Fransa'nın küçük Le Vigan kasabasındaki doktorlar yaşlanıyor.
Yakında emekli olacak üç pratisyen hekimin yerini alacak yeni pratisyen hekimleri çekmek amacıyla, sıfırdan disiplinler arası bir tıp merkezi kurdular; bu model, pratisyenliği genç doktorlar için daha çekici hale getirmenin bir yolu olarak lanse edildi.
Sorun şu ki, işe yaramıyor. Beş yıl boyunca yenilerini ararken, tek bir kişi bile öne çıkmadı.
Merkezi kuran yerel pratisyen hekimlerden biri olan 59 yaşındaki Antoine Brun d'Arre, "Kırsal tıbbın bu kadar kabul görmeyeceğini düşünmemiştim" dedi.
Ve böylece, tüm engelleme çabalarına rağmen, güney Fransa'daki kasaba, muhtemelen ülkenin sözde "tıbbi çöllerinden" biri haline gelecek.
Massif Central'ın güney ucundaki bir vadide yer alan ve yaklaşık 4.000 nüfusa sahip olan Le Vigan, doktorları çekmek için mücadele eden tek Fransız kasabası değil. Ancak karşılaştığı zorlukların ölçeği, doktorların çok uzakta, çok az veya çok yaşlı olduğu Avrupa çapında bir krizin simgesidir.
Fransa'da yaklaşık 7 milyon kişinin dayandığı bir aile hekimliği sistemi yok. Sağlık Ekonomisi Araştırma ve Bilgi Enstitüsü'nde sağlık coğrafyacısı ve araştırma görevlisi olan Guillaume Chevillard, coğrafi olarak ülke nüfusunun yüzde 30'unun pratisyen hekimlere erişimin zayıf olduğu bir bölgede yaşadığını söyledi.
Şu anda Fransa'da muayenehane açan yeni pratisyen hekim sayısından daha fazla emekli olan pratisyen hekim var. 2012 ile 2021 arasında pratisyen hekim sayısı şimdiden yüzde 5,6 oranında düştü. Önümüzdeki on yıl özellikle zorlu olacak: Son birkaç yılda eğitilen doktor sayısı artmış ve hükümet son zamanlarda tıp fakültesi kontenjanlarını kaldırmış olsa da, bu rakamlar işgücünü yeterince hızlı bir şekilde yeniden oluşturmayacaktır.
Bu gerçek, Le Vigan'da yaklaşık 10 yıllık aile hekimleri yakında emekli olacak olan 85 ve 79 yaşındaki Francis ve Mireille Delabarre'yi şimdiden etkiliyor.
Bir sonraki doktorunun kim olacağını henüz bilmediği için canı sıkılan Mireille, neyi suçlayacağı konusunda net: öğrenci doktorların sayısını sınırlayan, numerus clausus adı verilen onlarca yıllık bir politikayı. Sıkıntılı bir geçmiş
Numerus clausus - Latince kapalı sayı - 1971'de başladı. Tıp eğitiminin ilk yılını geçecek öğrencilerin sayısını belirliyordu. Chevillard, doktor sayısını dizginlemenin o zamanlar çok yönlü bir kazanç olarak görüldüğünü şöyle açıkladı:
"Eyalet ve ulusal sağlık sigortası için bu, sağlık harcamalarını dizginleyecekti; doktorlar için daha az rekabet ve daha yüksek kazanç anlamına gelirdi."
Etkisi dramatikti. 1972'de yaklaşık 8.600 merkez varken, bu sayı 20 yıl sonra 1993'te 3.500'e düştü. Yine de Fransa'da 2021'de kişi başına düşen doktor sayısı 2012'ye göre daha azdı. Bu sayı 100.000 kişi başına 325 doktordan 318'e düştü.
Avrupa'nın geri kalanı gibi Fransa da yaşlanıyor ve bunun sonucunda sağlık hizmetleri ihtiyaçları artıyor.
Ve doktorlar da zamanın akışına karşı dirençli değiller. Fransa'daki tüm doktorların yüzde 44'ünden fazlası 55 yaş ve üzerinde. 2020 verilerine göre ülke genelinde tüm doktorların üçte birinden fazlası bu yaş grubunda.
Öyle ki, Başkan Emmanuel Macron geçen ay emekli doktorları muayenehanede kalmaya teşvik etmek için bir plan önerdi.
