Azerbaycan milletvekili Javanshir Feyziev, “Azerbaycan, 30 yıllık işgal altındaki topraklarını Güney Kafkasya çevresinde uluslararası güçler tarafından kurulan güçlü bir siyasi oyun ağını yok ederek kurtarmış ve toprak bütünlüğünü tam olarak sağlamıştır” dedi.
Milletvekili Javanshir Feyziev'in, ‘Modern.az'da yayımlanan “Güney Kafkasya'daki küresel siyasi oyun sona erdi” başlıklı makalesi şöyle:
Bugün (dün) Laçin bölgesi Azerbaycan'a devredildi. Bu, 30 yıldır Ermenistan'dan Laçin koridoru üzerinden tam destek alan ve Karabağ bölgesinde yıkıcı faaliyetlerde bulunan Ermeni ayrılıkçı ve terörist grupların son nefesi. Böylece işgal altındaki toprakların tahliyesine ilişkin bilinen 4 BM Güvenlik Konseyi Kararı uygulandı ve "Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ sorunu" adı verilen karmaşık bir etno-politik çatışma sona erdi.
İlk bakışta, iki komşu ülke arasında toprak iddialarına dayanan 30 yıllık çatışmanın bir tarafın yenilgisi, diğerinin galibiyetiyle sona erdiği görülüyor. Bu, her iki ülkenin vatandaşlarının çatışmanın basit algısı açısından doğrudur, ancak küresel siyasi anlamda daha büyük, daha karmaşık ve daha ciddi bir siyasi olaydır. Bu olayın özü nedir?
Dünyanın farklı yerlerinde alevlenen herhangi bir çatışma aslında ilk bakışta göründüğü gibi ikili değil, çok taraflı bir çatışmadır. Bu bakımdan Dağlık Karabağ sorunu bir istisna değildir. Çatışmanın ilk yılları, küresel bir siyasi olayla, SSCB'nin çöküşüyle aynı zamana denk geldi. O tarihsel dönemde, dünya güç merkezlerinin çıkarı, yakında bağımsız olacak devletlerin dünya siyasetine katılmasını desteklemek değildi. Öncelikle, SSCB'nin kalıntıları üzerindeki yayılmacılığı için yeni yollar açmak ve bağımsız siyasi ve ekonomik kalkınma yolunu henüz belirleyemeyen yeni devletleri derhal etki alanlarına getirmek ve ardından bölgedeki tüm devletleri yönlendirmek ilgiliydi.Ermenistan'ın komşu topraklarda uzun süredir devam eden ilgisi, Güney Kafkasya'nın yeni açılan bölgesinde uzun süreli bir çatışmayı ateşleme fırsatı sağladı. Taktik olarak öncelikle bölgede potansiyeli en yüksek olan ülkeyi - Azerbaycan'ı ele geçirmek daha cazip geldi. Ermenistan, iddialarıyla birlikte, bu amaca ulaşmak için en uygun ve uygun araç olabilir ve olmuştur.
Stratejik bir bakış açısıyla, Güney Kafkasya'da güçlenmek, Avrasya'daki bölgesel güçleri kontrol etmek ve gerekirse baskı yapmak için en elverişli dayanağı elde etmek anlamına geliyordu.
Düşünülen senaryoya göre, Ermenistan'ın "eksik başarıları" ve Azerbaycan'ın "başarısızlığı aşma çabaları" her iki ülkeyi de küresel güç merkezlerine (ABD, Fransa ve Rusya) bağımlı hale getirmeliydi. Böylece realpolitik senaryosunda hem Azerbaycan hem de Ermenistan mağdur olarak görülüyordu. Bağımsızlığın ilk yıllarında Güney Kafkasya'da oynanan küresel siyasi oyunun özü buydu.
Bunu başarmak için, ilgili belgelerin imzalanmasıyla çatışmanın askeri çözümü reddedildi ve barışçıl bir çözüm olasılığı AGİT Minsk Grubu şeklinde uluslararası güç merkezlerine bağımlı hale getirildi. Dağlık Karabağ çatışması kasıtlı olarak "dondurulmuş" ve uzun süredir devam ettirilmiştir. Böylece çatışmanın kurbanları - Ermenistan ve Azerbaycan - ellerini dünya devlerinin oyun masasına bağlıyken ileri ya da geri gidemediler. Ermenistan, "askeri başarısını" resmileştirerek kısa sürede çatışmayı kazanacağına inanıyordu ve oyunun kurbanı olduğunu bile düşünmüyordu. Ermenistan'ın aksine, oyunun özünü anlayan Azerbaycan, çıkmazdan bir çıkış yolu bulmakta ısrar etti.Oyunun yazarları, 1994 yılında kurulan statükonun AGİT Minsk Grubu kontrolünde uzun süre devam edeceğine ikna oldular. Küresel güçlerden hiçbirinin oyunun kurallarını ihlal etmesi beklenmiyordu, çünkü mevcut durum onların çıkarlarını tamamen tatmin ediyordu. Bu, Orta Doğu, Afrika ve Asya'daki uzun çatışmalar tarihinin kanıtıdır.
Ancak bu Güney Kafkasya'da olmadı. Azerbaycan beklenmedik bir şekilde küresel güçler oyununun kurallarını ihlal etti. Azerbaycan'ın bunu nasıl başardığı çok geniş bir konu ve uzun bir açıklamaya ihtiyaç var.
Ama sonuçta Azerbaycan'ın neler başardığından bahsetmeden yazımı bitiremem.
1. Azerbaycan, 30 yıllık işgal altındaki topraklarını Güney Kafkasya çevresinde uluslararası güçler tarafından kurulan güçlü bir siyasi oyun ağını yok ederek kurtarmış ve toprak bütünlüğünü tam olarak sağlamıştır.
2. 1 milyondan fazla ÜİYOK'nin anavatanlarına dönebilmesinin sağlanması.
3. Bölge dışındaki güç merkezlerinin siyasi oyununa kandırılan açgözlü ve hain komşusu Ermenistan'ı cezalandırdı.
4. Oyunun senaristleri, vazgeçmek istemedikleri bir durumla karşı karşıya kaldılar - Güney Kafkasya'nın geleceğinde Azerbaycan'ın çıkarlarında önemli bir rol oynayabilecek bir bölgesel güç, Türkiye'nin Güney Kafkasya'nın siyasi hayatına girmesi.
5. Azerbaycan, küresel ölçekte hayranlık ve sempati uyandıran olağanüstü bir tarihi başarıya imza attı: Güney Kafkasya'daki dış güçlerin hibrit müdahalesini ortadan kaldırdı ve bölgede barış ve istikrarın temellerini attı.
6. Çatışmanın başlangıcında kurban rolü verilen Azerbaycan, 30 yıl sonra dünyanın en büyük güçleri ve sözcüleri tarafından kurulan sinsi bir siyasi oyunun EN BÜYÜK KAZANANI olarak ayrıldı.
Kaynak: Modern.az
