TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
ABD Savunma Bakanı Ash Carter, Nisan ayı sonunda Asya ülkelerine gerçekleştireceği geniş kapsamlı bir gezin parçası olarak Filipinler'i ziyaret edecek.
Asya'nın en zayıf askeri yapısına sahip olan ve Amerika'nın ilişkilerini pek de yoğun olarak yürütmediği bu Güney Asya ülkesi, Ash Carter'ın ziyareti ile ülkenin ABD'nin bölgedeki siyasetini yeniden yapılandırma kapsamın nasıl da önemli bir yere geldiğinin göstergesi olacak.
Obama'nın Asya-Pasifik hattını yeniden güçlendirmeye yönelik izlediği siyasetin temel dayanağı geleneksel müttefiklerle ilişkileri güçlendirmek ve Vietnam gibi yeni müttefikler edinmekti. Ancak şu anda Washington gündemini daha çok Güney Asya ülkeleri Tayland ve Filipinler ile kuracağı ittifaklar işgal ediyor.
ABD-Filipinler ve ABD-Tayland ilişkileri yakın geçmişte, iç politikada uygulanan siyaset yüzünden geri planda kalmıştı. Şimdi ise eskinin geleneksel ittifaklarını yeni müttefikler almakta.
Son birkaç yıldır Güney Asya ülkeleri ile ittifak konusunda önemli adımlar atıldı. Ocak ayında Savunma Bakanı Carter Filipinler'i, Obama'nın özellikle güvenlik alanında izlediği yeniden dengeleme siyasetinin “odak noktası” olarak tanımladı.
Çin'in Güney Çin Denizi'nde varlığını sağlamlaştırma yönünde attığı adımlar, Manila'nın ABD'nin bölgedeki askeri varlığı açısından merkez konuma oturmasına sebep oldu; hem Washington ve hem de Japonya ve Avustralya gibi bölgesel devletlerle ittifaklar kurması ve deniz güvenliği anlamında uluslararası hukuka destek olması Filipinler'i merkeze oturttu.
ABD'nin Bölgedeki Askeri Varlığı Açısından Önemi
ABD'nin 1992 yılında bir Senato kararı ile Filipinler'deki askeri üslerini boşalttı. Bu karara rağmen ABD-Filipinler arasındaki askeri ilişkileri yakından takip edenler Amerika'nın, Subic limanı da dahil olmak üzere Filipinler'in askeri tesislerine erişimi olduğunu bilmektedir. Ancak 2014 yılının Nisan ayında imzalanan Geliştirilmiş Savunma İşbirliği Anlaşması hiç şüphesiz ABD'nin savunma alanında attığı çok önemli bir adımdı.
2014 yılında imzalanan savunma işbirliği anlaşması ABD açısından çok değerlidir. Bu sayede Amerika coğrafi olarak çok uzak olduğu bu bölgeye daha fazla asker, gemi ve uçak sevk edebileceği gibi aynı zamanda bölge genelindeki rotasyonel varlığını güçlendirebilecek.
Filipinler'in Diplomatik Örnek Haline Gelmesi
ABD-Filipinler ittifakının ötesinde Manila, ABD'nin bölge genelindeki müttefikleri ve ortakları arasındaki bağın genişlemesi açısından örnek teşkil ediyor.
Güney Çin Denizi'ndeki Güneydoğu Asya ülkelerinin bölgesel deniz sahası bilincini geliştirmek için ABD öncülüğünde kurulan Güneydoğu Asya Deniz Güvenliği Girişimi'nde Filipinler merkezi bir konuma gelmiştir. Bu Girişim vasıtasıyla ülkeler bölgedeki gerek hava gerek deniz faaliyetlerine dair bilgi paylaşımında bulunabilecek.
Filipinler, Güneydoğu Asya ülkeleri dışında ABD'nin de müttefiki olan, bölgenin Japonya ve Avustralya gibi büyük güçleri ile de ilişkiler geliştirdi. Buna en güzel örnek hiç şüphesiz Balikatan tatbikatlarıdır. ABD ve Filipinler tarafından otuz yıl önce başlatılan Balitakan tatbikatlarına 2014 yılında Avustralya ve 2015 yılında da Japonya katıldı. Geçtiğimiz Ağustos ayında Japon Deniz Savunma Güçleri ilk kez, ABD önderliğinde Filipinler'in Subic Koyu'nda gerçekleştirilen tatbikata katıldı. Bu katılım Filipinler-Japonya arasında savunma malzemeleri ve teknoloji değişimi yönünde karara varılan ittifakın gelişmesi açısından oldukça önemli bir adımdı.
Filipinler- ABD güvenlik ittifakına ek olarak Japonya ve Avustralya ile kurulan ittifaklar, bölgede yeni bağların geliştirilmesi açısından önemli. Kurulan ve kurulması muhtemel olan deniz güvenliği ittifakları, Çin'in Güney Çin Denizi ve Doğu Çin Denizi'ndeki faaliyetleri için tehdit teşkil ediyor.
Filipinler'in Uluslararası Hukuka Verdiği Destek
Filipinler'in uluslar arası hukuka verdiği önem, ABD yetkililerinin izlediği kurallara dayalı siyaseti için merkeze yerleşmiş durumda. ABD ve müttefiklerinin savunma alanında gözettikleri söylenen seyrüsefer serbestisi, uluslar arası hukuka sadakat ve sorunların barışçıl yollarla çözümü mevzu Güney Çin Denizi olduğunda Filipinler'e verilen değeri bir kez daha gözler önüne getiriyor.
Günümüzde Filipinler'in ABD'nin Asya güvenlik stratejisinde kazandığı merkezi rolün, gelecekte Filipinler- ABD ilişkileri açısından sorun yaşanmayacağı anlamına gelmez. Zira Mayıs ayında Filipinler'de ve Kasım ayında ABD'de gerçekleştirilecek olan seçimlerin ardından yeni kadroların karşılıklı bağların güçlendirilmesi için nasıl çalışacağı henüz bilinmiyor.
