Çeviri-Analiz
Rus gazeteci Mukhin'in yazısından;
"Azerbaycan lideri Aliyev, Dağlık Karabağ'daki ihtilafın çözümünde yeni şartlar belirlemesi için AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlığına Türkiye'yi üye olarak dahil etmeyi talep ediyor. Aliyev, 'Ateşkesin yeniden sağlanması müzakerelerin konusu olamaz. Taleplerimiz var, bize çok ciddi garantiler verilmeli ve uluslararası arabulucular bunları doğrulamalı” dedi.
Bölgede çözüm sürecinin başlamasının koşulu olarak Ermeni birliklerinin Dağlık Karabağ'dan çekilmesi konusu uluslararası toplum tarafından zaten tartışılmıştır.
Türkiye'nin açık desteğiyle Azerbaycan'ın askeri potansiyeli Ermenistan'dan çok daha yüksek. Savaş durmazsa Azerbaycan güçlerinin Karabağ'daki kademeli ve meşakkatli ilerleyişi onlara başarı getirecek.
“Yeni Osmanlı İmparatorluğu”
Askeri uzman Şamil Gareev, “Jeopolitik açıdan böyle bir durum Rusya Federasyonu için dezavantajlıdır. Erivan, Rus barış güçlerinin çatışma bölgesine girmesini kabul etse bile, Ankara'yı destekleyen Bakü, orada Türk mavi berelilerinin bulunmasını önerecektir” diyor.
Analist Andrei Medvedev de, Ankara'nın Karabağ sorunu etrafında gelecekteki barış sürecinde artan bir rol oynayabileceğine inanıyor:
“Fransa ve ABD barış sürecine arabuluculuk yapmaya devam etmek istediklerini ve tarafların kayıtsız şartsız ateşi kesmeleri gerektiğini belirtti. Belki de asıl mesele budur. Ancak, bu ifade sadece ve tamamen Karabağ hakkında değil, Yeni Osmanlı İmparatorluğu ile ilgilidir. Herkes için [Yeni Osmanlı İmparatorluğu'nun] inşasının (şu veya bu şekilde) söz konusu olduğu açıktır. Türkiye'nin planı, eğer Ankara, Erivan ile Bakü arasındaki müzakerelerde arabulucu olursa, Osmanlı İmparatorluğu 2.0'ın kuruluşunda başka bir eşik olacak.”
Askeri uzman, böyle bir Türk özlemine sadece Rusya Federasyonu tarafından değil, Dağlık Karabağ sorununun çözümünün diğer arabulucuları tarafından da karşı çıkacağına inanıyor. Medvedev, 'Rusya'nın bölgedeki varlığı piknik değildir' gerçeğine dikkat çekiyor. Batı için de… Ve ideal plan [Batı için] Rusları sıkıştırmak, Türkleri içeride tutmak ve her şeyi kendileri için almaktır ya da en azından bu sefer Erdoğan'ın emperyal hırslarını dizginlemek için…” diyor.
“Türkiye birkaç yıldır Orta Asya'da kök salıyor”
Bu arada, Orta Asya uzmanı Robert Ten, 'Proje, SSCB'nin çöküşünden sonra 1990'larda başladı' diyor Ruslar da dahil olmak üzere bir dizi medya kuruluşu, geçtiğimiz günlerde Türk yazar Kaan Sarıaydın'ın sözlerini 29 Ekim'de muhtemelen Türkçe Konuşan Devletler İşbirliği Konseyi zirvesinde, 'Türk ülkelerinin birleşik ordusunun oluşturulması amacıyla 'Büyük Turan ordusu' açıklanacak' diyor.
Yatırımların yanı sıra Asya'ya Türk din adamları da akın etmeye başladı. Tek amaç, bir "Pan-Türk barışı ve kardeşliği" tesis etmekti. Ve bir zamanlar seküler olan bölgenin İslamlaşması, radikalleşmesine yol açtı.
“Türkiye-Pakistan-Özbekistan ittifakı”
Ten, “Türkiye'nin birkaç yıldır Orta Asya'da kök saldığına dikkat çekiyor. Eski Özbek lideri İslam Kerimov, Türkiye ile Sovyet sonrası dostluk döneminin ardından 10 yıl önce Ankara'nın kültürel etkisini sınırlamaya karar verdi. hatta 2012 yılında ülkede televizyonlarda Türkçe dizileri yasakladı. Ancak ölümünden sonra, Temmuz 2017'de yeni liderlik altında, Taşkent'te iki ülke arasında 'Özbek ordusu hakkında belgeler de dahil olmak üzere Türkiye'de askeri eğitim-teknik işbirliği konusunda büyük bir anlaşma paketi imzalandı. 2019'da Türk birliklerinin Pakistan ile ortak askeri tatbikatlarının Özbek eğitim sahasında yapıldığı görüldü. Baskımızı diğer ülkelere dikte edemeyiz, ancak Özbekistan'daki manevralara Türkiye ve Pakistan'ın da katılması bizi düşündürüyor. Binlerce kilometre uzaktaki Türkiye'nin neden Özbekistan'a ihtiyacı var?” diyor.
Bu arada Ten'e göre Ankara, Kırgızistan'ı Özbekistan'dan çok Orta Asya'daki 'Büyük Turan'ın çıkarları için ana lobici olarak görüyor. Robert Ten, “Bişkek'teki ayaklanmaya Türk yanlısı güçlerin karıştığını söylüyor: Bu olayların seyri sırasında muhalif grupların lideri Kırgızistan'ın eski lideri Almazbek Atambayev serbest bırakıldı. 2011'de Erdoğan'ın Kırgızistan ziyareti sırasında, ülkenin başbakanı olan Atambayev Ankara ile dostluğunu güçlendirdi. O sırada iki ülke Kırgızistan Silahlı Kuvvetleri'ne 1 milyon dolarlık mali yardım aktarımı konusunda anlaşmaya varıldı. Türk tarafı Kırgızistan Silahlı Kuvvetleri Askeri Enstitüsü için Oş şehrinde yeni bir üs inşası için para sağladı. Benim bilgilerime göre, Kırgızistan'a ancak resmi olarak Türkiye 20 milyon dolardan fazla askeri-teknik yardım sağladı. Bu miktarın ne kadarı Atambayev klanına gittiği hala bilinmiyor. Ancak bundan sonra, Oş'ta başka bir Rus askeri üssünün konuşlandırılmasıyla ilgili görüşmelerin durduğunu” belirtti.
MEMRİ
