Zağanos Paşa, 1453-1456 seneleri arasında Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Zağanos lakabıyla anılmasının nedeni, denizcilikte gözetleme için zağanos (keskin görüşlü, yırtıcı bir kuş) kullanmasından kaynaklanmaktadır.
Eğitimini Edirne Enderun'da gören Zağanos, eğitiminin hemen ardından umera sınıfına dahil olmuştur.
Sultan II. Murat, oğlu ve veliahti olan Şehzade Mehmet'i Manisa sancakbeyi için gönderince önce Nişancı Mehmet Bey onun lalası olarak görevlendirilmiş ve çok geçmeden Zağanos Paşa'ya lalalık görevi verilmiştir. 1449 yılının Aralık ayında Saruca Kasım Paşa lalalık görevine atanmasına kadar bu görevi devam ettirmiştir.
Zağanos Paşa, İstanbul'un Fethi'nden sonra azledilerek idam edilen Çandarlı Halil Paşa'nın yerine vezir-i azamlığa getirilmiştir.
Osmanlılar, Belgrad Kuşatması'nda Sırbistan'ın her yanını fethetmesine karşın şehri alamayıp; şehri savunan János Hunyadi komutasındaki Macar ordusu ve Haçlı birliklerine yenilip ağır kayıplar sonucunda kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldığı zaman, bu başarızlığın en büyük sorumlusu olarak Zağanos Paşa gösterilmiş ve vezir-i azamlıktan alınmıştır.
Bundan sonra, bazı kaynaklara göre kızı sultanın hareminden dışlanmış ve her ikisi de Balıkesir'e sürgün gönderilmiştir. Zağanos Paşa Balıkesir'e yerleştikten sonra vakıflar kurmuş, cami, medrese, hamam yaptırmış ve şehrin çehresini değiştirmiştir.
Bundan sonraki hayat hikayesi ise tam net değildir.
Bazı kaynaklara göre 1459 yılında Balıkesir'den geri çağrılmıştır. 1463'te gelişmeye başlayan Osmanlı Donanması'nın başına Kaptan-ı Derya olarak getirilmiş ve 1466'da da Teselya ve Makedonya'ya vali olarak atanmıştır.
Hakkındaki diğer bir rivayete göre 1461 yılında Trabzon'un fethine katılmış ve Trabzon'un fethi esnasında Prenses Anna ile evlenmiştir. 1467-1469 seneleri arasında ise Trabzon'da sancak beyliği yapmıştır.
Başka bir iddiaya göre ise 1461'de Trabzon'un fethi sonrası 1462 yılında Balıkesir'de hayatını kaybetmiştir.
Zağanos Mehmet Paşa Balıkesir'de kendi ismini taşıyan Zağanos Paşa Camii'ni yaptırmıştır ve eşi Fatma Sultan ile bu caminin avlusunda bulunan türbede medfundur.
Bundan başka yine Balıkesir'de camiye ek imaret, medrese yaptırmıştır.
Bursa'da ise camii, mektep ve köprü; Edirne'de mescit ve Tokat'ta kütüphane yaptırmıştır.
Hakkında Kadir Mısıroğlu tarafından yazılan tarihi bir roman mevcuttur.
