Nurettin Topçu, 1909 yılında İstanbul'da hayata gözlerini açtı.
Lise tahsilini İstanbul Erkek Lisesi'nde tamamlayan Topçu, tahsilini Avrupa'da devam ettirebilmek için burs sınavlarına girdi ve 1928'de kazandığı burs ile, birkaç arkadaşıyla birlikte Fransa'ya gitti.
Fransa'da Bordo Lisesi'ne nakledildi. İlk yazı denemelerini burada yaptı. Aynı zamanda Sosyoloji Cemiyeti'ne üye olan Topçu, yazılarını cemiyete göndererek tenkidatlarına sundu.
Kendisinden önce Fransa'ya giden Türklerden Remzi Oğuz Arık, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Cevdet Perin, Bedrettin Tuncer ile görüşüp dost oldu.
İki yıl sonra Strasbourg'a geçti ve üniversitede felsefe bölümünde eğitimine devam etti. Daha sonra sanat tarihi eğitimi aldı.
1934 yılında yurda geri döndü. Bir sene sonra Galatasaray Lisesi'nde felsefe öğretmeni olarak görev aldı.
Topçu, Fethiye Hanım ile evlendi ve düğün günü İzmir Atatürk Lisesi'ne tayin edildiğini öğrendi.
1939 yılında, İzmir'de bulunurken Hareket Dergisi'ni çıkarmaya başladı. Dergide yayınlanan "Çalgıcılar yine toplandı" başlıklı yazıdan ötürü Denizli'ye sürgün edildi.
Denizli'deyken İslam alimi Bediüzzaman Said Nursi ile tanıştı.
Bu dönemde sürekli mahkemelerle uğraşan Topçu, bir süre sonra Haydarpaşa Lisesi'ne tayin edildi. Sonrasında ise Vefa Lisesi'ne geçti.
Çocukluk arkadaşı Sırrı Bey vasıtayısla devrin manevi büyüklerinden Hasib Efendi ve Abdülaziz Efendi ile tanışan Topçu, bu kişilerden hayatı boyu sürecek etkiler aldı, Nakşîbendi şeyhî Abdûlaziz Bekkine Efendi'ye intisab etti. Topçu, Celâl Ökten'den da İslami ilimler dersleri aldı.
Faaliyetlerine Türk Kültür Ocağı, Türk Milliyetçiler Cemiyeti, Milliyetçiler Derneği ve Türkiye Milliyetçiler Derneği'nde devam etti.
Son olarak İstanbul Erkek Lisesi'ne tayin olan Topçu, buradaki vazifesinden 1974 yılında yaş haddinden emekli oldu.
1975 yılının Nisan ayında rahatsızlanan Topçu'nun pankreas kanseri olduğu anlaşıldı. Tedavilere rağmen 10 Temmuz 1975'de hayatını kaybetti. Topkapı'daki Kozlu Kabristan'a defnedildi.
Topçu'ya, 2017 senesinde düzenlenen 29 Ekim Resepsiyonu'nda "İnsanın var oluşunu sadece et, kemik, kan ve maddeden ibaret görmeyip ruhun derinliklerine inen, isyanın da bir ahlakı olduğunu ve bireyin toplumda bir ahlak nizamı çerçevesinde kendine yer edineceğini anlatan, bu millete Anadolu irfanının kıymetini ve düzen kurucu ahlakını kuşanmayı telkin eden, kadim İslam ve Türk tarihini, tasavvufu ve modern dönemdeki sosyolojik gerçekliğimizi tahlil eden eserleriyle merhum Nurettin Topçu'ya" denerek, "Vefa" alanında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verilmesi kararlaştırıldı.
Ödül töreni ilan edilecek bir tarihte Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda gerçekleştirilecek.
Eserleri:
Türkiye'nin Maarif Davası
İsyan ahlakı
Yarınki Türkiye
İslam ve İnsan
Ahlak Nizamı
İradenin Davası
Mehmed Akif
Felsefe
Büyük Fetih
Bergson
Amerikan Mektupları Düşünen Adam Aranızda
Ahlak
Devlet ve Demokrasi
Sosyoloji
Millet Mistikleri
Psikoloji
Mantık
Mevlana ve Tasavvuf
Reha
Kültür ve Medeniyet
Taşralı
Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi
Var Olmak