TIMETURK | HABER MERKEZİ
PINAR HİLAL BALTA
Pazartesi günü (11 Kasım) Financial Times'ta Henry Foy ve Chloe Cornish'in imzasıyla "Esed, kuzenleri ve Moskova gökdelenleri" başlıklı ve "Bir Financial Times soruşturması Rusya'nın rejimin parası için önemli bir yer olduğunu ortaya koyuyor" alt başlıklı bir makale yayımlandı.
İşte o makale:
Moskova nehrinin kıvrımları üzerinde Rusya'nın petrol ve doğal gazla çalışan ekonomisine ve artarak devam eden küresel dalgalanmasına karşı bir cam ve çelik anıt parlıyor.
Şehir bölgesinin gökdelenleri başkentin silüetine hükmediyor.
2012'de Avrupa'nın en yüksek binası olan London's Shard hizmete girene ve bu tacı kaybedene kadar en yüksek iki kuleli bina Başkentler Şehri kompleksi, gösterişli mahallenin tam merkezinde bulunuyor.
Kiracılar arasında (dünyanın en büyük alkollü içki üreticisi) Diageo'nun beğenisine yönelik Rus ofisleri, çok uluslu içecekler, İtalyan moda grubu Calzedonia ve en iyi Rus bankaları yer alıyor. Komşu kuleler devlet bakanlıklarına, beş yıldızlı otellere ve ülkenin en zengin iş adamlarına ev sahipliği yapıyor.
ESED AİLESİ BU KOMPLEKSTE
Daha önce açıklanmayan şey ise, kompleksin, ülkenin iç savaşı arttıkça Suriye'nin on milyonlarca dolarını Suriye'de tutmak için genişletilmiş Suriye diktatörü Beşar Esed ailesi tarafından satın alınan en az 18 lüks daireye de ev sahipliği yaptığı.
SON 6 YILDA 40 MİLYON DOLAR HARCADILAR
Esed'in birkaç kuzeni ve bazı akrabaları dahil olmak üzere Makhlouf (Mahluf) ailesinin bazı üyeleri, son altı yılda Moskova'da 40 milyon dolar değerinde en az 20 daire satın aldılar. Bunu yaparken de Rusya'nın rolü olduğu görülen bir dizi şirket ve borç düzenlemesi kullanmış.
Rusya, Suriye rejiminin kritik bir koruyucusu ve aynı zamanda "Esed'in fon yöneticileri” olarak adlandırılan, rejimin parayı batı yaptırımlarının ulaşamayacağı yerlere taşımasına yardımcı olma rolünü taşıyor.
Mülkiyet tescil belgeleri, bu yılın 2013 ve Haziran ayları arasında, Suriye rejiminin aile ve ortaklarının Başkentler Şehri kompleksindeki lüks daireleri satın aldıklarını gösteriyor.
RESMİ SAHİPLER LÜBNAN ŞİRKETLERİ
Yolsuzlukla mücadele grubu Global Witness tarafından yapılan ve Financial Times ile paylaşılan bir araştırmaya göre, bu satın almalarda, resmiyette mülk sahibi olarak açık denizdeki Lübnan şirketlerini içeren bir kredi yapısı kullanıldı.
MOSKOVA-ŞAM İLİŞKİLERİ
Moskova, 50 yıl önce Sovyetler Birliği'nden bu yana Suriye'deki Esed ailesinin kararlı bir müttefiki olmuştur. Ancak Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin'in Esed rejiminin arkasına askeri desteğini verdiği 2015'ten beri Şam'la daha güçlü bağlar kurdu.
ESED KONTROLÜ SAĞLADI AMA MUAZZAM BİR MALİYETLE...
Rusya'nın müdahalesi ve İran'dan önceki dönemde Esed, ülkenin üçte ikisinin kontrolünü kaybetmişti. Müttefiklerinin yardımıyla, şimdi bölgeyi muhaliflerden geri aldıktan sonra bir kez daha Suriye'yi kontrol ediyor. Ancak muazzam bir maliyetle:
- BM'ye göre çatışmalar 12 milyondan fazla kişiyi yerinden etti.
- Suriye Politika Araştırmaları Merkezi'ne göre (savaşın) 2016'da duraklamasına rağmen 500 bin insan öldürüldü.
