TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
Kays el Hazali, 2006 yılında Mukteda es Sadr'ın Mehdi Ordusu'ndan ayrılarak kurulan Asaib-i Ehli'l Hakk isimli Şii milis grubunun lideridir.
Irak'ın önemli Arap Şii alimlerinden olan ve Mukteda es Sadr'ın babası Muhammed Sadık es Sadr'ın öğrencisiydi.
Asaib-i Ehli'l Hakk'ı (AEH) kurmadan önce Sadr'ın sağ kolu olarak bilinen Hazali, Mehdi Ordusu'nun sözcülüğü görevini yürütüyordu.
ARAP ŞİİLİĞİ YERİNE İRAN DEVRİMİ İLKELERİ
ABD'nin muharip güçlerini Irak'tan çektiğini açıkladığı 2009 tarihine kadar AEH'nin kuruluş amacı, Irak'taki Amerikan varlığının temizlenmesi olarak açıklanmıştı.
Amerika'nın çekildiğini açıklamasının ardından ise hedeflerini, Şiilerin kontrolünde bir Irak devleti kurmak olarak açıkladılar.
Planları olan Irak Şii devletini kurmak için Irak'taki Arap Şiiliğini ve onun çerçevesinde Sadr etkisini kırmakla işe başladılar.
Nihai amaçları, İran İslam Devrimi'nin temel prensiplerini Irak Şiileri genelinde ihdas etmekti.
HİZBULLAH KOMUTANINDAN İRAN'DA EĞİTİM
Grubun askeri eğitimi Lübnan Hizbullahı'nın önemli isimlerinden Ali Musa Daqduq tarafından sağlamaktaydı.
Irak'ın özellikle Necef, Nasıriyye, Kut, Ammare ve Basra gibi Şii ağırlıklı şehirlerinden seçilen Iraklı savaşçılar 20-60 kişilik gruplar halinde İran'daki eğitim kamplarına getirilmekteydi.
İran'a geçirilmeden önce Ammara'daki güvenli evlerde tutulan savaşçılara kişi başı 100 dolar harcırah verilmekteydi. Ammara'dan sonra İran sınırının geçirilmesi ile Ahvaz ve Kirmanşah'taki toplanma noktalarına getirilen Iraklılar IRGC tarafından Tahran, Ahvaz, Elam ve Kum'daki eğitim kamplarına aktarılmaktaydılar.
Bu kamplarda 4-6 süren eğitimlerde havan topu, roket, keskin nişancılık, istihbarat toplama, kaçırma operasyonları ve el yapımı patlayıcı dersleri verilmekteydi.
Askeri eğitimin yanında dinî eğitimde verilen kamplarda savaşçılara Humeyni ideolojisi empoze edilmekteydi.
ABD TARAFINDAN TUTUKLANMA
Kurulduğu 2006 yılından itibaren Kerbela, Kerkük, Bağdat da dahil olmak üzere bir çok şehirde ABD güçlerine karşı saldırılarda bulunan grubun en ses getiren saldırısı, 20 Ocak 2007 tarihinde 5 ABDli askerin kaçırılması ve öldürülmesiydi.
Bu saldırının ardından Kays Hazali kardeşi Laith Hazali ve Ali Musa Daqduq ile 20 Mart 2007 tarihinde ABD tarafından tutuklandı.
İRAN DEVRİM MUHAFIZLARI'NIN DESTEĞİ VE KUM'A KAÇIŞ
Kays Hazali'nin yakalanmasının ardından ele geçirilen belgelerde İran Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlar birimi Kudüs Güçleri'nin AEH'ye verdiği açık destek görülmekteydi.
Bu belgelere göre İran, gruba ayda 750.000 dolar ile 3 milyon dolar arasında malî yardımda bulunmaktaydı.
İran'ın verdiği bu destekle Necef merkezli Sadrcı din adamlarının etkisini kırmayı başarmış ve Irak genelindeki Şii milislerin bundan böyle Hazali'den emir alır duruma gelmesini sağlamıştır.
Kays Hazali Aralık 2009'da ABD tarafından Irak'a teslim edildi. ABD Hazali'yi Irak'a teslim ederken, Irak'ın İran'ın ve Şii liderlerin etkisinde kalarak onu serbest bırakmasında da çekinmekteydiler. Bu çekinceleri gerçekleşmiş olmalı ki Hazali 5 Ocak 2010 tarihinde serbest bırakıldı ve kısa süre içinde Kum'a gitti.
SİYASETE YOĞUNLAŞMA VE SADR'I TASFİYE ETME FAALİYETLERİ
AEH 2010 yılından itibaren Bağdat'ta yoğun bir siyasî faaliyete girişti. Bağdat'ın Kazımiye ve Rusafa bölgelerinde iki büyük merkez kurdu.
Başkentte başlayan bu siyasî hareketle AEH milliyetçi, İslami direniş yapılanması olarak lanse edildi.
Bağdat dışında Basra, Necef, Hilla, el-Halis ve Tel Afer'de bürolar açıldı. AEH, Irak genelinde özellikle de yoğun Sadrcı görüşün hakim olduğu bölgelerde hakim olmayı hedeflemekteydi.
LÜBNAN FAALİYETLERİ
AEH, 2011 yılı başında siyasî faaliyetlerini Irak dışına taşıyarak Beyrut'ta bir büro açtı. Buradaki hareketi Şeyh Ammar el-Delfi yönetmekteydi. Delfi aynı yıl içinde Lübnan Hizbullahı, yerel Şii liderler ve Lübnan hükümeti ile bir dizi görüşme gerçekleştirdi.
AEH, İran'ın Lübnan Hizbullahı'nı Suriye'deki mücadelesine dahil etme noktasında önemli bir rol üstlendi.
AEH'nin Lübnan'daki faaliyetleri 2011 öncesinde de mevcuttu. AEH askerleri 2006 Lübnan-İsrail savaşına da aktif olarak katılmışlardı.
2009 yılından itibaren faaliyetlerini tamamen siyasî alana kaydırdığını açıklayan AEH bugün beş kişilik bir yönetim kurulu tarafından idare edilmektedir: Kays el Hazali, Laith el Hazali, Muhammed el Tabatabai, Kazım el Abadi ve Akram el Kaabi. 2014 Irak seçimlerine Sadikun Fırkası ile katılan AEH'nin mecliste 10 sandalyesi bulunmaktadır.
