Müslüman vaiz Malcolm X, 59 yıl önce, 21 Şubat 1965'te öldürüldü.
Esas olarak ABD'deki Siyahİ toplulukların sivil haklarını savunmasıyla bilinmesine rağmen, hayatının çoğunu dünya çapındaki halkların mücadeleleri hakkında konuşarak geçirdi.
Malcolm özellikle yaşamının son yıllarında Siyah ırkçılar ve mezhepçi Müslüman yapılardan ayrıldıktan sonra dünya çapındaki liderler ve örgütleyicilerle etkileşime girmeye başladı.
1964'te Afrika ve Orta Doğu'ya yaptığı kapsamlı seyahatler sırasında, aralarında dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır, Ganalı Başbakanı Kwame Nkrumah ve Gine Devlet Başkanı Ahmed Sekou Toure'nin de bulunduğu birçok sömürgecilik sonrası Afrikalı ve Arap liderle tanıştı.
Malcolm, Aralık 1964'te New York'ta Amerika'ya döndüğünde şunları söyledi:
"Öncelikle, kendilerini lider olarak adlandıranlara, bu ülkedeki Afro-Amerikalıların mücadelesi ile tüm dünyadaki halklarımızın mücadelesi arasındaki doğrudan bağlantıyı anlamanın önemini vurgulamak isterim."
Malcolm'un saydığı uluslararası davalar arasında, hayatının son altı ayında en çok dile getirdiği Filistin halkının mücadelesi de vardı.
1948'de Nakba (büyük felaket) olarak bilinen olayda, 750.000 Filistinli, yeni kurulan İsrail devletine yer açmak için evlerinden çıkarılıp etnik temizliğe tabi tutuldu.
Takip eden yıllarda yerinden edilmiş Filistinliler Gazze, Batı Şeria, Ürdün, Lübnan ve Suriye gibi komşu ülkelerdeki mülteci kamplarında yaşamaya zorlandı.
İşte Malcolm'un Filistin'i iki kez ziyaret etmesi bu yüzdendi. 1959'da Kudüs'e, ardından 1964 Eylül'ünde iki günlüğüne Gazze'ye gitti.
İlk yolculuğu hakkında çok az şey biliniyor, ancak Gazze'de geçirdiği zaman belgelendi.
GAZZE'YE ZİYARET
Malcolm, 5 Eylül 1964'te Mısır'dan Gazze'ye gitti.
O dönem Gazze Şeridi 1948'de bölgeyi ele geçiren Mısır'ın kontrolü altındaydı ve bu nedenle iki bölge arasındaki seyahat nispeten sorunsuzdu.
Seyahat günlüklerine göre Malcolm, 1949 yılındaki Nakba'dan sonra Filistin'in diğer bölgelerinden gelen insanları barındırmak için kurulan Han Yunus mülteci kampını ziyaret etti.
Ayrıca yerel bir hastaneyi ziyaret eden Malcolm X, Gazze'deki dini liderlerle yemek yedi.
Aynı günün akşamının ilerleyen saatlerinde Amerikalı aktivist, ünlü Filistinli şair Harun Haşim Reşid ile buluştu. Reşid, kendisine 1956'da İsrail'in Han Yunus'a yönelik katliam saldırısından nasıl kıl payı kurtulduğunu anlattı.
Katliam sırasında İsrail güçleri, Gazze'nin güneyinde ev ev dolaşarak çoğunluğu sivil toplam 275 Filistinliyi katletti.
Hamzah Baig'in 2019'da Malcolm ve Filistin üzerine yazdığı bir makaleye göre Reşid, topraklarına dönen Filistinli mültecilerle ilgili bir şiir okudu ve Malcolm o şiiri günlüğüne kopyaladı.
Malcolm günlüğüne şöyle yazmıştı:
"Akşam 20.25'te birkaç dini liderle birlikte dua etmek için camiye gittik."
Geziyi sonlandırmak için Gazze parlamento binasını ziyaret eden Malcolm, çeşitli yerel temsilcilerle bir basın toplantısı düzenledi.
Parlamento binasının bir duvarından indirilen ünlü Asvan Barajı'nın bir resmi dahil hediyelere boğulan Malcolm, "Orada üzerime hediyeler yağdırdılar" diye yazdı.