Fransa'daki doktorların yaklaşık yüzde 10'u emekliliklerinde de çalışıyor.
Krizdeki bir kıta
Sağlık personeli sıkıntısı doktorlarla sınırlı değil ve Fransa ile de sınırlı değil.
Sağlık personeli sayısını önemli ölçüde azaltan salgının üzerinden iki yıldan fazla bir süre geçmişken, sağlık hizmetleri yöneticileri ve hükümetler benzer şekilde bir işgücü görüntüsünü bir araya getirmek için çabalıyorlar.
Avrupa'nın sağlık çalışanı açığı - yaklaşık 2 milyon - kıta genelinde şiddetli bir şekilde hissediliyor.
Yunanistan'da, acil müdahale ekipleri, personel eksikliği nedeniyle daha yavaş acil durum müdahale süreleri konusunda alarm veriyor. İngiltere'de on binlerce hemşire eksik ve rekor sayıda boş pozisyon bildiriliyor. Finlandiya'da eksik kadro yaşanan tüm mesleklerin başında hemşireler geliyor. Portekiz'deki doğum servisleri, doktor eksikliği nedeniyle açık kalmakta zorlanıyor.
Avrupa Doktorları Daimi Komitesi'nin (CPME) genel sekreteri Sarada Das, "[Doktor eksikliği] gerçekten tüm üyelerimizi etkileyen bir sorun" dedi.
Das, “Özünde, potansiyel olarak tıbbın artık çekici bir kariyer seçimi olmadığı, insanların bütün bir kariyer boyunca çalışmaları için bir seçim olmadığı algısı gerçekten var. Bu da gelecekte sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliğini gerçekten tehlikeye atacaktır” dedi.
Das, işyerinde şiddet ve tükenmişlik de dahil olmak üzere, personeli hem işe almayı hem de elde tutmayı zorlaştıran faktörler olarak çok sayıda konuya işaret ediyor.
Bu gerçeklik, şimdiden Avrupa'nın en genç doktorlarının kariyer ömrünü tehdit ediyor.
Birçok genç doktor, yüksek tükenmişlik oranları ve diğer akıl sağlığı sorunları nedeniyle işgücünü ya bıraktı ya da bırakmayı düşünüyor.
Avrupa Genç Doktorlar Birliği'nde (EJD) tıbbi iş gücü komitesi başkanı ve psikiyatrist Álvaro Cerame, "Doğru bir şekilde ele alınmazsa, bu daha da büyük doktor kıtlığı yaratacak. Hastalarımıza sağlık hizmeti vermekte zorlanıyoruz" dedi.
EJD'nin sağlık hizmetlerinin yakında çökeceğine dair uyarısına göre durum kritik.
Avrupa'nın trajedisi, krizin önlenebilir olmasıdır.
London School of Hygiene & Tropical Medicine'de Avrupa halk sağlığı profesörü Martin McKee, bu kıtlığın önceden tahmin edildiğini ve pandemi tarafından daha da kötüleştiğini söyledi.
Avrupa, geçici bir önlem olarak uzun süredir düşük gelirli ülkelerden gelen yabancı sağlık çalışanlarına güvendiğini söyledi.
McKee, "Açıkçası büyük bir sorun var. Ve sağlık işgücünü artırmamız gerekiyor, ancak bence zorluk şu ki, benzin fiyatları, Ukrayna'daki savaş gibi başka şeyler onu gölgede bıraktı. Siyasi olarak kısa vakit ayrılıyor" diye konuştu.
Fransa'daki doktor kıtlığı coğrafya kadar rakamlarla da ilgili: Paris bölgesi de dahil olmak üzere şehirler de sıkıntı çekerken, sorun özellikle kırsal topluluklarda yaygın.
Zorlukları yenmek için Le Vigan kasabası her şeyi göze aldı.
Doktorlar, bir psikiyatrist, bir psikolog, bir hemşire ekibi, bir konuşma terapisti ve sekreterler dahil olmak üzere diğer ekip üyelerinin yanı sıra altı pratisyen hekimin çalıştığı disiplinler arası bir tıp merkezi kurdu.
