Ali Şeriati kimdir ?
İranlı sosyolog, aktivist ve yazar Ali Şeriati. Ali Şeriati kimdir? İşte Ali Şeriati'nin biyografisi...

Oluşturma Tarihi: 2017-11-24 20:34:43

Güncelleme Tarihi: 2017-11-24 20:34:43

Ali Şeriati  23 Kasım 1933'te İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nin Sebzevar kentinde dünyaya geldi. 

Şeriati'nin babası ilerici milliyetçi bir öğretmen olan Muhammed Taki.  Şeriati, eğitim yıllarında ilk kez İran'ın daha aşağı sınıflarından insanlarla tanıştı. Hem var olan fakat bilmediği yoksulluk ve zorluklarla hem de  Batı felsefi ve siyasi düşüncesiyle  tanışması bu dönemde gerçekleşti.

Modern sosyoloji ve felsefenin bakış açısı ve bunun geleneksel İslami prensipler ile harmanlanması aracılığıyla Müslüman toplum ve toplulukların karşılaştığı sorunları açıklamaya ve çözümler bulmaya çalıştı. Şeriati; Mevlana ve Muhammed İkbal'den büyük ölçüde etkilendi.

Lisansını İran'da bitirdikten sonra, Paris Üniversitesi'nde doktorasına başladı. Burada, 1964 yılında Sayfuddin'den "Belh'in Faziletleri Tarihi" isimli bir el yazmasının notlandırılmış  Farsça çevirisini yaparak Edebiyat dalında doktor oldu. Daha sonra İran'a döndü, fakat şah yönetimi tarafından Fransa'dayken devleti yıkıcı siyasi aktivitelerde bulunduğu iddiasıyla suçlayarak tutukladı. Daha sonra 1965'te serbest bırakıldı ve Meşhed Üniversitesi'nde eğitim vermeye başladı.

Dersleri kısa sürede farklı toplumun farklı kesimlerinden öğrenciler tarafından beğenildi ve popülerleşti. Bunun sonucu yönetim Üniversite'yi zorlayarak onun eğitim vermesini engelledi. Bunun üzerine Şeriati, Tahran'a giderek Hüseyniye-i İrşad Enstitüsü'nde ders vermeye başladı. 

Şeriati'nin  büyük bir popüleriteye ulaşan dersleri, yine toplumun her kesiminden öğrencileri etkilemeyi başardı. Şeriati'nin görüşlerine ilginin arttığı orta ve yüksek sınıflardan öğrencilerin olması dikkat çekiciydi. Bu ilgi de şah yönetiminin Şeriati ile bazı öğrencilerinin tutkulanması emrini vermesine neden oldu. Gerek yurt içinden gerekse yurt dışından gelen tepkiler üzerine yönetim onu serbest bıraksa da çeşitli şartlarla tahliye edilmişti: kesinlikle herhangi bir eğitim aktivitesinde yer almayacak, hiçbir şey yayımlamayacak ve özel veya genel hiçbir toplantı yapmayacaktı. Ayrıca devletin güvenlik örgütlerinden SAVAK onun yakın çevresini yakın gözetim ve denetim altında tutacaktı. Şeriati bu şartlara karşı çıkarak ülkesini İngiltere'ye gitmek üzere terk etmeye karar verdi.

Devrim öncesi İran'ın en önemli ve etkili felsefi liderlerinden sayılan Şeriati'nin görüşleri bugün hâlâ İran toplumunda popüler ve etkinliğini sürdürüyor. Özellikle bugünkü İslami Cumhuriyet rejiminin biçimi, ruhban sınıfının konumu ve eşitlik anlayışına karşı çıkan kesimler tarafından beğeniliyor.

Şeriati'nin düşünsel çalışmaları sadece devrim öncesi ve sonrası İran'ı değil, dünya çapında İslamcı topluluk ve düşünceler başta olmak üzere birçok kişi ve grubu etkiledi. Çeşitli dini kavramlara yaklaşımı, ruhban sınıfının eleştirisi ve İslamcılık hareketinin içinde kabul edilen çeşitli çıkarımlarıyla ilgi çekti. 

Şeriati, ayrıca Martinikli Marksist düşünür ve şair Frantz Fanon'un "Yeryüzünün Lanetlileri" isimli eserini, Jacques Derrida'dan "Şiir Nedir" ve Fransız oryantalist ve aynı zamanda katolik papaz olan Louis Massignon'dan "Selman-ı Pak" adlı eserleri Farsçaya çevirdi.

Dine Karşı Din , Hacc, Bir Kez Daha Ebu Zer, Medeniyet ve Modernizm, Muhammed Kimdir, Sanat, Öze Dönüş, Toplumbilim Üzerine gibi biirçok eseri bulunan Ali Şeriati'nin eserlerinin neredeyse tümü de Türkçe'ye çevrildi.

19 Haziran 1977 tarihinde İngiltere'de  kalp yetmezliğinden hayatını kaybeden Şeriati'nin ölümü için çeşitli şüpheler mevcut. Bazı kesimler onu, İngiliz istihbaratıyla iş biriliği yapan SAVAK'ın öldürdüğünü öne sürsede ölümünden sonra yapılan otopside herhangi bir şüpheli ize rastlanmadı.