19 Mayıs 1925 tarihinde Nebraska eyaletinde dünyaya geldi. Asıl adı Malcolm Little'dır. Babası Reverend Earl Little, siyahilerin Amerika'da hiçbir zaman hak ettikleri özgürlüğe kavuşamayacağını düşünen bir Baptist idi. Babası Reverend Earl, 4 kardeşini beyazlar tarafından işlenen cinayetlere kurban vermiş ve kendisi de 1931 senesinde faili meçhul bir cinayete kurban gitmiştir. Babasının hayatını kaybetmesi üzerine Malcolm ve kardeşleri çeşitli ailelerin yanına, annesi ise akıl hastanesine yerleştirilmiştir.
Evlatlık verildiği ailenin yanında, Massachusetts'te ilkokulu bitirdi. Lise yıllarında parlak bir öğrenci olan Malcolm, avukat olma hayalleri kuruyordu. Bu hayalini duyan öğretmeni, avukatlığın siyahiler için gerçekçi bir hayal olmadığını söyledi ve bu söz üzerine Malcolm eğitimini yarıda bıraktı.
Boston'da yaşayan üvey ablasının yanına gelen Malcolm, 16 yaşında Boston- New York seferi yapan trenlerde sandviç satmaya başladı. New York'a gidip geldikçe Harlem'i ve Harlem'deki siyahilerle tanıştı. Genç yaşta çalışmaya başlayan Malcolm, Harlem'de gerçek anlamda birçok suç işledi. Uyuşturucu, kadın ticareti ve antika eşya hırsızlığı yapıyordu. 1946 yılının Şubat ayında hırsızlık suçundan 10 sene hapse mahkum edildi. İlk önce Charlestown Eyalet Hapishanesi'nde iki sene yatan Malcolm, oradan Concord Hapishanesi'ne nakledildi. 1948 yılının sonlarında Norfolk hapishanesine sevk edildi ve orada kardeşleri vasıtasıyla zenci milliyetçiliğini savunan Elijah Muhammed ile mektuplaşmaya başladı. Elijah Muhammed'in milliyetçiliği, Allah'ın bile zenci olduğunu söyleyecek kadar şiddetli durumdaydı. Yaşamı boyunca beyaz adamdan yalnızca şiddet ve adaletsizlik gören Malcolm, Elijah Muhammed'in bu sıcaklığından etkilenerek hareketine dahil oldu ve X soyadını aldı.
Hapisten çıkan Malcolm X, Elijah Muhammed'in Nation of İslam hareketine dahil oldu, enerjik oluşu ve harekete bağlılığından dolayı kısa sürede Nation of İslam hareketi bünyesinde yükselmeye başladı.
Beyaz adamı “Şeytan” olarak tanımlayan Malcolm X, sert, tavizsiz ve ırkçı söylemlerle adeta Elijah Muhammed'in konuşan ağzı ve en sadık adamıydı.
İlerleyen zamanlarda Malcolm X'in ön plana çıkmasıyla Elijah Muhammed ile arası açılmaya başladı ve Malcolm X, Elijah'ın yaşamını sorgulamaya başladı. Elijah Muhammed'in harekete bağlı 6 kadınla ilişkisi olduğu söylentileri ve eski sekreterinin Elijah'a nafaka davası açması, Malcolm X'i hareketten soğutmuştur. Malcolm X, Mart 1964 tarihinde Nation of İslam hareketinden ayrılmıştır.
Malcolm X, 1964 senesinde ilk defa Hacca gider. Hac dönüşünde Sünni-İslam'ı benimsediğini ve beyaz adamı artık “şeytan” olarak görmediğini söyler. Siyahilerin özgürlüğü konusunda eski görüşü nispeten devam etse de, ırkçı görüşünden vazgeçer ve Hac ibadeti sırasında gerçek kardeşliği bulduğunu söyler. Hac döünüşünde El-Hacı Malik El-Şahbaz adını alır.
1965 yılında Afrika Birliği Organizasyonu'ndan esinlenerek Afro-Amerikan Birliği Organizasyonunu kurar. 15 Şubat 1965 tarihinde New York'taki evi bombalanır ve saldırıdan ailesi yara almadan kurtulur. Bu saldırıdan 6 gün sonra, 21 Şubat 1965'te 6 silahlı kişi Malcolm X'in konuşma yaptığı kürsüye yaklaşıp yakın mesafeden 15 el ateş ederler. Hızlıca hastaneye yetiştirilmesine rağmen, Presbyterian Hastanesi yetkilileri tarafından öldüğü duyurulur. Saldırganların arasında 3 Nation of İslam hareketi üyesi bulunmaktadır.
Malcolm X'in cenazesine 1500 kişi katıldı.