Sivil Toplum Kuruluşu Global Witness'tan (Küresel Tanık) Isobel Koshiw "mülkiyet anlaşmaları" belgeleri için "Rusya'nın katil Esed rejiminden yardım alan ve yararlanan kişilerin varlıklarını Şam'dan çıkarmasına ve uluslararası düzenlemelerden kaçınmasına yardım etmesinin nadir bir kanıtı. Suriye'yi yakmalarına izin vermeleri gibi lüks yaşam tarzlarının tadını çıkarmak için Moskova'ya sığınmalarına da izin veriyorlar" değerlendirmesini yaptı.
Moskova mülk anlaşmaları, Suriye'nin egemen ailelerinin, dokuz yıl önce yapılan protestolara yönelik acımasız baskılara yanıt olarak, seyahat yasaklarından varlık donmalarına, kendilerine uygulanan mali yaptırımlara rağmen, servetlerini korumaya çalıştıkları mekanizmalardan birini ortaya koyuyor.
Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House'tan Lina Khatib, "Rusya, Esed rejimine yönelik yaptırımların işlevsizleşmesine yardım ediyor. Şu anda kendisini Suriye devletinin garantörü olarak görüyor ve bu nedenle Suriye devletini Moskova'ya sadık tutarken aynı zamanda hayatta tutmak için askeri, politik ya da ekonomik olarak yapabileceği her şeyi yapıyor" dedi.
Nispeten küçük olmasına rağmen alımlar, Rusya ile Suriye arasındaki ticari ilişkilerin askeri ittifaklarının arkasındaki gelişen ilişkilere işaret ediyor. Rusya, şirketlerinin Suriye'nin fosfat, petrol, gaz gibi doğal kaynaklarından ve yeniden yapılanma faaliyetlerin kâr elde etme şansı olacağı konusunda ısrarcı. Ayrıca Suriye'ye milyarlarca dolar değerinde silah sattı.
RUSYA, ŞAM'IN ELİTLERİNİN ZENGİNLİĞİNDEN YARARLANIYOR
Makhlouf'ların Moskova'daki mülkleri, Rusya'nın aynı zamanda Şam seçkinlerinin zenginliklerinden de yararlandığını gösteriyor.
Bu satın almalar, Esed'in ülke üzerindeki kontrolünü yeniden ele geçirmesinden sonra bile Suriye'nin süper zenginlerinin hala paralarını garanti altına almaya çalıştığını gösteriyor.
Esed'in kuzeni eski istihbarat subayı Hafez Makhlouf
20 dairenin 2'si ikisi eşi ve kayınbiraderi tarafından satın alınırken, 13'ü doğrudan, kilit güvenlik güçlerinin eski başkanı ve 2011'de barışçıl protestoculara yönelik baskıların merkezindeki oyuncu olan Hafez Makhlouf tarafından kontrol edilen şirketler tarafından satın alındı. Hafız'ın abisi Rami, uzun zamandır Suriye'nin en güçlü iş adamı olarak görülüyor. Moskova gökdelenlerinde üç ek mülk doğrudan diğer üç Makhlouf kardeşi tarafından satın alındı.
Rami Mahluf (Rami Makhlouf)
BU DAİRELERE GİDİP GELİYOR ve KONAKLIYORLAR
FT'nin ek raporuna göre, Rami ve Hafez'in ikiz kardeşleri Iyad ve Ihab'ın ortak mülkiyeti dahil olmak üzere, mülklerin en az dördü konaklama olarak kullanılıyor.
MAKHLOUF AİLESİNDEN KİMSE SORULARA CEVAP VERMEDİ
Beş Makhlouf kardeşinin hiçbiri, Rami'nin karısı, kayınbiraderi veya alımlara dahil olan offshore şirket temsilcileri; aynı zamanda aile üyelerini temsil eden Brüksel merkezli bir hukuk bürosu; daha önce Hafez ve Iyad Makhlouf için çalışan başka bir avukat... Kimse FT'den gelen yorum taleplerine cevap vermedi.
