Numan Kurtulmuş 15 Eylül 1959 tarihinde Ordu'nun Ünye ilçesinde doğdu. Babaanne tarafından Gürcü asıllıdır.
İsmini aldığı dedesi Numan Kurtulmuş, Kurtuluş Savaşı'nda Çanakkale, Erzurum, Batum ve Azerbaycan cephelerinde binbaşı olarak görev yapmış, Balkan Savaşında savaşmış ve Sakarya Meydan Muharebesi'nde yaralanarak gazi olmuştur.
Ayrıca, dedesi latin harfleriyle yazılmış ilk Türkçe ilmihal kitabı olarak bilinen Amentü Şerhi'nin yazarıdır.
Babası İsmail Niyazi Kurtulmuş'tur. Halen, ailesi ile birlikte İstanbul'un Fatih ilçesinde ikamet etmektedir.
Lise eğitimini İstanbul İmam Hatip Lisesi'nde aldı. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde lisans eğitimini 1982 yılında ve 1984 yılında yüksek lisans eğitimini tamamladı.
1988-1989 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde Temple Üniversitesi School of Business & Management'da lisansüstü çalışmalarına devam etti.
1990-1993 yıllarında yine Amerika Birleşik Devletleri'nde Cornell Üniversitesi New York State School of Industrial & Labor Relations'nda misafir öğretim üyesi olarak görevde bulundu.
1992'de İstanbul Üniversitesi'nden doktorasını derecesini aldı. 1994 tarihinde İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde doçent oldu. 2004 yılında ise profesör unvanını aldı
Eğitimini tamamladığı İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde sosyal siyaset, çalışma ekonomisi ve insan kaynakları yönetimi hocalığı yaptı.
Ayrıca, çeşitli uluslararası ve Türk kuruluşların sempozyum ve seminerlerinde konuşmacı olarak yer aldı. 'Hocaların hocası' lakabı ile anılan Sabahattin Zaim'den dersler alan Kurtulmuş, halen İstanbul Ticaret Üniversitesi'nde ekonomi ve siyasal iletişim dersleri vermektedir.
1998 yılında siyaset yaşamına Necmettin Erbakan'ın yanında girerek Fazilet Partisi İstanbul İl Başkanı ve Genel İdare Kurulu üyesi olarak görev yaptı.
2001 yılında Fazilet Partisi'nin kapatılmasının ardından Saadet Partisi'ne katıldı.
Saadet Partisi'nde İstanbul İl Başkanlığı ve Genel Başkan Yardımcılığı görevlerini birlikte yürüttü. 25 Ekim 2008 tarihine kadar Saadet Partisi'nde Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.
17 Ekim 2008 tarihinde ise dönemin Saadet Partisi Genel Başkanı Recai Kutan, yaptığı basın toplantısında 26 Ekim 2008 günü Ankara'da yapılacak kongrede tek genel başkan adayı olarak Numan Kurtulmuş'un katılacağını açıkladı.
Ankara'da "Saadet Şimdi!" sloganı ile Ankara Atatürk Spor Salonu'nda gerçekleşen 3.Büyük Kongrede kullanılan 946 oyun geçerli olan 924 oyunun hepsini alarak Saadet Partisi Genel Başkanı seçildi.
11 Temmuz 2010'da Ankara'da yapılan 4. Olağanüstü Kongre'ye iki listenin tek adayı olarak katılan Numan Kurtulmuş, yeniden Genel Başkanlığa seçildi.
Aynı kongrede partinin Genel İdare Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu üyeliklerinin belirlenmesi için yapılan seçimlerde Necmettin Erbakan'ın desteklediği ve Erbakan'ın yakınlarının da bulunduğu yeşil listeye karşılık Numan Kurtulmuş beyaz liste ile çıktı.
Yeni isimlerin yer aldığı beyaz listenin seçilmesi, Necmettin Erbakan ve yakınlarının parti yönetiminden tasfiyesi olarak değerlendirildi.