Çocuklar, doktorları görmeyi bekleyen modern alanın aydınlık koridorlarında bir aşağı bir yukarı koşturuyor, genç ve yaşlı hastalar ofislere girip çıkıyor. Randevular çevrimiçi olarak alınabiliyor ve hasta ziyaretleri elektronik bir tıbbi kayıtta kaydediliyor. Ekip, stajyerlerin ve tıp öğrencilerinin onlara kırsal tıbbın ne demek olduğunu göstermeleri için eğitim vermesine yardımcı oluyor, hatta onlara merkezin en üst katında geniş konaklama birimleri sunuyor.
Kasabadaki yeni doktor, önceki 40.000 Euro'luk teklife kıyasla 50.000 Euro'ya imza atarak sekiz yıl boyunca önemli vergi indirimlerinden yararlanacak.
Ekip, Facebook'a ve doktorlar için çeşitli çevrimiçi forumlara reklam koyuyor. Hatta Romanya'da veya Kuzey Afrika'da bir meslektaş bulmalarına yardımcı olması için uluslararası bir işveren bile tuttular.
Hiç kimse gelmeyecek.
Aksi takdirde, tıp merkezi kapılarını kapatmak zorunda kalacak. Yılda yaklaşık 220.000 avroluk işletme maliyetini kalan üç doktorun aralarında paylaşması imkansız olacaktır.
Merkezin aile hekimlerinden biri olan 33 yaşındaki Bénédicte Gal, “Potansiyel bir iflasla karşı karşıya kalacağımızı asla düşünmezdim” dedi.
İşlerin bu noktaya geleceğini bilseydi, Le Vigan'a taşınmazdı. O ve kocası, tıp merkezinde, hastaları ve üç küçük çocukları arasında vardiyalı olarak bir muayenehaneyi paylaşıyorlar. Çift, buraya biraz tıp merkezi olduğu için tercih edip 2017'de geldiler.
Ancak merkezin Le Vigan ve yakın çevredeki topluluklardan yaklaşık 9.000 kişiye bakacak yeni bir ekip bulmanın neredeyse imkansız olduğu ortaya çıkıyor.
Gal, "Birincisi, yeni mezunlar sundukları hizmet başına ücret modeline ve ilgili idari yüke daha az meraklı, Fransa'daki pratisyen hekimlerin çoğunluğu bu modelde çalışırken, giderek artan sayıda doktor maaşlı pozisyonlarda çalışmaktadır." dedi.
Mevcut haliyle Fransa, doktorların yapılacaklar listesindeki belirli görevleri diğer sağlık çalışanlarının görevlerine kaydırarak mevcut doktorlarının zamanından en iyi şekilde yararlanmaya çalışıyor. İdari işleri kolaylaştırmak ve doktorları hastalara bakmak için serbest bırakmak amacıyla 2019 yılında yeni bir tıp asistanı rolü tanıtıldı.
Sağlık coğrafyacısı Chevillard, uzun vadede tıp öğrencilerinin ülkenin coğrafi ve sosyal çeşitliliğini daha doğru bir şekilde yansıtmasının da yararlı olacağını söyledi. Chevillard, "Farklı bölgelere biraz daha benzeyen doktorlara sahip olmak, kırsal alanlarda istedikleri tüm hizmetleri sağlamak zorunda olan şehirli doktorlara sahip olmaktan daha ucuza mal oluyor" dedi.
Ancak şimdilik, eldeki filodan en iyi şekilde yararlanma ihtiyacı hayati önem taşıyor. Şu anda ihtiyaca göre eğitilecek asgari doktor sayısını belirlemesine rağmen Fransa, hem nüfusun hem de doktorlarının yaşlanmasını hesaba kattıktan sonra, 2021'de olduğu gibi 2035'e kadar kişi başına doktor kapsamına sahip olmayacak.
Hem hastalar hem de sağlık çalışanları aynı şekilde kısa vadeli sağlık işgücü planlamasının sonuçlarından muzdaripken, durum hiç bu kadar acil olmamıştı.
Ailesi en azından 18. yüzyıldan beri Le Vigan'da yaşayan Brun d'Arre, diğer doktorları da kasabayı yurt yapmaya ikna etmenin bu kadar zor olacağını hiç düşünmemişti.
67 yaşında stetoskopunu asmayı planlasa da, henüz bu süreçte kesin değil, "Belki biraz daha kalırım." diyor.
Politico