6 Eylül günü öğle saatlerinde Gazze'den ayrılarak Kahire'ye geri dönen Malcolm, 15 Eylül'de Kahire'deki Shepheard's Hotel'de yeni kurulan Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) üyeleriyle buluştu. FKÖ'lüler arasında grubun ilk başkanı Ahmed el Şukeiri de vardı.
"SİYONİST MANTIK" BAŞLIKLI MAKALESİ
Malcolm, Gazze gezisinden birkaç gün sonra Filistin davasıyla ilgili en kapsamlı makalesini yazacaktı.
17 Eylül 1964'te Kahire merkezli Mısır Gazette gazetesinde "Siyonist Mantık" başlıklı makalesi yayınlandı.
Yazıda Siyonizm'i "hayırsever" ve "hayırsever" gibi görünen "sömürgeciliğin yeni bir biçimi" olarak tanımladı. Bağımsızlığını yeni kazanan Afrika ülkelerinin ekonomik zorluk içinde olduğu, İsrail tarafından sözde ekonomik yardım ve destek yoluyla sömürüldüğü konusunda uyardı.
Ayrıca Batı'yı, İsrail devletini kurarak stratejik olarak Afrikalıları ve Asyalıları bölmeye çalışmakla suçlayan Malcolm, şu ifadeleri kullandı:
"Sürekli entrika çeviren Avrupalı emperyalistler, İsrail'i, Arap dünyasını coğrafi olarak bölebileceği, sızabileceği, Afrikalı liderler arasına ayrılık tohumları ekebileceği ve aynı zamanda Afrikalıları Asyalılara karşı bölebileceği bir yere akıllıca yerleştirdiler.
Arap dünyasında süregelen düşük yaşam standardı, Siyonist propagandacılar tarafından, Afrikalılara, Arap liderlerin entelektüel veya teknik olarak kendi halklarının yaşam standardını yükseltmeye yeterli olmadıklarını göstermek için ustaca kullanıldı.
Böylece dolaylı olarak Afrikalılar Araplardan uzaklaşıp eğitim ve teknik yardım için İsraillilere yönelmeye teşvik ediliyor."
Malcolm, makalenin son bölümünde İsrail'in "vaat edilmiş topraklara" dayalı bir devleti meşrulaştırmasını sorguladı.
"Eğer Siyonistlerin mesihleri tarafından vaat edilen topraklara götürülecekleri yönündeki 'dini' iddiaları doğruysa ve İsrail'in Arap Filistin'i şu anda işgal etmesi bu kehanetin gerçekleşmesiyse: Mesihleri nerede[?]" diye sordu.
Malcolm, daha sonra İspanya tarihindeki Müslüman yönetimiyle ve bu dönemin Müslümanlarına günümüzde İberya'yı işgal etme hakkı verip vermediğiyle bir karşılaştırma yaptı.
"Sadece bin yıl önce, Müslümanlar İspanya'da yaşıyordu. Bu, günümüzün Müslümanlarına, İber Yarımadası'nı işgal etme, İspanyol vatandaşlarını kovma ve ardından yeni bir ulus kurma konusunda yasal ve ahlaki bir hak verir mi? Bu, Avrupalı Siyonistlerin Filistin'deki Arap kardeşlerimize yaptığı gibi miydi?"
Malcolm, İsrail'in "Filistini'deki mevcut işgalini meşrulaştırmaya yönelik argümanının tarihte hiçbir akla dayalı veya hukuki dayanağı olmadığını" belirterek sözlerini bitiriyor.
Malcolm, 21 Şubat 1965'te Manhattan'ın Audubon Balo Salonu'nda bir konferans sırasındaki suikast sonucu makineli tüfeklerle kurşun yağdırılarak öldürüldü.
Onun Filistin yanlısı yaklaşımı daha sonra Stokely Carmichael, Angela Davis ve Eldridge Cleaver gibi Kara Panter hareketi içindeki diğer isimler de dahil olmak üzere önde gelen Siyah Amerikalı aktivistler tarafından sürdürüldü.
1969'da Cleaver, FKÖ lideri Yaser Arafat ile görüşmeye devam edecek ve Cezayir'de Panter partisinin uluslararası bir şubesini kuracaktı.
MiddleEasEye
