Oktay Sinanoğlu kimdir?

Türk kimyager, biyolog ve Ünlü sanatçı Esin Afşar'ın ağabeyi Oktay Sinanoğlu, 25 Şubat 1935'de İtalya'nın Bari kentinde doğdu. 1939 senesinde İtalya'nın II. Dünya Savaşı'na girmesi üzerine ailesiyle birlikte Türkiye'ye döndü. 1953 senesinde TED Ankara Koleji'nden birincilikle mezun oldu. Aynı sene okul bursuyla ABD'ye gitti. 1956 senesinde Kaliforniya Üniversitesi'nin kimya mühendisliği bölümünü bitirdi. Ertesi sene MIT'de yüksek lisansını tamamladı ve Sloan Ödülü'nü kazandı. Doçentlik tezini tamamlamasının ardından Berkeley'de kuramsal kimya alanında doktorasını tamamladı.

21 Aralık 1963'de Yale Üniversitesi'nde tanıştığı Paula Armbruster ile evlendi. Daha sonra Dilek Sinanoğlu ile ikinci evliliğini yaptı. Bu evliliğinden ikiz çocukları dünyaya geldi.

Oktay Sinanoğlu, 19 Nisan 2015'te ABD'nin Florida eyaletinde yaşamını yitirdi. Karacaahmet Mezarlığı'nda annesi Rüveyde Sinanoğlu ile kız kardeşi Esin Afşar'ın yanına gömüldü.

Oktay Sinanoğlu, 1960 senesinde Yale Üniversitesi'nde öğretim üyesi oldu. 1 Temmuz 1963 tarihinde kimya alanında tam profesörlük unvanı aldı.

1964 senesinde Yale Üniversitesi'nde teorik kimya bölümünü kurdu. Yale'deki görevi boyunca, "Atom ve Moleküllerin Çok-Elektron Teorisi" (1961), "Çözgeniter Kuramı" (1964), "Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı" (1974), "Mikrotermodinamik" (1981) ve "Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı" (1983) çalışmalarını gerçekleştirdi. 1988 senesinde, laboratuvar ortamında birleştirilecek olan kimyasalların, birleştirmenin ardından nasıl tepki vereceklerini öngörebilmek için, kendi geliştirdiği matematik teorilerine dayanan devrimsel bir yöntem olan ve "Sinanoğlu İndirgemesi" olarak isimlendirilen yöntemini yayınladı. Sinanoğlu, Yale'de 37 sene çalıştıktan sonra, 1997 senesinde emekli oldu.

Yale'de çalıştığı süre boyunca, çeşitli Türk üniversitelerine, TÜBİTAK'a ve Japan Society for the Promotion of Science'ye danışmanlık yaptı. 1962 senesinde Orta Doğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti Oktay Sinanoğlu'na danışman profesör unvanı verdi. 1975 senesinde çıkartılan özel kanunla devlet tarafından kendisine Cumhuriyet Profesörü unvanı verildi.

1966 senesinde Kimya dalında "TÜBİTAK Bilim Ödülü"nü, 1973 senesinde Kimya dalında "Alexander von Humboldt Research Award"ı ve 1975'te "International Outstanding Scientist Award of Japan"ı kazandı. 1973 senesinde T.C. Özel Elçisi olarak Japonya'ya gönderildi. Sinanoğlu ayrıca Nobel ödülü için iki defa aday gösterildi.

1997 senesinde Yale'den emekli olmasının ardından Yıldız Teknik Üniversitesi'nde profesör olarak çalışmaya başladı. 2002 senesine kadar Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü'nde çalışmaya devam etti.

Sinanoğlu birçok bilimsel kitap ve makale yazdı. Ayrıca "Hedef Türkiye" ve "Bye Bye Türkçe" (2005) gibi eserlere de imza attı. Yaşamı boyunca Kuantum mekaniğine pek çok katkıda bulundu. P.A.M. Dirac'in de üzerinde çalıştığı fakat çözemediği "Kuantum mekaniğinde Hilbert uzayının topolojisi ve içerdiği yüksek simetrileri" problemini çözdü.

Oktay Sinanoğlu, Türkiye'de bulunduğu dönemde çalışmalarını daha çok toplumda bir Türkçe bilinci oluşturmaya adadı. Türkçe'nin yabancı dillerin istilası altında olduğunu vurguladı. Eğitim dilinin Türkçe olması gerektiğini ve yabancı dilin takviyeli olarak öğretilmesinin gerektiğini savundu. Türkçede bulunan yabancı kökenli olduğunu söylediği bazı kelimelere çeşitli karşılıklar tavsiye etti.

Ayrıca Türkçe'nin matematiksel yapısından dolayı en iyi bilim dili olduğunu belirtti. Oktay Sinanoğlu 19 Nisan 2015'de hayatını kaybetti.

ÖNERDİĞİ BAZI KELİMELER

Tren - Hızlı Katar

Fast Food - Tezyemek

Turizm - Gezim

Fakülte - Bölümce

Fuel Oil - Yakıt Yağ

Cafe - Çay Evi/Kahvehane

Turist - Gezgin

Biyoloji - Dirilbilim

Petrol - Neft

Psikoloji- Ruhbilim