RAMİ MAKHLOUF: "ESED AİLESİNİN BANKACISI"
Esed'in annesi tarafından kuzeni ve arkadaşı olan Rami Makhlouf, uzun zamandır en kârlı şirketlerinden biri olan mobil ağ şirketi Syriatel'i kontrol ediyor ve Suriye'nin en zengin iş adamı. Suriyeli iş adamları tarafından “Esed ailesi bankacısı” olarak görülüyor. Düşük profilli kalmasına rağmen, en büyük oğulları Mohammad ve Ali'nin kısa süre önce lüks yaşam tarzlarını internette göstermeleriyle gündeme geldi.
Geçen kış Ali, Esed'in iki çocuğu Hafez ve Zein ile birlikte kendisinin ve kardeşi Mohammed'in fotoğraflarının yer aldığı, genç Makhlouf ve Esed kuşaklarının nadir bir görüntüsünü yayınladı. Esed'in kız kardeşi Bushra'nın çocukları da gruptaydı. Ali Instagram hikayesine şunu yazdı: “Büyük, mutlu bir aile.”
Ali Makhlouf'un Instagram gönderilerinden bir seçki
Büyük olan (Rami) Makhlouf ilk kez 2008'de yaptırımlara maruz kaldı. Rami, Suriye'nin en büyük mobil telekom ağı da dahil olmak üzere geniş bir iş imparatorluğa sahip olurken, haksız avantaj elde etmek için bağlantılarını kullanmakla suçladı.
Buna karşılık, bazı fonlar diplomatlara, Suriyeli işadamlarına ve analistlere göre cumhurbaşkanlığı sarayına yönlendiriliyordu. Batı yaptırımlar, birçok Makhlouf ailesi üyesini ve diğer iş adamlarını, Esed ailesinin üyeleri için ön cephede yer almakla suçluyordu.
Suriyeli bir analist, "Hepsi Esedler için fon yöneticisi. Kendi paralarını kazanabilirler, ancak Esedler yüzünden oradalar ve servetlerine bakmak zorundalar" dedi.
Esadlar ve Makhlouflar arasındaki ilişkinin gergin olduğu söyleniyor.
MEZHEP İÇERİSİNDE ÜSTÜNLÜK KONUSU
Makhlouflar, Esedlerin de ait oldukları ve tarihsel olarak Esed'lerden daha prestijli olan Alevi mezhebinin (Nusayrilik kast ediliyor) seçkin bir klanıdır.
Beşar Esed'in 2000 yılına kadar Suriye'nin cumhurbaşkanı olan babası Hafez ile annesi Anisa Makhlouf arasındaki evlilik iki aile arasında stratejik ittifak oluşturdu.
2016 yılında ölen Bayan Makhlouf, iki aile arasındaki bağlantı noktasıydı.
...
Son birkaç ayda iki aile arasındaki sürtüşmeler yoğunlaştı. Suriye'nin savaş ekonomisi sayesinde Rami'ye meydan okuyan yeni tüccarlar yükseldi. İş adamları ve analistler, rejimin, Rami'nin Syriatel'deki nüfuzunu zayıflattığını, ayrıca Rami'in güçlü olduğu Al Bustan vakfını da özelleştirerek el koyduğunu söyledi.
"ESED HARİÇ, ŞAM'DA KİMSE GÜVENDE HİSSETMİYOR"
Analistler, Makhlouf'ların, zenginliklerini Esed'in ellerinden uzak tutmak istedikleri için Suriye'nin dışına park ettiklerini söylüyor. Ülkeye sık sık seyahat eden bir başka Suriyeli analist, "Cumhurbaşkanı hariç, Şam'da kimse güvende hissetmiyor" diyor.
Makhlouf ailesi Suriye'nin savaş ekonomisinden kar elde etmeye ve Rusya'ya seyahat etmeye devam etti. Rami'nin oğlu Ali'nin Moskova'da geçirdiği zaman sır değil. 2018 videolarından birinde, ailenin mülk satın aldığı Moskova'daki kule kompleksi gözüküyor. Fakat tüm Makhlouf'lar servetlerini açık etmiş değil. Hafez Makhlouf'un serveti hakkında çok az şey biliniyor.
SURİYE YANARKEN YAŞANAN MÜLK ALIMLARI
- Mart 2011: Suriye'de Arap baharından ilham alan protestolar patlak veriyor ve acımasızca müdahale ediliyor.
- 9 Mayıs 2011: Rami, Hafez, Iyad ve Ihab Makhlouf'a yönelik yaptırımlar AB tarafından onaylanıyor.
