Halil Berktay 27 Ağustos 1947 senesinde İzmir'de dünyaya geldi.
Robert Koleji'nde öğrenim gördü. Yale Üniversitesi'nden mezun oldu. Birmingham Üniversitesi'nde de tarih alanında doktorasını yaptı. Daha sonra Ankara, Boğaziçi ve ODTÜ üniversitelerinde öğretim üyeliği yaptı. Bunun yanında yurtdışında da Birmingham ile Harvard Üniversiteleri'nde dersler verdi. 1989-1993 yılları arasında da Ana Britannica Ansiklopedisi'nde tarih danışmanı olarak görev yaptı. Ayrıca Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı'nın da kurucuları arasında yer aldı.