"Bölgeyi yeniden şekillendirmek..."
Macron, Ortadoğu'da bir "süper güç" olmak istiyor, ancak girişimleri muhtemelen başarısız olacak
Arap Postası'nda yer alan bir analizde, Macron'un bölgeyi yeniden şekillendirmek, Ortadoğu'da "süper güç" olmak istediği ancak girişimlerinin sonunda başarısız olma ihtimali üzerinde duruluyor. Timetürk'ün çevirisini sunduğu “Bölgeyi yeniden şekillendirmek” başlıklı makalenin tam metni şöyle;
Fransızlar Orta Doğu'ya geri döndüler ya da en azından öyle görünüyorlar. Amerikan Dış Politika dergisine göre, Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Doğu'da bıraktığı boşluğu doldurmak için Rus veya Çin girişimleri hakkında dolaşan tüm konuşmalarda Fransa, bölgesel meselelerin çözümünde bir rol oynadı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçen bir buçuk ay içinde Lübnan'ı iki kez ziyaret etti, ardından Bağdat'a gitti. Irak Cumhurbaşkanı Bahram Salih, Başbakan Mustafa El-Kazimi ve Kürdistan Bölgesel Hükümeti Başkanı Neçirvan Barzani ile görüşmeler yaptı. Macron ayrıca bölgedeki Fransız askeri varlığını güçlendirerek bir helikopter gemisi ve bir fırkateyn dahil olmak üzere donanma güçlerini Doğu Akdeniz'e gönderdi.
Macron Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeye çalışıyor
4 Ağustos'ta Beyrut limanının yıkıcı biçimde bombalanmasının ardından Lübnan'a yardım çabalarını desteklemek için resmi emir çıkarıldı. Ancak bu girişim tek başına Fransız kuvvetlerinin Yunanistan'ın Girit adasına gelişini veya Kıbrıs adasında ortaya çıkan iki savaş uçağının yanı sıra Yunan Donanması ile ortak manevra ve tatbikat teklifinin içeriğini açıklamıyor.
Amerikan dergisi, Fransız politika yapıcıların, Fransa'nın Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Doğu Akdeniz'de hala hesaba katılması gereken bir güç olduğu yanılsamasını uzun süredir sürdürdüklerini söylüyor. Bunun nedeni, bölgedeki çeşitli ülkelere bazı pahalı silahları satmak, çeşitli askeri operasyonlarda (Irak'ın işgali boyutunda olmasa da) Amerikalılara ve İngilizlere katılmak, özellikle Kuzey Afrika'da terörle mücadele operasyonlarına katılmak gibi çeşitli kararlardan kaynaklanıyor. Dahası, zaman zaman Fransız cumhurbaşkanı, İsrailliler ve Filistinliler arasındaki çatışmaya bir çözüm bulma niyetini açıklıyor.
Ancak bu açıklama ve ifadeler kısa sürede unutulmuyor ve etkileri gelecek seçim döneminden önce kayboluyor. Bununla birlikte, bu kez Fransızlar birbirine bağlı gördükleri bölgelerdeki rolleri konusunda daha ciddi görünüyorlar. Macron, "Fransa bölgede düzen ve istikrarı sağlamak için güç kullanmaya hazır" iddiasına sarılmış görünüyor.
Bu değişikliğin nedenleri nelerdir?
Kısaca: mülteciler, enerji ve Türkiye
Mülteciler
Macron'un öncülerinden Nicolai Sarkozy, yaklaşık on yıldır, Libya lideri Muammer Kaddafi'yi deviren uluslararası askeri müdahaleye aktif bir şekilde destek vermeye çalıştı. O dönemde Fransız cumhurbaşkanı, Libya'ya demokrasi getirmek için değişimin savunucusu değildi Daha ziyade, söylediği gibi 2011'de kendisine karşı ayaklanmaya tepki olarak Kaddafi'nin tehdit ve şiddetinin, baskıdan dolayı sahillere kaçan mülteci dalgalarının Avrupalılarda yol açacağı endişesiyle motivasyon buldu.
Görünüşe göre aynı sorun Macron'un Libya'daki hareketlerini yönlendiriyor, ancak burada bir fark var. Macron, mevcut diktatörden kurtulmanın bir yolunu aramak yerine, iktidara getirecek bir diktatör arıyor. Bu nedenle Fransızlar, Trablus'ta uluslararası alanda tanınan hükümete karşı Afrikalı ve Rus milisleri ve paralı askerleri yöneten beceriksiz general olan emekli savaş ağası Halife Hafter ile ittifak kurduğunda, Hafter'in Libya'yı korumak için Fransa'nın istediği güçlü adamı olabileceği gibi soğuk hesaplamalara dayanıyordu.
Mülteci sorunu da kısmen Lübnan'daki Fransız eylemlerini yönlendiriyor. Fransızların tepkisinin ne kadar sömürge geçmişine yönelik nostaljiye olursa olsun, sorunun en belirgin kısmı, özellikle geleneksel Avrupa siyasetinde baskın olan ve çeşitli ülkelerdeki sağcı ve neo-Nazi milliyetçi partilerin başarısına katkıda bulunan Suriyeli mülteciler dalgasından sonra, Avrupa'da yeni bir Lübnan diasporasının ortaya çıkması olasılığıdır. Bu nedenle, Macron, özellikle 2022'de başkanlık seçimlerine aday olarak zayıftan orta seviyeli desteğe kadar değişen, sonra tekrar geri adım atan bir aday olarak gittiği için yeni bir mülteci dalgasından kaçınmak istiyor.