Gelişen süreçte 650 delege olağanüstü kongre talep etti, fakat bu istek Genel İdare Kurulunca tüzük gereği reddedildi.
Ardından Erbakan'ın yakınları tarafından Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi'nde ayrı ayrı açılan davalardan partinin kayyuma devri ile kongre çağrı heyetinin atanması kararlarının çıkması ve de atanan heyetin hemen kongre kararı alması üzerine, kurmayları ile 53 il başkanı, 65 belediye başkanı ve çok sayıda partili Saadet Partisi'nde siyaset yapma imkanı kalmadığı gerekçesiyle 1 Ekim 2010 tarihinde Saadet Partisi'nden istifa etti.
İstifasının ardından Medeniyet Siyaseti Hareketi adını verdiği siyasi bir hareket başlattığını duyurdu.
Numan Kurtulmuş, HAS Parti 1.Olağan Kongre'de coşkulu kalabalığa hitap ediyor.
Kurtulmuş'un Medeniyet Siyaseti Hareketi etrafında bir araya gelen 235 kişi 1 Kasım 2010 tarihinde Halkın Sesi Partisi (HAS Parti)'ni kurduğunu açıkladı.
Kurucu Genel Başkanlığı'nı yürüttüğü HAS Parti'nin kuruluşunun 28.gününde, 28 Kasım 2010 tarihinde Ankara Atatürk Spor Salonunda gerçekleştirdiği 1. Olağan Kongresinde 210 delegenin 207'sinin oyunu alarak Genel Başkanlığa seçildi.
12 Temmuz 2012 tarihinde AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kurtulmuş'a AK Parti ile HAS Parti'nin bütünleşmesini teklif etti.
İki partinin yetkili organlarınca alınan karara göre bir bütünleşme süreci başladı.
Delegelerine genel kurul çağrısında bulunan HAS Parti, 19 Eylül 2012 günü gerçekleştirdiği olağanüstü kongrede, geçerli 177 oyun 165'i gereğince 'bütünleşme sebebiyle fesih' kararı alarak kapandı.
HAS Parti'nin feshedilmesinin ardından birçok partiliyle birlikte 22 Eylül 2012 günü düzenlenen törende AK Parti'ye katıldı.
4 Ekim 2012 günü AK Parti Merkez Yürütme Kurulunda yapılan revizyonla, Kurtulmuş, ekonomiden sorumlu genel başkan yardımcılığı görevine getirildi.
10 Ağustos 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın, 62. Hükümeti kurmakla görevlendirdiği Ahmet Davutoğlu tarafından Başbakan Yardımcısı olarak görevlendirildi.
7 Haziran ve 1 Kasım 2015 tarihlerinde yapılan genel seçimlerde Ordu milletvekili seçildi.
24 Kasım 2015 tarihinde Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanan 64.Hükümet'e Başbakan Yardımcısı olarak atanmıştır.
64.Hükümette Görevleri:
Hükümet Sözcülüğü
Kamu diplomasisi ile ilgili işlerin yürütülmesi
64.Hükümette Bağlı Kurum ve Kuruluşlar
Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü
Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü
Anadolu Ajansı T.A.Ş Genel Müdürlüğü
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Eserleri
Sanayi Ötesi Dönüşüm ve İnsan Kaynakları Yönetiminde Japonya Modeli adlı kitaplarının yanında Stok Yönetiminin Data Base Yaklaşımıyla Entegre Edilmesi ve Model İnsan Tipi Açısından Endüstri İlişkilerindeki Değişim konularında yüksek lisans ve doktora tezleri ile birçok yayımlanmış makalesi mevcuttur.
1988'de Sevgi Kurtulmuş ile evlenen Kurtulmuş'un Ayşe, İsmail ve Emir adlarında üç çocuğu dünyaya gelmiştir.
İleri derece İngilizce bilen Kurtulmuş, Fenerbahçe takımını tutmaktadır.