- Ağustos 2013: Başkan Barack Obama, Esed rejiminin kimyasal silah kullanımının uluslararası müdahale hakkı doğurduğunu savunarak, Kongre'den, ABD kuvvetlerini Suriye savaşında konuşlandırmak için yetki istedi.
- 18 Aralık 2013: Rami'nin karısı Razan Othman, Moskova'nın Başkent Şehri gökdelenlerinin 58. katından 225 metrekarelik, kız kardeşi Nidaa ise 53. katından 197 metrekarelik bir daire satın aldı.
- 13 Mart 2015: Hafez Makhlouf 60. kattan 218 metrekarelik daire satın aldı.
- Eylül 2015: Rusya Esed rejimine destek verdi ve Suriye'deki muhalifleri bombalamaya başladı. Bu aşamada, ülkenin üçte ikisi çeşitli muhalif gruplar ve IŞİD tarafından yönetiliyordu.
- 15 Eylül 2015: Makhlouf'un beşindi kardeşi Kinda, 20. kattan 184 metrekarelik bir daire satın aldı.
- 16 Eylül 2016: Hafez Makhlouf tarafından kontrol edilen Rusya'da kayıtlı üç şirket (Artemis, Bellona ve Khestia) Başkent Şehri gökdelenlerinde 11 daire satın aldı.
- Aralık 2016: Esed rejimi, Suriye'nin ikinci büyük kenti Halep'i dört yıl süren savaştan sonra yeniden ele geçirdi.
- 16 Mayıs 2017: Mohammed Abbas, İhab ve İyad Makhlouf'a yönelik yaptırımlar ABD tarafından onaylandı. Abbas, hem Nylam Offshore hem de Briana Sal Offshore'un direktörü Haytham Abbas'ın kardeşi.
- 5 Haziran 2017: Ihad ve Iyad Makhlouf, birlikte Başkentler Şehri Kompleksindeki St Petersburg kulesinin 28. katından 226 metrekarelik bir daire satın aldı.
- 29 Ocak 2019: Eskiden Hafez'in kontrol ettiği, Lübnanlı bir işletme olan Briana Sal Offshore tarafından kontrol edilen bir şirket olan Artemis, Moskova Kulesi'nin 47. katından 102 metrekarelik bir daire aldı.
- 15 Şubat 2019: Ihad ve Iyad Makhlouf tarafından kontrol edilen Group Global, Moskova şehir bölgesindeki ayrı bir gökdelen olan Federasyon Kulesi'nin 52. katından bin 243 metrekarelik bir mülk satın aldı.
- 20 Haziran 2019: Eskiden Hafez Makhlouf tarafından kontrol edilen, şimdi halen Briana Sal Offshore tarafından kontrol edilen Bellona, Moskova Kulesi'nin 63. katından 233 metrekarelik bir daire satın aldı.
HAFEZ MAKHLOUF
Hafez, 2005 yılında sona eren Şam'ın Lübnan işgali sırasında Suriye güvenlik hizmetlerinde küçük bir subay olarak öne çıktı. Ortadoğu ülkesinden eski bir istihbarat yetkilisi olduğunu söyledi. "Şahin etkisi" şeklinde tanımlanan adam, 2011'e kadar Esed'e danışmanlık yaapıyordu. ube 40 olarak adlandırılan bir güvenlik ünitesin de başındaydı.
Orta Doğu istihbarat kaynakları, Hafez'in ülke genelinde kitlesel ayaklanmayı tetikleyen ilk protestolara verilen acımasızca tepkide rol oynadığını söylüyor.
2011 yılında, “göstericilere karşı şiddet” konusuna dahil olması nedeniyle AB yaptırım listesine girdi. İsviçre'de Hafez'e ait bir hesabı donduruldu. Yalnızca 3 milyon euro iade edildi.
2014'te görevden alınmalarına rağmen rejimin faaliyetlerine ilişkin bilgi sahibi iki kişi, Financial Times'a Hafez'in şimdi Moskova ve Şam arasında yaşadığını söyledi. Eski istihbarat yetkilisi “Suriye'de kimse emekli değil” diyor.
