Celaleddin Harzemşah Kimdir?
Celaleddin Harezmşah Mengüberti ya da Celaleddin Harzemşah, Harezmşahlar Devleti'nin son hükümdarı olarak bilinir.
Celaleddin Harezmşah'ın babası Harezmşah Alaaddin Muhammed, annesi Hint bir cariye olan Ayçiçek Hatun'dur. Celaleddin Harezmşah'ın doğum tarihi bilinmemekte olup, asıl adı Mengüberti, Mengübirti'dir.
Celaleddin Harezmşah, babası Alaaddin Muhammed'in 1220'de Hazar Denizi'nde bir adada ölümünden önce veliaht tayin edilmesi üzerine Harezmşahlar Devleti hükümdarı oldu.
Celaleddin, bazı aile mensupları ve bazı devlet adamları ile birlikte Mangışlak Yarımadasına geçerek oradan Harezmşahlar Devleti'nin başkenti olan Ürgenç şehrine gittiler. Çok geçmeden 1221'de Cengiz Han'ın oğulları Çağatay Han ve Ögeday Han komutanlığında büyük bir Moğol ordusu Ürgenç'i kuşatmaya aldı ve şehri ele geçirdi. Celaleddin Türkmen komutanlarının kendine ihanet edeceğinden şüphelenip şehir teslim olmadan Ürgenç ‘ten kaçtı.
Celaleddin Moğolların kuzey Horasan'daki keşifçi güçlerine görünmeden Gurlular'dan eline geçirdiği ve hemen hemen modern Afganistan'a eşit olan bölgeye çekilmeyi başardı. Bu bölgede merkez olarak Gazne'yi seçerek orada yeni bir ordu kurmaya başladı.
1221'de Kâbil'in kuzeyinde Pervan adlı bir mevkide Cengiz Han'ın yakın bir idarecisi ve asker komutanı olan Şiki Kutugu Noyan idaresi altında olan 30.000 kişilik bir Moğol ordusu Celaleddin'in yeni ordusu ile karşı karşıya geldi. Bu karşılaşma tam bir gün sürerek Pervan Muharebesi'nde yeni Harezmșah ordusu galip geldi.
9 Mart 1226'da Celaledin Tiflis'i eline geçirdi. 1227'de Celaleddin kuzey İran'da bulunan Alamut kalesini merkez edinen İsmailîleri kendine bağladı. 1228'de Celaleddin yeni Harezmşah Türkmen Devletinin başında Irak'ın kuzeyi, Kirman, Fars, İsfahan, Tiflis ve Tebriz bölgelerini idaresi altına aldı. Türk-İslam tarihinin en cesur komutanlarından birisi olarak bilinen Celaleddin Harzemşah, 1231 yılında Moğollarla girdiği savaşta saldırıya uğrayarak şehit düştü.
