TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
Taliban barış masasına oturmaya neden razı olmuyor?
Geçtiğimiz aylar içinde Afganistan genelinde çok fazla kazanımlar elde ettiler, bu yüzden askeri açıdan kendilerine güveniyorlar. Bir diğer sebep de Molla Ömer'in vefatının ardından grup içinde yaşanan ayrılıklar. Barış görüşmelerine başlayarak Molla Mansur daha fazla ayrılık çıkartmak istemiyor. Diğer taraftan IŞİD'in gruptan eleman çekme çabaları da Taliban'ı temkinli olmaya itiyor. Hepsine ek olarak Taliban ile Pakistan arasında yaşanan gel gitli ilişkilerin de bunda etkisi var. Pakistan, grubu barış masasına çekmek istiyor.
Yani Taliban'ın barış masasına oturmaktaki gönülsüzlüğü Pakistan ile karşılıklı yaşanan kısıtlamalardan mı ileri geliyor?
Bence geçtiğimiz Temmuz ayında Afgan hükümeti ile Taliban yetkilileri arasında yapılmış olan Murree görüşmelerinde çoğunluğu Pakistan'da yaşayan Taliban liderlik kadrosuna daha fazla baskı yapılmalıydı. Bu baskı şimdi Pakistan tarafından yapılıyor. Ancak geç kalındı, Taliban'ın Helmand ve Kunduz zaferlerinden önce yapılması gerekirdi.
Pakistan için ne gibi sonuçları olacak?
Pakistan, Afganistan ile savaşa son verecek bir yol bulmalı. Bunun dikkate alınması gereken bir nokta olduğunu düşünüyorum. En önemlisi de Pakistan, Afganistan'daki şiddet olaylarına son verecek bir çözüm yolu bulmalı ve Taliban ve Kabil hükümetini barış masasına oturmaya ikna etmeli. Eşref Gani hükümeti içinde, muhalif liderler arasında ve savaşan gruplar arasında çok ciddi ayrışmalar olduğunu görüyoruz.
Barış görüşmelerinin olumsuz neticelenmesi Afganistan ve Afgan hükümetini kötü etkiler mi?
Kesinlikle. Başkan Gani'nin Pakistan aracılığıyla barış görüşmelere gitmeyi ve Taliban'ı masaya çekmeyi desteklediğini düşünüyorum. Gani'nin bu siyaseti Afganistan'da derin tartışmalara sebep oluyor. Bu yaklaşıma karşı olan çok sayıda Afgan siyasetçi var. Bunlar Pakistan'ın eski aldatma oyununu oynadığını düşünüyor ki ben buna katılmıyorum. Pakistan'ın Gani'ye içeride onu güçlendirmek için yardım etmeye çalışması oldukça önemli. Pakistan'a yakın ve İslamabad'ın Taliban'ı masaya çekme noktasında yardım etmesini istiyor. Bir sonraki Afgan başkan aynı yaklaşımı sergilemeyebilir.
Çin'in Görüşmelerdeki rolü nedir?
Bence Çin oldukça olumlu bir rol üstlenmiş durumda. Çin ve ABD birlikte hareket ediyor; her iki devlet de Afganistan için barış istiyor. Çin'in Pakistan ve Afganistan'a yüklü yatırımlar yapacağı sözü vermesi de iyi bir gelişme. Çin sadece diplomatik bir rol üstlenmiyor, her iki ülkeye ekonomik destek vaat ediyor.
Güney Asya'da istikrarın sağlanması, barış görüşmelerinin başarıya ulaşması ile ne kadar ilişkili?
Uzun yıllar çatışmalara ve savaşlara sahne olmuş Afganistan'da şimdi bir IŞİD varlığı ile karşı karşıyayız. Afganistan'da barış sağlansa bile ‘terörizm'in daha geniş bir bölgede devam edeceğini söyleyebiliriz. Elbette bu bölge istikrarı için pek de iyi bir gelişme değil.