Celal Şengör 24 Mart 1955'te İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl adı Ali Mehmet Celal Şengör'dür. 1986 yılında Oya Maltepe ile evlendi. Tek çocuğu olan oğlu H. C. Asım Şengör 1989 yılında doğdu.
Robert Academy'yi 1973 yılında bitirdi ardından 1978'de State University of New York at Albany'den jeolog olarak mezun oldu. Şengör, 1979'da master, 1982'de de aynı üniversiteden doktora aldı. 1981'de İTÜ Maden Fakültesi, Genel Jeoloji kürsüsüne asistan oldu.
Londra Jeoloji Cemiyeti'nin “Başkanlık Ödülü”nü 1984 yılında aldı. 1986'da ise TÜBİTAK'ın Bilim Ödülü'ne sahip oldu. Bu ödüllerin ardından aynı yıl içerisinde İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim Dalında doçent oldu. 1988'de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi'nden şeref bilim doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) pâyesi aldı.
Academia Europaea'ya 1990 yılında ilk Türk üye olarak seçilmeyi başardı, aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991 yılında Avusturya Jeoloji Derneği şeref üyesi oldu. Kültür Bakanlığı'nın Bilgi Çağı Ödülü'nü 1991 yılında kazandı. 1992 yılında İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim Dalı'nda profesörlüğe yükseltildi.
1993 yılında Türkiye Bilimler Akademisi kurucu üyesi olmasının ardından, Akademi konseyine seçildi. Aynı yıl TÜBİTAK Bilim Kurulu üyeliğinde de yer aldı. 1994 yılında Rusya Doğa Bilimleri Akademisi üyeliğine, Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri şeref üyeliğine seçildi, ayrıca kendisine Fransız Fizik Cemiyeti ve École Normale Supérieure Vakfı tarafından Rammal Madalyası verildi. Şengör, 1997 yılında Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri dalında büyük ödülü (Lutaud Ödülü) aldı.
1998 Mayıs ayı içerisinde Şengör, Collège de France'da misafir profesör olarak yer aldı ve “XIX. yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız jeologlarının katkısı” konulu bir ders verdi. Ardından 28 Mayıs 1998'de Collège de France'ın madalyasını aldı. 1999'da Londra Jeoloji Cemiyeti kendisine Bigsby Madalyası'nı verdi. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine 2000 yılının Nisan ayında seçilen ilk Türk oldu.
Şengör, Collège de France dışında İngiltere'de Oxford (Royal Society Araştırıcı bursuyla), ABD'de California Institute of Technology (Moore Distinguished Scholar olarak) ve Avusturya'da Salzburg Lodron-Paris Üniversitesi'nde misafir profesör olarak yer aldı. Özellikle jeolojide yapısal jeoloji ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün kazandı. Jeoloji ve tektonik dallarında 6 kitap, 175 bilimsel makale, 137 tebliğ özeti ve çok popüler bilim makalesi, tarih ve felsefe ile ilgili de iki kitap ve 300'e yakın deneme yazısı yayınlama başarısı gösterdi.
Bunların 1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki “Zümrütten Akisler” köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Yayınları tarafından 1999'da Zümrütnâme başlığı altında kitaplaştırıldı. Şengör ayrıca uluslar arası çok sayıda dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yaptı ve yapmaktadır.
ESERLERİ
- Hasan Ali yücel ve Türk Aydınlanması
- Cehennemdeki Üniversiteliler
- Dahi Diktatör
- Aptalı Tanımak
- Zümrüt Ayna
- Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler
- Newton Neden Türk Değildi?
- Zümrütname
- Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler
- Bir Toplum Nasıl İntihar Eder ?
- Bilgiyle Sohbet
- Popüler Bilim Yazıları
- Yaşamın Evrimi Fikrinin Darwin Döneminin Sonuna Kadarki Kısa Tarihi
- Zümrüt Ayna Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler
ÖDÜL VE MADALYALARI
- Londra Jeoloji Cemiyeti Başkanlık Ödülü (1984)
- TÜBİTAK Bilim Ödülü (1986)
- Kültür Bakanlığı Bilgi Çağı Ödülü (1991)
- Fransız Fizik Cemiyeti ve Ecole Normale Superiore Vakfı Rammal Madalyası (1994)
- Fransız Bilimler Akademisi Yer Bilimleri Dalında Büyük Ödül (Lutaud Ödül) (1997)
- Colge de France'in Madalyası (1198)
- Londra Jeoloji Cemiyeti Bigsby Madalyası (1999)