Fayaz Mahessar
Geçen ay Afganistan'ın en güçlü iki siyasi rakibi Eşref Gani ve Abdullah Abdullah, aylar süren çarpışmadan sonra iktidarı paylaşmak için siyasi bir çözüme ulaştı.
ÇATIŞMANIN KÖKENLERİ
İkisi arasındaki mücadele, Afganistan Bağımsız Seçim Komisyonu'nun Gani'yi 2019 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kazananı ilan etmesi sonrasında başladı. Abdullah Abdullah, seçim yetkililerini, Cumhurbaşkanı Gani ile gizli anlaşma yapmakla suçladı ve seçmen sahtekârlığı iddiasıyla sonuçları kesin olarak reddetti.
Kavga, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun iki lideri siyasi bir çözüme ulaşmaları veya ülkenin milyarlarca dolar kaybetme riski konusunda uyarmasından önce, aylarca devam etti.
Ancak bu da liderleri masaya getirmedi.
Afgan eski Devlet Başkanı Hamid Karzai, arabuluculuk çabalarına önderlik etti ve iki hafta süren tartışmaların ardından iki lider nihayet iktidarı paylaşmayı kabul etti. Anlaşmaya göre Gani, ülkenin Cumhurbaşkanı olarak görev yapmaya devam edecek ve Abdullah da, Ulusal Uzlaşma Yüksek Konseyi'ne (HCNR) başkanlık edecek.
Kabineyi kimin aday göstereceğine dair geriye kalan ayrıntılar hâlâ belirsiz olsa da, bir hükümet kurmaya yönelik bazı ilerlemeler kaydedildi. Anlaşmanın belirsizliği hâlâ çok önemli bir soruyu cevapsız bırakıyor: Önemli kararlarda son sözü kim veriyor?
HCNR başkanlığını yapan Abdullah, öncelikle Rusya, Çin, İran ve Pakistan gibi komşuları da dahil olmak üzere savaşın parçaladığı ülkenin iç ve dış paydaşları arasındaki koordinasyonu içeren barış sürecini denetleyecek.
Abdullah ayrıca Taliban mahkûmlarının hükümet hapishanelerinden serbest bırakılmasını yönetecek ve ABD birlikleri ülkeden çekildikten sonra isyancı grubu masaya getirecek. Yetkili ayrıca Taliban'ın ülkenin ana akım politikalarına kademeli olarak görevlendirilmesini denetlemekten de sorumlu olacak.
BARIŞ GÖRÜŞMELERİ HÂLÂ SORUN
Ancak, Abdullah'ın en zor görevi Afganistan-içi barış görüşmelerine başlamak.
İki tarafında katılımıyla başlayacak görüşmelerde, Taliban ve Afgan hükümeti Doha'da yapılacak anlaşmaya sadık kalacak.Taliban şiddeti azaltma taahhüdünü göstermeli. Afgan hükümetinin ise müzakerelerin başlaması için en az 5.000 kişiyi serbest bırakması gerekiyor.
Abdullah, bir yandan barış sürecini yürütürken, Gani ülkenin iç güvenliğini ele alıyor. Barış anlaşması, Afganistan'daki bir yıllık ihtilafın ardından geldi. Amerika Birleşik Devletleri, 2019 yılında yaklaşık 10.000 Afgan'ın öldürüldüğünü tahmin ediyor.
Sonra, El Kaide ve DAEŞ gibi ülkede barışa karşı sürekli bir tehdit oluşturan isyancı gruplar var.
Abdullah'ın Taliban'la ilgilenmesiyle birlikte, ülkenin iç güvenliğini istikrarsızlaştırmak için Taliban'dan gelen saldırı ve şiddet artışının, her iki lider için de önemli sonuçları olacak.
TALİBAN MAĞLUBİYETTEN UZAK
Geçen ay, Gani, Afgan güvenlik güçlerini, isyancılara karşı saldırıya devam etmeye yönlendirdikten sonra, Taliban Patkiye eyaletinin Gardez şehrinde bir ordu binasını yok etti. Taliban sözcüsü, sorumluluğu üstlenerek saldırının Gani'nin Afgan güvenlik güçlerine verdiği emre karşılık olduğunu söyledi.
Bu, Taliban'ın bir hastaneye korkunç bir saldırıda yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere 50'den fazla insanı öldürmesinden birkaç gün sonra geldi. Saldırı, isyancıların ABD ve Taliban'dan teminat almasına rağmen şiddeti bırakmayı nasıl reddettiğini gösterdi.
Gani ve Abdullah'ın, Taliban'ı kontrol altına almak için kullandığı ödül ve ceza yaklaşımı işe yaramıyor gibi görünüyor. Taliban ana akım siyasete girdiğinde işler daha da kötüleşir.
Afganistan'ın siyasi partileri arasındaki durum ve kavga şu anda Taliban'a yarıyor gibi görünüyor. Afganistan demokratik liderliği siyasi meselelerde uzlaşmaya varmazsa, çatışma sadece Taliban'ın nüfuzunu genişletmesi için daha fazla alan açacaktır.
Kaynak: https://www.insideover.com/
*İçerik özetlenerek verilmiştir. Bu makalede yer alan görüşler yazarına aittir
Çeviri: Feyza Akyıl