F-35 Jetlerinin Üretimindeki Sorunlar
Türkiye'nin de üretiminde ortağı olduğu 5. nesil avcı uçağı F-35 için geliştirilen Tech Refresh 3 (teknolojik yenileme) programının, jetin yazılım teknolojisindeki çekirdek işlemcisi ve bellek yükseltilmesinin yanı sıra, Panoramik Kokpit Ekranının değiştirilmesini de kapsayacağı belirtildi.
F-35'lerin yazılım ve maliyet programıyla ilgili sorunlar ciddiyetini koruyor. Bu yılın başlarında ABD Hükümetine bağlı projeyle ilgili büro, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı programının 2019'da daha fazla uçak üretiminde, pazarlık konusu fiyatlara rağmen standartları tam karşılamadığı, bu bakımdan müşterilerin beklentilerinin de karşılanmayacağı ihtimali konusunda uyardı.
Savunma alanlarındaki yazılarıyla tanınan Peter Suciu, The National İnterest'te yayımlanan yazısında, F-35'in teknolojik donanım sorunlarının çoğunun çözülebileceğini, ancak jet uçağının maliyetine milyarlarca dolar daha eklenebileceğini belirtti.
Beşinci nesil avcı uçağı olan F-35 için geliştirilen Tech Refresh 3 programı, jetin çekirdek işlemcisinin ve belleğinin yükseltilmesinin yanı sıra Panoramik Kokpit Ekranının değiştirilmesini içerecek. Diğer "iyileştirmeler", radar kapasitesinin yanı sıra silah kullanımı için de bazı donanım ayarlamalarını kapsayacak.
F-35 projesinde söz konusu güncellemelerin büyük bir kısmının yazılımda olacağını, ancak güncellemelerin kısmen gecikmesi ve yeni sorunların ortaya çıkmasından dolayı bunun F-35 programının “Aşil topuğu” olmaya devam ettiğini belirten Suciu, program üzerinde daha fazla çalışılması gerektiğini kaydetti.
Elektronik harp kaabiliyeti
Pentagon denetimindeki “Sürekli Yetenek Geliştirme ve Teslimat” (C2D2) programı aracılığıyla savaş uçağının yazılımında altı ayda bir güncelleme hedefinin de planlandığını, ancak yeni yetenek artışlarına ayak uydurmakta ciddi sorun yaşandığını hatırlatan Suciu, “Yeni Tech Refresh 3 planlandığı gibi çalışırsa, F-35'e yeni yetenekler kazandırabilir” dedi.
“Yazılım güncellemeleri görev odaklıdır ve uçağın elektronik harp yeteneklerini iyileştirmeyi amaçlayan yeni yazılımı içerir” diyen Suciu, ayrıca F-35'e silah yükleme seçeneklerini genişletmesini, elektronik harp yeteneklerini geliştirmesini sağlayacak yazılım yükseltmelerinde, pilotlar için daha fazla güvenlik uyarısında bulundu.
Maliyet sorunu
Suciu, F-35'in maliyeti hakkındaki görüşlerini de şöyle paylaştı:
ALIS sisteminin jetin bakım, tedarik zinciri ve sürüm bilgilerine entegre bir arayüz sağlayabilen filo yönetim omurgası olarak geliştirildi. ALIS teoride tüm F-35 operasyonlarını destekleyen tek bir yönetim aracı olabilir.
Ayrıca, Ars Technica'nın kendi yazılım sorunları var. Dijital günlüklerdeki (Elektronik Ekipman Günlükleri) hatalarından kaynaklanan daha da kötü sorunların, kurulmaya hazır olmayan parçaların teslim edilememesinden dolayı yüz milyonlarca dolarlık maliyete yol açıyor.
Lockheed Martin'in de ALIS'e yönelik çalışmalarına devam ediyor. Pentagon, şu anda sistemi tamamen Operasyonel Veri Entegre Ağı (ODIN) ile bulut tabanlı, ortaklaşa geliştirilmiş bir sistemle değiştirmek için çalışıyor.