Göktürk İmparatorluğu'nun kurucusu Bumin Kağan'ın kesin doğum tarihi bilinmiyor. 552'de öldü. Babası Nadulu, bir Türk aşiret beyiydi. Bumin Kağan, Göktürk ve Toles aşiretlerini tek bir bayrak altında toplayarak Juan-Juan (Cüceler) devletine karşı savaşa girdi. Kısa sürede bu devletin egemenliğinden kurtulmuş ve Çin ile yakın ilişkiler kurmuştur.
Bir Çin prensesiyle evlenen Bumin Kağan daha sonra Çin'in iç karışıklıklarından yararlanarak hızla yeni bir Türk imparatorluğu kurdu. Devletin kuruluşundan kısa bir süre sonra ise hayatını kaybetti. Kurulan devletin başkenti Orhon kıyılarında, Ötüken Dağı eteklerindeydi. Kardeşi İstemi Yabgu, kendisine devletin kuruluşunda büyük ölçüde yardım etmiştir.
Göktürk devleti, ilk Türk imparatorluğu olan Hun (Kun) devletinden en az 7 yüzyıl sonra aynı topraklarda kurulmuşsa da doğrudan doğruya ''Türk'' ismini taşıyan ilk devlet Bumin Kağan'ın kurduğu imparatorluktur. Bu bakımdan Bumin Kağan'ın Türk tarihindeki yeri ayrıdır.
Bumin Kağan 551 yılında Prenses Chang ile evlenerek Batı Vey hanedanı ile akrabalık kurdu. 552 senesinde Huai-Huang'ın kuzeyinde Cücenlere ağır ve ani bir darbe vurarak bu devleti ortadan kaldırdı. Sonrasında Ötüken merkezli Göktürk Kağanlığı'nı kurdu.
Bumin büyük başarıları sayesinde ''İllig Kağan'' unvanını aldı. Devletinin batı kanadının yönetimini küçük kardeşi İstemi Yabgu'ya verdi. Bumin Kağan'ın ölümünden sonra yerine oğlu İssik Kağan geçti. İssik hayatını kaybedince yerine kardeşi Mukan Kağan geçmiştir.
Moğolistan'da Orhun nehri yakınlarında bulunan Kül Tigin Yazıtlarının doğu yüzünde; "Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insan oğlu kılınmış. İnsan oğlunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturarak Türk milletinin ilini töresini tutuvermiş, düzenleyi vermiş. Dört taraf hep düşman imiş. Ordu salarak dört taraftaki milleti hep almış, hep tâbi kılmış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş. Doğuda Kadırkan ormanına kadar, batıda Demir Kapı'ya kadar kondurmuş. İkisi arasında pek teşkilâtsız Göktürk öylece oturuyormuş." şeklinde Bumin Kağan'dan bahsedilmektedir.
