TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
Al Arabiya'da “Rusya'nın Çekilmesinin Ardındaki Stratejik Sabiteler” başlığı ile yayımlanan analiz TimeTürk okurları için Türkçe'ye aktarıldı.
Rusya, Suriye'de yeni bir askeri konuşlanmanın arefesindeyken şu stratejik sabiteleri hatırlamakta fayda var:
1. ABD-Rusya Dostluğu
Suriye'de devam eden ABD-Rusya ortaklığı ve bu ortaklığın Yemen ve Irak'a yayılması, Obama'nın Beyaz Saray'daki kalan günleri için iki taraflı ilişkilerin sağlamlaştırılması için kullanılacak.
2.Suriye Rejimine Yaşama Şansı
bazı kişilerin makamlarında kalması yerine devlet kurumlarında değişiklikler yapılarak Suriye rejimine ikinci bir hayat hakkı tanındı. Bu durum güç dengelerinde radikal değişimler yaşanmasına sebep olur. Örneğin, başkanlık yerine ordunun komutası Alevilere verilebilir.
3.Rusya'nın Şii eksenden kayışı
Rusya ile İran arasında uzun vadeli bir stratejik işbirliği vardı. Ancak Rusya Körfez ülkeleri, Mısır ve Tunus ile uzlaşma siyaseti izleyerek Sünni Arap devletleri ile denge kurmayı amaçlıyor. Bu sebeple Rusya artık sadece Şii İran'ın dostu gibi görünmüyor.
4. Ortak Kara Harekatı
IŞİD ile mücadele kapsamında Sünni güçlerinin uluslararası koalisyon kapsamında kara harekatına zemin hazırlaması, Suriye'yi içine alacak biçimde ABD-Rusya ortak harekatı şemsiyesi altında toplanabilir.
5. Rusya Güvenliğinin Tesisi
Moskova'nın Tahran destekli Şii milislerle Sünnilere karşı yürüttüğü savaştan dolayı Rusya gerek kendi sınırları içerisinde gerekse komşu ülkelerde intikam saldırılarının olmasından çekinmekte. Bu yüzden Rusya kendini daha fazla Suriye bataklığını çekecek kararlar almaktan çekiniyor.
6. Rusya'nın Küresel Durumunu Güçlendirmek
Rusya'nın küresel anlamda karar alıcı temel güçlerden biri olduğunu kanıtlamak. Moskova bu yüzden ikincil bir konumda olmayı kabul etmeyecektir.
7. Rusya'nın Ekonomik Durumu
Rusya eğer bir çıkış stratejisi belirlemeden Suriye savaşına kapsamlı bir şekilde müdahil olmayı düşünürse bunun ekonomik sonuçları olacaktır. Rublenin giderek değer kaybettiği, petrol ve gaz fiyatlarının da hızla düştüğü de akılda tutulmalıdır.
8. Körfez Ülkeleri
Körfez Ülkeleri'ne yatırımları güvenli hale getirmek, yeni pazarlar oluşturmak ve silah satışı yapabilmek için bu ülkelerle uzlaşı halinde olunup fırsatlar değerlendirilmeli.
9. Rusya Avrupa'ya yaklaşıyor
Rusya Ortadoğu'da Suriye'nin stratejik noktalarında üsler edindi ki bu sayede Avrupa ve NATO sahilleri yakınlarında sıçrama tahtasına sahip oldu.
Çıkış Stratejisi
Şam kanadı ise Esed'in planları hayata geçirilene kadar Rusya'nın Suriye'de aktif faaliyetlerinin devam etmesinden yana. Ancak Putin bu oyunu daha fazla devam ettirmekten yana değil. Rus devlet başkanı bundan yaklaşık altı ay önce Suriye sorununa müdahil olarak Esed'in hayatta kalmasını sağladı. Ancak onun giriş planın bir de çıkış stratejisi vardı. Putin, Batılı devletlerin istediği gibi Suriye bataklığında boğulmaya niyetli değildi.
Rusya'nın Suriye'ye askeri müdahalesinin dayanak noktası Suriye'de askeri üslerde ve ordu tarafından temsil edilen devlet kurumlarına hakim olmaktı, bir adamı iktidarda tutmak değil.
Buradan Putin'in Esed'in devirmeye ya da masaya oturtmak gibi bir planının olduğu anlaşılmasın. Aslında Esed'in başta kalması Putin'in hesapları açısından önemliydi. Putin, Esed'in uzun süre rejimin başında kalmasını engellemeyi planlıyordu.
Putin askeri müdahalede bulunduğu ülkelerde genellikle bölünmeyi öngördüğü için bu durumun Suriye'de de olacağı endişesi hasıl oldu. Ancak jeopolitik gerçekler, Suriye'de böyle bir bölünmenin görülmesinin muhtemel olmadığını gösteriyor. Bunun yerine ABD, Rusya ve İsviçre'de benimsenen federal modelin uygulanması daha muhtemel görünüyor.
Putin'i asıl ilgilendiren mesele Barack Obama'dan sonra ABD'nin kendisine karşı nasıl bir politika izleyeceği ve Ukrayna meselesi bağlamında Avrupa ile ilişkilerinin nasıl bir seyir izleyeceği. Putin'i endişelendiren başka bir konu da ülkesinin ekonomisini nasıl ayakta tutacağı.
Putin'in Suriye konusunda yaptığı düzenlemeler, Suriye savaşında yer alan diğer gruplara özellikle de Hizbullah'a örnek olacaktır. İran, Rusya'nın verdiği stratejik kararların anlamını ve oluşturacağı etkileri çok iyi biliyor.
Diğer oyuncular yavaş yavaş geri adım atıyorken, Hizbullah Suriye ve Yemen'deki varlığının sonuçlarının ne olacağının pek de farkında değil. Hizbullah'ın kendisi ve Lübnan için yapabileceği en iyi şey Suriye'de çıkış stratejisi belirmek olacaktır.
