ABD merkezli tüketici hakları savunma kuruluşu, dünyanın en büyük kahve markası Starbucks'a sahte reklam nedeniyle dava açtı.
Kuruluş, şirketin kahve ve çayı insan haklarına ve iş gücü ihlallerine maruz kalan çiftliklerden topladığını iddia etti.
Amerikalı tüketiciler adına Washington DC'deki bir mahkemede açılan davada, Starbucks'ın kahve ve çay ürünleriyle ilgili "yüzde 100 etik" kaynak sağlama taahhüdünü ihlal ederek, kasıtlı olarak halkı aldattığı, tedarikçileri "insan hakları ve işçi hakkı ihlali"ne maruz bırakarak ürün temin ettiği ileri sürüldü.
Davayı mahkemeye taşıyan yasal hak grubu olan Ulusal Tüketiciler Ligi'nin CEO'su Sally Greenberg, "Starbucks'ın sattığı her poşet kahve ve K-fincan kutusunda, Starbucks yüzde 100 etik kaynak kullanımına olan bağlılığının müjdesini veriyor. Fakat Starbucks'ın tedarik zincirinde önemli insan hakları ve iş gücü ihlallerinin olduğu açık." dedi.
Dava dosyasında Guatemala, Kenya ve Brezilya'daki belirli kahve ve çay çiftliklerindeki insan hakları ve iş gücü ihlalleriyle ilgili haberlere yer veriliyor. Starbucks'ın belgelenen ihlallere rağmen bu tedarikçilerden satın almaya devam ettiği iddia ediliyor.
Brezilya'daki işçi yetkilileri, son yıllarda tarım işçilerinin ücretlerinden hasat ekipmanı maliyetlerinin düşürülmesi, temiz içme suyu, kişisel koruyucu ekipman, banyoların sağlanmaması ve reşit olmayan işçiler çalıştırılması da dahil olmak üzere, kötü niyetli ve güvensiz işgücü uygulamaları nedeniyle rapor edilen birkaç Starbucks tedarikçisine baskı uyguladı.
Reporter Brasil'e göre, 2022'de kahve şirketi Starbucks'ın sertifikasyon mührünü alan bir şahıs tarafından yönetilen bir kahve çiftliğinde, Brezilyalı müfettişler tarafından üçü reşit olmayan 17 işçi "modern kölelikten" kurtarıldı.
Davada alıntılanan Reporter Brasil raporunda, Kenya ve Guatemala'dan bildirilen işçi suiistimallerine yanıt olarak, Starbucks o dönemde şirketin "derinden endişe duyduğunu" ve iş ihlali iddialarını "kapsamlı bir şekilde araştıracağını", "satın almaları askıya almak" veya “düzeltici eylemin sağlanmasını sağlamak” için acil eyleme geçileceği ifade edilmişti.
Kahve akademisi web sitesinde yer alan tanıtım videosunda, bir Starbucks kahve alıcısı, şirketin etik tedarik damgasının "satın aldığımız kahve, gezegen için ve onu üreten insanlar için iyi olduğundan emin olduğumuz anlamına geldiğini" söylüyor.
Greenberg, davanın Starbucks'ın tedarik zincirindeki yasal olmayan uygulamalarını iyileştirmediği sürece, özellikle "yüzde 100 Etik Kahve Tedarikinde Kararlı" reklamı gibi iddialarda bulunmasını engellemeyi amaçladığını söyledi.
Birçok şirket gibi Starbucks da çay ve kakao tedarik zincirlerinin bütünlüğünü sağlamak için üçüncü taraf ile sertifika programları uyguluyor. Şirket, 30'dan fazla ülkede kahve tedarikini denetlemek amacıyla 2004 yılında CAFE Uygulamaları adı verilen kendi tedarik standartlarını başlattı.
Kontrol programı, Starbucks kahve tedarikçilerini 200'den fazla çevre, işçilik ve kalite standardına tabi tutuyor. Bunları karşılayamayan çiftliklerin, tekrar onay görene kadar şirkete malzeme tedarik etmesi yasaklanabiliyor.
Ancak uzmanlara göre bu tür programların ne kadar etkili olduğu konusunda uzun zamandır sorunlar yaşanıyor.
2021 yılında, Starbucks'ın çay ve kakao tedarik zincirlerini onaylayan üçüncü taraf olan Rainforest Alliance, başka bir tüketici hakları grubu tarafından Hershey kakaosunun "yüzde 100 sertifikalı ve sürdürülebilir" olarak "yanlış ve aldatıcı pazarlanması" nedeniyle Washinton DC mahkemesinde dava açıldı. Geçen yıl bir yargıç, davanın yalnızca ürünlerin üreticisi Hershey'e karşı yürütebileceğine karar verdi.
Rainforest Alliance Direktörü Genevieve LeBaron, "Sertifika verenlerin zorla çalıştırma, çocuk işçiliği, cinsiyete dayalı şiddet gibi sorunları çözmek için güvendiği mekanizmaların son derece kusurlu olduğunu ve pek iyi çalışmadığını gösteren çok sayıda kanıt var" dedi.
Birleşmiş Milletler'e küresel tedarik zinciri etiği konusunda danışmanlık yapan LeBaron, şöyle konuştu:
“Bu tedarik zincirlerinde peş peşe ortaya çıkan olaylar var. Yine de bu şirketler ortalıkta dolaşıyor. Yüzde 100 sürdürülebilir veya etik kaynak kullanımına sahip olduklarına dair iddialarda bulunuyorlar. Sertifikalı ve sertifikasız çiftliklerdeki iş ihlallerinin yaygınlığının ve ciddiyetinin "temelde aynı olduğu" ortaya çıktı."
Starbucks'ın, Brezilya ve Guatemala da dahil olmak üzere dünya genelinde kahve üreten bölgelerde 10 "çiftçi destek merkezi" bulunuyor. Ancak sertifikalı tedarikçilerin halka açık listelerini yayınlamıyor. Bu da tedarikçilerinin ne sıklıkta iş gücü suiistimallerine karıştığının izlenmesini zorlaştırıyor.
LeBaron, konuyla ilgili şunları söyledi:
“Etik bir tedarik zincirine sahip olmanın gerçekten zor olduğunu düşünüyorum. Ve şunu söyleyebilirim ki, bunun büyük bir nedeni, özellikle tarımda, malları fiilen üretme maliyetinin çok altında tedarik etme konusunda bir tür statükonun olmasıdır. Ve buna sahip olduğunuz sürece sorunlarınız olacak."
Kaynak: nbcnews
