'Southfront.org' internet haber sitesinde, "Kırgızistan: Renkli gündemin ötesinde devrim" başlığıyla yayınlanan analiz haberde, "Kırgızistan'daki durum kontrolden çıkmazsa ve mevcut hükümet barışçıl bir güç transferini başarırsa, Kırgızistan'daki siyasi gelişmeler, Batı destekli 'renkli devrim' gündeminin ötesine geçmeyecek yapıcı bir güç transferi haline gelecektir" denildi.
Kırgısiztan'da son yaşanan iktidar olaylarına ışık tutan analiz haber şöyle:
Geçen haftaya kadar siyasi amaçlı adam kaçırma suçlamalarıyla 11 yıl hapis cezasına çarptırılan ulusal eğilimli siyasetçi Sadyr Japarov'un, selefinin seçimlerden bu yana gelişen siyasi krizin ortasında istifa etmesi üzerine Kırgızistan'ın cumhurbaşkanı vekili olduğu doğrulandı.
Ülkenin Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, parlamento seçim sonuçları üzerine büyük ölçekli gösterilerin patlak vermesi sonrasında 15 Ekim'de istifa etti. Japarov'a gelince, protestolar sırasında hapisten çıkarıldı ve daha sonra isyanı bastırmak için başarısız bir girişimle Jeenbekov tarafından başbakan olarak atandı.
16 Ekim'de Kırgızistan Parlamentosu, günler süren belirsizlik ve siyasi krizin ardından cumhurbaşkanlığı yetkilerinin yeni seçilen Başbakan Sadyr Japarov'a devredilmesini onayladı.
“Ülke tarihinde daha önce hiçbir zaman cumhurbaşkanı, başbakan ve parlamentonun yetkileri tek bir kişinin eline geçmedi. İnsanlar beklentilerini karşılamanızı bekliyor ”dedi Parlamento hiziplerinden biri olan Ömürbek Tekebayev.
Japarov, ülke dışına aktarılan yüz milyonlarca doların sorumlularını cezalandıracağına söz verdi ve başlıca şüphelilerden biri olan eski bir gümrük müdür yardımcısı olarak seçildi. Lwmakers ayrıca başkentte beş gündür yürürlükte olan olağanüstü hali de kaldırdı.
Japarov ayrıca erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en geç 10 Ocak'ta yapılmasını önerdi ve partilerin parlamentoya girme barajının yüzde 7'den yüzde 5'e düşürülmesini önerdi.
Kırgızistan'daki siyasi kriz 4 Ekim parlamento seçimlerinden sonra başladı. Muhalefet, Bişkek'te kitlesel protestolar düzenledi, parlamento binalarını (başkan Sooronbay Jeenbekov'un Cumhurbaşkanlığı İdaresi'nin de bulunduğu), Bişkek İdaresi ve Başsavcılık binalarını ele geçirdi. Ardından protestocular bir dizi tutuklu politikacıyı hapishaneden serbest bıraktı. Krizin gelişmesi ülke cumhurbaşkanının istifasına ve yukarıda belirtilen siyasi değişime yol açtı.
Ülkedeki karmaşık sosyo-ekonomik durum, yeni krizin ana nedenleri arasındaydı. Şaşırtıcı bir şekilde SSCB sonrası bir devlet için, krizin bazı yabancı müdahalelerin sonucu olduğuna dair hiçbir gösterge yok. Bununla birlikte, ülkenin siyasi elitinin kuzey ve güney klanları arasındaki geleneksel çatışmanın yanı sıra iktidardaki Sosyal Demokrat Parti (SDPK) içinde bölünmüş olması durumu karmaşık hale getiriyor. Mevcut durumun sosyal ve ekonomik kökleri, kanun yaptırımlarının büyük bir kısmının ve ülkenin hükümet aygıtının aslında protestoları neden desteklediğini veya onları kontrol altına almak için aktif önlemler almadığını açıklıyor. Bu, Kırgızistan'da nispeten barışçıl bir güç kaymasına yol açtı.