Enerji kaynakları hırsı
Burada da Libya topraklarının, Irak'ın, Lübnan ve Kıbrıs sularının yeraltında yatan enerji kaynaklarının Fransızlar için de büyük ilgi konusu olduğunu unutmamak gerekir. Afrika'nın en büyük petrol rezervlerine ve kıtanın beşinci büyük doğal gaz rezervlerine sahip olduğu Libya'da yaklaşık yedi yıldır Fransız enerji şirketi Total çalışıyor. Aynı şirketin Irak'ta petrol sahasını yöneten bir ticari konsorsiyum (konsorsiyum) olarak % 22,5, Irak'ın kuzeyindeki keşif alanında da % 18'lik hissesi vardır. Fransa ayrıca, doğrudan Lübnan sularının yanında bulunan ve bol miktarda enerji kaynağı olduğuna inanılan Kıbrıs'ın güney kıyılarında gaz arama faaliyetlerinde bulunmaktadır.
Ve Fransızlar son yıllarda Orta Doğu'da bir tür "iyi" itibar kazanmış olsalar da; İnsan hakları ve ilkelerine açık destek pozisyonları birçok durumda ABD'nin Filistin ve Irak gibi bölgesel meselelerdeki tutumlarından farklı olduğu için, bu çelişkiler Fransızların Ortadoğu'daki ticari çıkarlarını ısrarla sürdürmek ve üstelik son dönemdeki bölgedeki enerji kaynağını korumak için harekete geçtiğini gösteriyor.
Türkiye ile çatışma
Sonra Türkiye geliyor. İki ülke arasındaki örtük niyetler, Macron'un Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a duyduğu hoşnutsuzluğun ve Erdoğan'ın genel olarak Fransız muadiline duyduğu küçümsemenin ötesine geçiyor. Fransa, Avrupa Birliği'nin diğer bazı üyeleriyle birlikte, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılma niyetinden uzun süredir şüpheleniyor. Bu bağlamda Fransız yetkililerin, Avrupa Birliği'nin, Müslüman Türkiye'nin hak kazanamayacağı bir şey olan, bir dizi ideal ve standarda dayalı münhasır bir ülkeler kulübü değil, belirli bir coğrafyayla uyumlu Hristiyan çoğunluğa sahip ülkeler kulübü olarak kalması gerektiğine inandıkları açıktır. Ankara gelecekte buna hak kazanır.
Bu bağlamda, Türkiye'nin Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika'ya genel olarak yaklaşımı ortaya çıkmaktadır. Paris açısından Kıbrıs'ta Türk gazının aranması Avrupa Birliği'ne üye devletlerden birine ve bölgedeki Fransız ticari çıkarlarına tehdit oluşturmaktadır. Ankara'nın Trablus'taki meşru uzlaşma hükümetine verdiği destek, Fransa'nın oradaki gündemiyle çelişiyor.
ynı şekilde, Macron'un Irak ziyareti Eylül ayında gerçekleşti ve burada Türkiye'nin Kuzey Irak'ta terörist PKK ile mücadele hamlelerini eleştirdi. Kuşkusuz, Macron, bu konudaki tanınmış ve rasyonel Türk hassasiyetleri göz önüne alındığında, Türkiye'deki hemen hemen herkesi rahatsız etmeyi amaçlayan bir kimlik avı gerçekleştirdi.
Ancak, Fransız dramasının Türkiye ile doruk noktası, Doğu Akdeniz'de aralarındaki yarıkta. Türkiye, 2019'un sonlarında Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti ile denizcilik anlaşmasını imzaladıktan sonra, Fransa, bölgede bir Türk gücü kurma girişiminde, Ankara'nın Yunanistan, Mısır, Kıbrıs ve İsrail arasındaki ittifakın jeostratejik meydan okumasına karşı tepkisini değerlendirdi ve Fransa, rakipsiz devam edemeyeceğini gördü.
Münhasır ekonomik bölgeler ve adalar ve diğer incelikli konular hakkındaki son yorumların yanı sıra, ancak karmaşıklığının batağına düşmek kolaydır, gerçek şu ki, Fransa Doğu Akdeniz'de hamlelerini gerçekleştirdi, çünkü ayrıcalık, nüfuz ve güç için başka bir büyük güç olan Türkiye ile rekabet eden büyük bir güç. Görevli bölgede düzeni üstlenecek. Ve çeşitli ülkelerin Fransız önderliğindeki koalisyon etrafında birleşmeleri göz önüne alındığında, şu ana kadar Fransa'nın avantaja sahip olduğu görülüyor.
Ancak buradaki sorun, Macron'un Türkiye ile yüzleşmek dışında bölgede Fransız gücüyle ne yapmak isteyeceği hiç de net değil. En kötüsü, Fransız cumhurbaşkanının kendisinden başka hiçbir şeye inanmamasıdır. Bu algıyı değiştirmek için Ortadoğu ve Doğu Akdeniz'de koşacak ve hareket edecek yeri var, ancak Avrupa Akdeniz Zirvesi'nden sonra yayınladığı aptalca tweetiyle "Akdeniz'de barış!" (Pax Mediterranea!), İlk yazan o iken: "Hadi harika [çatışma] oyununa başlayalım."
Kaynak: Arap Postası
