Çin ile İran arasında imzalanan anlaşmasının birkaç nedeni olduğunu dile getiren yazar DR. MAJİD RAFİZADEH kaleme aldığı yazıda “İran'ın Çin ile anlaşması rejimi ekonomik veya siyasi olarak kurtarmayacaktır. Bunun yerine, ülkeyi Pekin'e bağımlı hale getireceği için Tahran'a bir darbe vuracaktır.” ifadelerini kullandı.
İşte yazının tamamı:
"İranlı yetkililer ve ülkenin devlete ait gazeteleri, geçen hafta Çin ile imzalanan anlaşmayı Tahran için bir zafer olarak göstermeye çalıştı.
25 yıllık kapsamlı iş birliği anlaşması, ilk teklif edildiğinde İran'da son derece tartışılmıştı. Ancak, Dini Lider Ali Hamaney'in anlaşmaya sıcak bakmasının ardından, Cumhurbaşkanı Hassan Ruhani ve Dışişleri Bakanı Cevad Zarif anlaşmayı imzaladılar.
İran'ın Çin ile böyle bir anlaşma yapmasının birkaç nedeni var. Her şeyden önce, İran rejimi ABD'nin Orta Doğu'daki ulusal güvenlik çıkarlarını baltalamaya çalışıyor. Böylece Washington'a Tahran'la yatıştırma politikaları izlemesi için baskı yapmaya ve onu Ortak Kapsamlı Eylem Planı nükleer anlaşmasına yeniden katılmaya itmeye çalışıyor. Çin ise bölgedeki ABD etkisine karşı koymaktan da çok mutlu. Dışişleri Bakanı Wang Yi'nin İran-Çin ikili iş birliğine ilişkin bir toplantıda söylediği gibi: “Çin bu konuya her zaman büyük önem vermiş ve bazı sorunlara rağmen İran ile ilişkilerinde bu konuyu öncelik haline getirmeye çalışmıştır ... Çin her zaman ABD'nin savurganlığına ve tek taraflı yaptırımlarına karşı çıktı ve muhalefetini uluslararası arenada gösterdi. ”
Öte yandan bir başka konu, İran rejimi, üssüne ve rakiplerine, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'in güçlü bir müttefiki olduğunu ve Tahran'ın bölgede izole olmadığını ve asla olmayacağını göstermeye çalışıyor. Bunun gerekli olduğunu düşünüyor çünkü ABD'nin İran üzerindeki baskısı ve Ortadoğu'da rejimle yüzleşmek için yakın zamanda kurulan ittifaklar Tahran'ı alarma geçirdi. Savunma Bakanı Amir Hatami geçtiğimiz ay bölgede İran'a karşı artan muhalefet konusunda uyarıda bulundu. Irak hükümetinin değişmesi, Kasım Süleymani ve Muhsin Fahrizade 'suikasti', Lübnan ve Irak'taki son protestolar gibi bölgesel gelişmeler ve Suriye'deki son olaylar İran'ı alt etmek için yaşanıyor.
Başka bir konu, mali açıdan zor durumda olan teokratik düzen. Rejim, Joe Biden ABD başkanı olduğunda hemen Tahran'a yönelik baskıyı kaldıracağını, önceki yönetimin politikasını tersine çevireceğini, nükleer anlaşmaya yeniden katılacağını ve İran'a yönelik tüm yaptırımları kaldıracağını umuyordu.
Rejim, gücünü ve bölgedeki milis grupları korumak için nakit paraya ihtiyaç duyuyor. Tahran'ın petrol ihracatı, Nisan 2018'de günde yaklaşık 2,5 milyon varilken, şu an 100.000 varile düştü. Haftada yaklaşık 200 milyon dolar fazla harcama yaptığı düşünüldüğü için İran, kırk yıllık iktidar tarihindeki en kötü bütçe açıklarından biriyle karşı karşıya. Bu açık enflasyonu artırıyo ve para biriminin değerini daha da düşürüyor.
İran'ın gelirlerindeki düşüş, İslam Devrim Muhafızları Birliği'ni ve bağlı kuruluşlarını, Lider Ofisini ve rejimin ekonominin ve finansal sistemlerin önemli bir bölümünü kontrol eden ortaklarını doğrudan etkiliyor. İran'ın para birimi riyal değer kaybediyor, bu da onu dünyadaki en az değerli ulusal para birimlerinden biri haline getiriyor. İran gazeteleri potansiyel ekonomik çöküş konusunda uyarıda bulunuyor. Geçen yıl devlet tarafından yönetilen günlük Mardom Salari şunları yazdı:
“Son derece başarısız ve düşmüş bir ekonomimiz var. Bunun ana nedeni döviz şoku ve ekonominin yarı özel şirketler ve bankalar tarafından yağmalanmasıdır. Yaptırımlar, bazı insanların ülkeyi yağmalaması için bir bahane oldu.”
Bununla birlikte, Çin ile yapılan anlaşmanın İran'ı kurtarmanın yanı sıra rejime de bir darbe olacağını belirtmek önemlidir. Dünya güçlerinden bağımsızlığıyla övünen İran, Pekin'e ulusun kaynakları üzerinde önemli haklar verdiği için bu anlaşma sonucunda Çin'e bağımlı hale gelecek. Fars Haber Ajansı bile alarma geçti ve söylendiğine göre: "Ülkeler ileri görüşlü olmalı ki gelecekte bu anlaşmalar İran'ın Çin'e bağımlı olmasına yol açmasın çünkü tahminlere göre bu ülke büyük bir hızla dünya gücüne doğru ilerliyor. İslami bir ülkede böyle bir ülkenin nüfuzuna izin verilmez. "
Özetle, İran'ın Çin ile anlaşması rejimi ekonomik veya siyasi olarak kurtarmayacaktır. Bunun yerine, ülkeyi Pekin'e bağımlı hale getireceği için Tahran'a bir darbe vuracaktır."
Kaynak: Arab News
