Cezayir'in Fransız sömürge arşivinin dosyası, ülkede Fransız sömürgeciliğinin suçlarını ortaya çıkaracak arşivin serbest bırakılmasını talep etmesi nedeniyle iki ülke arasındaki ilişkilerde gerginlik ve çekişme konusu olmaya devam ediyor. Akademisyenler bu belgeler hakkında çalışmalar yapıyor.
Sömürgecilik ve Cezayir Savaşı Anıları Arşivi
Açıklama, Fransız Cumhurbaşkanlığı tarafından 10 Mart 2021'den itibaren Milli Savunma Bakanlığı tarafından teminat altına alınan belgelerin gizliliğinin kaldırıldığını duyurmasıyla birlikte geldi.
Macron'un bu kararı bir aydan uzun bir süre önce aldığı, sömürgecilik ve kurtuluş savaşının anısına ilişkin tarihçi Benjamin Stora'nın raporunun tavsiyelerine uyarak yayınlandığı belirtildi.
20 Ocak'ta yayınlanan raporda, iki ülke arasındaki sömürgeci geçmiş nedeniyle oluşan felç durumundan kurtarma önerileri yer alıyordu.
Ayrıca, kayıplara neden olan nükleer testlerin ardından arşiv katılımı, editoryal işbirliği, tarihi şahsiyetlerin tanıtımı ve benzer hassas konularda Fransa ile Cezayir arasında "küçük adımlar politikası" olarak adlandırılan şeyin başlatılması önerildi.
Cezayir Enformasyon Bakanı Ammar Belhimer'ın geçen Şubat ayındaki basın açıklamasında anlattıklarına temas eden rapor, ‘objektif olmayan, kurbanı cellatla eşitleyen tüm tarihi gerçekler'e cevap olarak değerlendiriliyor.
Fransa, Cezayir'deki "suçlarından" dolayı özür dileyecek mi?
Elysee sarayından yayınlanan açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cezayir'deki sömürgecilik ve bağımsızlık savaşı (1954-1962) üzerine rapor sunan tarihçi ve akademisyen Benjamin Stora'yı Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda kabul ettiği belirtildi.
Fransa Cumhurbaşkanı, bu girişimle iki ülke arasında uzlaşmaya varılmasını ve geçmişin yaralarına dikkat çekileceğini umduğunu ifade ederek, bağımsızlık savaşında hayatını kaybedenleri çeşitli etkinliklerle anmak istediğini belirtti.
Cezayir yerel medyası, Elysee açıklamasının "Fransa, bağımsızlık savaşı sırasında veya bütün olarak Fransız sömürgeciliği döneminde Cezayir'de yaptıklarından dolayı özür dilemeye hazır değil" düşüncesinin açık bir göstergesi olduğunu doğruladı.
Cezayir'de işlenen suçlar için özür varsayımının dışlandığını doğrulayan şey ise, Fransa'nın Cezayir Devlet Başkanı Tebbun'un Danışman Şeyh Abdülmecid'den benzer bir rapor almasına kadar sadece sembolik adımlar atılmış olması...
Cezayir Haber Ajansı'na göre Fransa, "utanç verici geçmişi ve Cezayir'i sömürgeleştirdiği için özür dilemeyi reddederek, eldeki sorunu ele almak için sembolik tavırdan sapmayan adımlar atmayı" planlıyor.
Tartışmalı raporun ayrıntıları
Araştırmacı ve akademisyen Benjamin Stora'nın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a sunduğu raporun Le Figaro gazetesinde bir nüshası, araştırmacının, Fransa cumhurbaşkanlığı ve cumhurbaşkanının kendisinden herhangi bir özel talimat almaktan uzak olduğunu doğruladı.
Stora'nın 150 sayfalık raporundaki en önemli tavsiyeleri arasında "Fransız ve Cezayirli araştırmacılar arasında koordinasyon içinde Cezayir Bağımsızlık Savaşı'ndan sağ kurtulanların tanıklıklarını belgeleyen Hafıza ve Gerçek adlı bir komitenin oluşturulması" yer alıyor.
Raporda ayrıca, "iki ülke arasındaki işbirliğinin artırılması gerekliliği ve Cezayir bağımsızlık savaşı sırasında Fransa tarafında savaşan ve ‘Harki' adı verilen Cezayirlilerin iki ülke arasında rahatlıkla hareket edebilmeleri ve onların vize sorunları” yer alıyor.
Raporda ayrıca arşivlerde 1970 yılına ait belgelerde bulunan "devlet sırrı" ifadesinin kaldırılması ve iki ülke arasında ortak bir arşiv oluşturulması önerilerek, "öğrencilerin Fransız arşivinde çalışmalar yapabilmeleri için burs sağlanması gerekliliği" vurgulanırken, Fransız öğrenciler için de aynı şeyin yapılması tavsiye ediliyor.
Rapor ayrıca, "Fransa'daki okulların bağımsızlık savaşını daha iyi öğretmesi ve derslerde sömürgecilikten bahsetmeyi bırakması gerektiğini" vurgulanıyor.
Arap Postası