MAKHLOUFLARIN MOSKOVA YATIRIMLARI 2013'TE BAŞLADI
Makhlouf ailesinin Moskova'ya yatırımları, Esed rejiminin iktidarı ellerinde tutması konusundaki en kritik sene olan 2013 yılında, Rami Makhlouf'un karısı Razan Othman ve kız kardeşi Nidaa'nin Moskova'daki kompleksten 58. ve 53. katları almasıyla başladı.
Mart 2015'te Hafez, 60. kattan bir tane daire satın aldı. Eylül 2015'te, Rus jetleri Suriye'deki muhalefet bölgelerini bombalamaya başladığında, kız kardeşi Kinda da 20. kattan daire satın aldı.
DAİRELER RUS MÜDAHALESİNİN ARDINDAN ALINMAYA BAŞLANDI
Alımların büyük kısmı Moskova'nın askeri müdahalesinden bir yıl sonra gerçekleşti.
16 Eylül 2016'da, üç Rus şirket (Artemis, Bellona ve Khestia) 11 daire daha satın aldı. Bu daireler 73 katlı binanın 61. ve 65. katları arasındaki toplam 2 bin 112 metrekarelik mülkiyeti oluşturuyor.
Daireleri teminat olarak kullanarak, üç şirkete Haytham Abbas ve Hassan Sharif tarafından kontrol edilen Lübnanlı bir kuruluş olan Nylam Sal Offshore tarafından borç verildi.
FT yorum için onlara ulaşamadı. Muhammed Abbas ve Ammar Şerif'in kardeşleri olan Haytham ve Hassan, rejime destek verdikleri gerekçesiyle hem AB'de hem de ABD'de yaptırım listesindeler.
DAİRELER EL DEĞİŞTİRDİ
Satın alımlardan on sekiz ay sonra Artemis, Bellona ve Khestia'nın ve onların sahip oldukları daireler ile Hafez'a ait dairelerin kontrolü, Briana Sal Offshore'a ve yöneticileri aynı fakat adresi Nylam şeklinde kayıtlı Lübnanlı bir başka kuruma geçti. Bu hamle, yasal olarak Hafez'in adını satın almalardan uzaklaştırdı.
* Fakat Hafez, şirketlerin sahibi olan bireylerle yakın bağlara sahip ve şirketlerin onun kontrolünde olduğu belirtiliyor.
Haziran 2017'den bu yana Bellona ve Artemis tarafından iki daire daha satın alındı. Ek iki mülk Iyad ve ikiz kardeşi Ihab tarafından ortaklaşa satın alındı.
Briana ve Nylam'ın şirket tescil bürosu aynı zamanda Levant Hukuk Uygulaması'nın da ofisi. Firmanın asistanı, artık Briana ile çalışmadığını söyledi. İki şirketin Beyrut merkezli denetçisi de bilgi vermeyi veya yorum taleplerini iletmeyi reddetti.
ESED AİLESİNİN MOSKOVA CITY'DEKİ MAL VARLIĞI 40 MİLYON DOLAR
Birlikte, dört yerel emlakçı tarafından sağlanan tahminlere göre, Moscow City'deki gökdelenlerin 19 dairesi ve aile veya kendilerine bağlı şirketler tarafından satın alınan ilgili park yerleri bugün en az 40 milyon dolar değerinde. Ayrıca Hafez, Eylül 2015'te Moskova merkez civarından üç yatak odalı bir daire satın aldı.
FT bu mülkü ziyaret ettiğinde, bir çalışan, Makhlouf'un yakın zamanda orada olduğunu ancak “yakında dönmeyeceğini” söyledi.
Rusya'nın eski Suudi Arabistan büyükelçisi, Andrei Baklanov, yatırımların “sansasyonel bir şey” olmadığını ve batı yaptırımlarının alternatif yolları kapatmasının sonucu olduğunu söyledi:
“Suriye seçkinlerinin paralarını, kendilerine hiçbir şey olmayacağından emin olabilecekleri ülkelerde harcamaları çok doğal. Batılı ülkeler Suriyelileri ve sermayelerini uzaklaştırıyor. Onlar için tek çıkış yolu Rusya ve güvenli olabilecekleri ülkeler."
* Ara başlıklar ve fotoğraflar editör tarafından eklenmiştir. Makalenin orijinalinde yer almamaktadır.
(Habere gitmek için fotoğrafa tıklayınız)