Krize yabancı müdahalenin olmamasının bir sonucu olan bir başka ilginç gerçek ise muhalefetin Rus karşıtı duyguları ifade etmemesidir. Bunun yerine, muhalefet liderlerinin Rusya ile daha fazla ikili işbirliği fikrini destekledikleri bildiriliyor. Japarov, Rusya ile işbirliğine yönelik yapıcı tutumuyla tanınıyor ve Ukrayna veya Beyaz Rusya gibi ülkelerdeki 'demokratik muhalefet liderlerinin' aksine, nüfuzunu dış desteğe veya paraya dayandırmıyor.
Kırgızistan'daki durum kontrolden çıkmazsa ve mevcut hükümet barışçıl bir güç transferini başarırsa, Kırgızistan'daki siyasi gelişmeler, Batı destekli 'renkli devrim' gündeminin ötesine geçmeyecek yapıcı bir güç transferi haline gelecektir. ülkenin egemenliğinin yok edilmesine ve olumlu yönde gelişmelerin koşullarını belirleme şansı olacaktır.
Japarov kimdir?
Japarov, siyasi kariyerine 2005 Lale Devrimi'nden sonra başladı. Mart 2005'te, Kelechek parlamento hizipine başkanlık ettiği Tyup seçim bölgesinden Yüksek Konsey üyeliğine seçildi. Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in destekçisiydi. 2006'da Japarov, Eyalet Ödülleri Komisyonu'nun bir üyesiydi. 2007 yılında Af Komisyonu Başkan Yardımcılığı yaptı.
2007 parlamento seçimlerinde mecliste sandalyelerin çoğunu kazanan cumhurbaşkanlığı yanlısı parti Ak Jol'un listelerine katıldı, ancak cumhurbaşkanına danışman olarak çalışmaya devam etti. Japarov, 2008'den 2010'a kadar Ulusal Yolsuzluğu Önleme Ajansı'nın yetkili temsilcisi olarak çalıştı.
2010 yılında Cumhurbaşkanı Bakiyev 2010 Kırgız Devrimi'nde devrildi. Kısa süre sonra Oş ve Celal-Abad'da meydana gelen etnik çatışmalar neticesinde Japarov ve ortakları aktif rol aldılar ve kendi açıklamalarına göre çatışmaları önlemek. Ancak muhalifler tarafından Kırgız milliyetçilerini desteklemekle suçlandılar.
Ekim 2010 seçimlerinde, Kamchybek Tashiev liderliğindeki ve sandalyelerin çoğunu kazanan Ata-Zhurt'un parti listesinde yeniden Yüksek Konsey üyesi seçildi. Oradan Yargı ve Hukuki Konular Komitesi'nin başkanı oldu.
Japarov, 2012 yılından bu yana, memleketi Issyk-Kul Bölgesinde bulunan Kumtor altın madeninin kamulaştırılmasını savundu ve yönetim şirketini çevre ihlalleri ve yolsuzlukla suçladı. Bu bakımdan yerel halk arasında popülerlik kazandı.
2012 sonbaharında Kumtor'un millileştirilmesi için yapılan mitinglerden birinde protestocular, Bişkek'teki Beyaz Saray'ı ele geçirmeye çalıştı. Tashiev ve Japarov, Kırgız Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun 295. Maddesi uyarınca "gücü zorla ele geçirme veya gücü zorla elde tutma" ile suçlandı. Mart 2013'te, Bişkek Pervomaisky Bölge Mahkemesi onları suçlu buldu ve bir yıl altı ay hapis cezasına çarptırdı. Ancak Haziran 2013'te Bişkek Şehir Mahkemesi siyasileri beraat ettirdi ve mahkeme salonunda serbest bıraktı.
27 Haziran 2013'te Karakol'da Kumtor'a yönelik protestolar sırasında protestocular, Emilbek Kaptagaev bölgesinin akımını kaçırıp rehin almaya çalıştı. Kırgız yetkililer, Japarov ve Kubanychbek Kadırov'u planı düzenlemekle suçladı. Protesto liderleri gözaltına alındı, ancak katılımını reddeden Japarov, bir süre Kıbrıs'ta yaşadığı Kırgızistan'dan kaçtı.
Japarov, 2017'de Kırgızistan'a dönmeye çalıştı. 25 Mart 2017'de Kırgız-Kazak sınırında gözaltına alındı. Emilbek Kaptagaev'i rehin almaya teşebbüs ettiği iddia edilen davada 11 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Kaynak: southfront.org
