ABD yönetimi, Amerikan ve müttefik çip üreticilerinin en gelişmiş ürünlerini Çin'e satmalarını engellemek için giderek daha ağır yaptırımlar uyguladı.

Bu yaptırımlar, Çin ordusunun daha gelişmiş silahlar geliştirmesini engellemeyi amaçlıyor.

Ancak Çin Halk Kurtuluş Ordusu çok az sayıda yüksek teknoloji ürünü çip kullanıyor.

Teknoloji savaşı, Çin'in genel teknolojik gelişimini ve buna bağlı olarak ekonomik büyümesini ve refahını felce uğratmak için tasarlanmış gibi görünüyor.

EĞİTİCİ HİKAYE

Amerika'nın Çinli telekom şirketi Huawei'yi felce uğratmaya yönelik devam eden çabaları, ABD için uyarıcı bir hikaye olarak değerlendirilebilir.

Amerikan teknolojik yaptırımları Huawei şirketine ve küresel lider cep telefonu üreticisi rolüne zarar verdi, ancak Huawei kendisini bir bulut bilişim ağı şirketi olarak yeniden icat etti.

Ayrıca Çin tasarımı ve üretimi yedi nanometre bilgisayar çiplerine sahip Mate 60 telefonunu tanıtarak cep telefonu pazarına da yeniden girdi.

Amerikan teknoloji kısıtlamaları, Çin'i 14 nanometreden fazla çip üretme konusunda engellyerek, ABD teknolojisinin en az sekiz ila 10 yıl gerisinde tutmayı amaçlıyordu.

ÇİN'İN ABD'YE KARŞI ÜSTÜNLÜĞÜ

Geçtiğimiz günlerde Huawei, beş nanometre çipli bilgisayarını tanıtarak Batı ile aradaki farkı daha da kapattı.

Batılı gözlemciler, ileri teknoloji mikroçiplerin üretiminin uluslararası işbirliği gerektirdiğini savundu.

Hollanda'nın ASML'si, üç nanometrelik çipler yapmak için gereken gelişmiş litografi ekipmanına sahip tek şirkettir. ASML, makinesini yaklaşık yedi ülkenin teknolojilerini kullanarak üretti ve pazara sunulması 20 yıl sürdü. Bu nedenle, Çin'in bağımsız kapasite yaratmak için yalnızca kendisine güvenmesi halinde başarılı olması pek mümkün değildir.

Ancak litografinin nasıl çalıştığına dair temel anlayış iyi bilinmektedir.

Çin, mevcut ASML ekipmanını orijinal yeteneklerinin ötesine taşıdı ve gelecekte Çin'in yüksek kaliteli yarı iletkenlerin seri üretimini sağlayabilecek litografiye yönelik yenilikçi bir yaklaşıma öncülük ediyor.

ÇİN EĞİTİM BECERİSİ

En önemlisi ARGE'nin kontrol altına alınamaması ve Çin'in eğitim sisteminde olağanüstü kazanımlar elde etmesidir.

Dört varlıklı eyaletteki Çinli lise öğrencileri okuma, fen ve matematik alanlarında dünyada en yüksek puanları alıyor. Times Higher Education'a göre Çin üniversiteleri "disiplinlerin büyük çoğunluğunda dünyanın geri kalanındaki kurumlardan daha iyi performans gösteriyor."

DÜNYANIN EN İYİ 10 MÜHENDİSLİK OKULU

US News & World Report, dünyadaki en iyi 10 mühendislik okulundan altısını (ve en iyi 20 okuldan 11'ini) sıraladı ve bunlar Çin'de, Pekin'deki Tsinghua Üniversitesi ise ilk sırada yer alıyor.

İlk 10'da sadece ikisi Amerikalı. Çin'in ayrıca 2025 yılına kadar 77.000 bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) mezunu üretmesi bekleniyor; bu rakam ABD'nin iki katından fazla.

Çin, yenilik yapamayacağı stereotipiyle boğuşuyor. Ancak 2022'de Çin, prestijli doğa bilimleri dergilerinde en fazla araştırma makalesi yayınlayan ülke veya bölge olarak ilk kez ABD'yi geride bıraktı.

Çin, bilimsel makale payını 2021'den bu yana yüzde 21, 2016'dan bu yana ise yüzde 152 artırarak aradaki farkı oldukça hızlı bir şekilde kapattı.

Japonya Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikası Enstitüsü'ne göre Çin, 2018 ile 2020 yılları arasında her yıl en fazla sayıda bilimsel araştırma makalesi yayınlayan ülke oldu ve en sık alıntı yapılan makaleler arasında yüzde 27,2'lik bir oranla Çin, ABD'nin yüzde 24,9 oranına kıyasla dünyanın en iyi yüzde 1'inde yer aldı.

Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma, Çin'in nano ölçekli malzemeler ve sentetik biyoloji de dahil olmak üzere 44 ileri teknolojiden 37'sinde lider olduğunu belirledi. Çin ayrıca ABD'den 12 kat daha fazla endüstriyel robot kullanıyor.

ÇİN ENGELLENEMEZ

Burası teknolojiden koparak kontrol altına alınabilecek bir ülke değil. Bilgiye dayalı endüstrilerin kullanımı ve üretimi söz konusu olduğunda Çin, dünyadaki herhangi bir ülkeden daha fazla avantaja sahiptir.

Amerika'nın engellemeleri, ürünlerini satın aldıkları ABD ve Batılı işletmelerle doğrudan rekabet edecek yeni nesil Çinli yüksek teknoloji firmaları doğuracak. Bu firmalar batılı emsallerine göre daha uygun fiyatlı ürünler üretecek ve Küresel Güney'deki teknolojik altyapıya hakim olabilecekler.

Çin'in elektrikli araçları dünyadaki en gelişmiş araçlardır ve dünyanın geri kalanına da yayılmaktadır. Doğrudan ABD-Çin ticareti azalsa da Çin'in dünya ticaretindeki genel önemi arttı.

Geçtiğimiz yıl çok sayıda uzman Çin'in ekonomik çöküşünün yakın olduğunu ilan etti. Çin'in gayrimenkulle bağlantılı deflasyonist baskılar, yüksek yerel yönetim borçları ve azalan tüketici güveni ile uğraşırken ekonomik açıdan kötü bir deneyim yaşadığına şüphe yok.

ÇİN KAFA KARIŞTIRIYOR

Ancak Çin'i eleştirenler on yıllardır onun çöküşünü öngörüyorlardı. Çin onların kafasını karıştırmaya devam ediyor ve muhtemelen bir kez daha öyle yapacak. Uluslararası Para Fonu (IMF), Çin'in tahmini GSYİH büyüme oranını 2023 için yüzde 5,4'e yükseltti ve 2024'te yüzde 4,6 büyüme bekliyor.

IMF, Çin'in büyümesinin gelecekte yavaşlamaya devam etmesini bekliyor ancak bu tahmin, ülkenin açığa çıkardığı teknolojik potansiyeli hesaba katmıyor.

Çin, iç yatırımı istikrarsız emlak piyasasından üretken ve sürdürülebilir bir yüksek teknoloji ekonomisine yönlendirmek için mevcut borç krizini kullanıyor olabilir.

Eğer öyleyse, Amerika'nın Çin'i bastırmaya yönelik çabaları, başarısını garantilemek için gerekli koşulları yaratmış olabilir.

Prof. Dr. Shaun Narine, Kanada St. Thomas Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi

Kaynak: JaponToday