Halil İnalcık, 7 Eylül 1916 tarihinde dünyaya gelmiştir.
Eğitimi
1923-1930 seneleri arasında Ankara Gazi Mektebi'nde, bir sene Sivas Muallim Mektebi'nde eğitime devam eden İnalcık, ortaöğrenimini Ankara Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladıktan sonra, liseyi Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde bitirdi.
1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya FakültesiYeni Çağ Tarihi Bölümü'nde yüksek öğrenimine başladı. 1940 yılında mezun oldu. İnalcık sonrasında fakültede asistanlığa başladı.
Uzun yıllar aynı fakültede eğitim veren İnalcık, 1947 yılında Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçildi.
Akademik kariyeri
1949 yılında İngiltere'ye giderek British Museum'da Türkçe yazmalar üzerinde çalıştı. Public Record Office'te Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili kaynak taraması yaptı ve bu çalışmaları sona erdikten sonra 1951 yılında Türkiye'ye döndü. Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard Üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler verdi. Ankara Üniversitesi'nden 1972 yılında emekli olduktan sonra Chicago Üniversitesi'nde Osmanlı Tarihi Kürsüsü'nü kurdu.
İnalcık, Osmanlı/Türk tarihi araştırmalarının ortaya koyduğu yeni bilgi ve bulguların en üst düzeyde paylaşılıp tartışılması için “International Association for Social and Economic History of Turkey” isimli uluslararası bir birlik kurdu. İlki 1977'de Hacettepe Üniversitesi'nde olmak üzere, 11 uluslararası kongrenin toplanmasına öncülük etti.
1986 yılında Chicago Üniversitesi'nden de emekli olduktan sonra 1993'te Bilkent Üniversitesi'nde Tarih Bölümü'nü kurdu. 23 yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Osmanlı Tarihi Bölümü'nde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi verdi.
İnalcık, çok iyi seviyede Osmanlı Türkçesi, iyi seviyede İngilizce, Fransızca, Almanca, orta seviyede de Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu.
Dünyanın çeşitli üniversitelerinden çok sayıda fahri doktora verilen Halil İnalcık, 20. yüzyıl sona ererken Cambridge'de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında gösterilmiştir.
Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016 tarihinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle Ankara'da tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Cenazesi Bakanlar Kurulu kararıyla Fatih Camii Haziresi'ne defnedildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı ile kendisine özel bir kabir yapıldı. İnalcık'ın kabri, şanına yakışır bir şekilde geleneksel Osmanlı Ulema kabri şeklinde tasarlandı.
Halil İnalcık'ın kabir manzumesi şu şekildedir: "Kutb-ı aktâb-ı müverrîhîn idi. Cümle âsârı buna muhkem delîl. Rıhletiyle artık öksüzdür ilim. Böyle emretti bunu nazm-ı celîl. Şimdi mutlak Fatih'in bağrındadır. Fethi ondan dinliyorken biz melîl. Hüzn içinde söyledim tarih-i tâm. Kalbi yıkdı hicr göçdü. Mîr Halîl-1437 "
BAŞLICA ESERLERİ
The Ottoman Empire
Süleyman the second and his time
Osmanlı'da Devlet, Hukuk, Adalet
Tanzimat ve Bulgar Meselesi
ABD Tarihi
Osmanlılar
Osmanlı ve Modern Türkiye
Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
Osmanlı İmparatorluğu- Toplum ve Ekonomi
Devlet-i Aliyye