AB yönetimi, Moderna'ya yeni bir sözleşme vermesi beklenen bir hareketle, son varyanta göre güncellenen yaklaşık 150 milyon doz mRNA Kovid aşısı için yeni bir ihale düzenliyor.
Ancak bu girişimin uygunsuz bir zamanda olduğu tartışılıyor.
4 MİLYAR EURO ÇÖPE GİTTİ
Pandemi tehdidi azaldıkça ve insanlar takviye aşılarından yüz çevirdikçe, ülkeler Kovid aşılarını yeterince hızlı tüketemedi.
POLITICO'nun haberine göre, geçen yıl itibarıyla en az 215 milyon son kullanma tarihi geçmiş doz çöpe atıldı ve vergi mükelleflerine tahmini maliyeti 4 milyar Euro oldu.
Bu arada Macaristan ve Polonya'da Pfizer, ülkelerin daha fazla doza ihtiyaç duymadıklarını söyleyerek aşı faturasından paylarına düşeni ödemeyi bırakmasının ardından yeni dava açıyor.
Mevcut tasarı, AB tarafından 2021'de imzalanan yaklaşık 1,1 milyar dozluk Pfizer/BioNTech aşısından oluşan devasa sözleşme için de geçerli.
Sözleşme, o tarihten bu yana Ursula von der Leyen'in müzakerelerde oynamış olabileceği kişisel rolü nedeniyle yoğun inceleme altına alındı.
Ülkelerin düşük taleplerini daha iyi karşılayabilmek amacıyla teslimatların ertelenmesi ve 2026 yılına kadar yayılması için mevcut sözleşme yeniden müzakere edildi.
Ancak bu durumda masada tek bir aşı seçeneği kalıyor. Moderna, Novavax ve diğerlerinden geriye kalan aşıların ya son kullanma tarihi geçmiş ya da dozları teslim edilmiş.
Avrupa Komisyonu, ülkelere birden fazla aşı imkanı sağlamak, insanlara seçenek sunmak ve aynı zamanda tedarik zinciri yetersizliği nedeniyle riski yayarken halk sağlığı liderlerinin tepkisine maruz kaldı.
Yeni aşılar için son ihale, 24 ay boyunca “tahmini” 146 milyon doz için olup, 12 ay süreyle iki kez yenilenebilir.
Nihai doz sayısı net değil çünkü bu ortak bir satın alma anlaşması. Yani ihaleyi kim kazanırsa kazansın, ülkelerin istedikleri dozu alma zorunluluğu olmayacak.
Bu, ülkelere gerçekten daha fazla aşıya ihtiyaç duyup duymadıkları konusunda seçim yapma konusunda daha fazla güç veriyor.
Bununla birlikte, 18 AB ülkesinin yanı sıra Norveç ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti de kaydoldu. Yeni Kovid aşısına güçlü ilgi gösterdi.
İhale, AB'nin Sağlıkta Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Otoritesi (HERA) tarafından yürütülüyor.
Şu anda iki mRNA Kovid aşısı üreticisi olsa da, Pfizer/BioNTech uzun vadeli sözleşmelerine bağlı olmaya devam ediyor, dolayısıyla bu yeni ihalenin Moderna'ya gitmesi muhtemel.
Moderna, POLITICO'ya başvurmayı planladığını doğrularken, bu anlaşmanın "üye devletlerin 2024 ve sonrasında mRNA tabanlı çeşitli Kovid-19 aşıları portföyüne erişimi güvence altına almasına olanak tanıyacağını" ekledi.
Pfizer ise yorum talebine yanıt vermedi.