlenecek Türk Konseyi zirvesiyle ilgili olarak da üye ülkelerle yakın temas halindedir. Zirvemizin bu yıl Bişkek'te düzenlenmesi ile ilgili olarak çalışmalara başlanılmıştır. İnşallah Özbekistan'ın ve Türkmenistan'ın katılımıyla Bişkek'te 2018 yılında zirvemiz düzenlenecek. Özbekistan'ın da Türk Konseyi'ne üye olmasıyla çok önemli tarihi bir zirve yapılmış olacak” şeklinde konuştu.