The Jamestown Foundation'un web sitesinde yayınlanan analizde en azından kısa vadede, hatta belki daha da uzun vadede, Çin ve İran'ın yaptığı anlaşmalardan en çok yararlanan tarafın Rusya olacağı ve Batı'nın ise en önemli kaybeden olarak kalabileceği öne sürüldü.
Paul Goble imzalı 16 Temmuz tarihli yazıda, “Geçtiğimiz birkaç haftadaki iki gelişme, Azerbaycan'ın Ermeni güçlerini topraklarından sürmesinden bu yana Güney Kafkasya'daki jeopolitiğin yeniden düzenlendiğini yansıtıyor” ifadelerine yer verildi.
Goble'nin analizinde, “Bakü, Çin ve İran'la ilişkilerini güçlendirerek Güney Kafkasya'daki güç dengesini değiştiriyor, Batı'nın konumunu zayıflatıyor ve potansiyel olarak Moskova'ya nüfuzunu yeniden savunması için bir fırsat sunuyor” ifadelerine yer verildi.
AZERBAYCAN'IN ÇİN'LE VE İRAN'LA İLİŞKİLERİNİ GELİŞTİRMESİ
Analizde, Azerbaycan'ın Çin'le bağlantılarını geliştirdiği belirtiliyor. “Bakü bunu yaparak, Azerbaycan'ın pek çok kişinin sandığından daha fazla manevra alanına sahip olduğunu göstermeyi umuyor.” Azerbaycan'ın İran'la ilişkilerini, Tahran'da büyükelçiliğinin yeniden açılması ve stratejik ortaklığın ilan edilmesi yoluyla geliştirdiği de aktarılıyor. “Dolayısıyla, bu ilişkileri sekteye uğratan temel sorunlar daha fazla önem kazanmaya devam etse de, bu iki gelişmenin Güney Kafkasya'nın jeoekonomisi ve özellikle jeopolitiği ile daha genel olarak Doğu-Batı ilişkileri üzerindeki etkisinin muazzam olacağı kesindir” yorumu yapılıyor.
ÇİN VE İRAN'IN RUSYA İLE KONUMLARININ SAĞLAMLAŞTIRMASI KONUSU
Analize göre Çin, Azerbaycan'la bağlarını güçlendirerek yalnızca Güney Kafkasya'daki ticaret yolları üzerindeki nüfuzunu artırmakla kalmadı, aynı zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in desteklediği Batı karşıtı koalisyonun lideri olarak İran ve Rusya ile ortaklığını da sağlamlaştırdı.
“İran ise daha da fazlasını kazandı. Moskova'nın müttefiki ve silah tedarikçisi olarak konumunu belirledi. Üstelik Tahran, artık hem kuzey-güney hem de doğu-batı ticaretinin ülke üzerinden akmasını sağladı ve kendisini daha da kuzeye, Güney Kafkasya'ya ve Rusya'nın Müslüman bölgelerine doğru genişletme yönünde konumlandırdı”.
EN ÇOK RUSYA'YA YARADI
Goble analizine şöyle devam etti: “Bu durum ise bu iki hamleden en fazla yararlanan tarafın Rusya, en fazla kaybedenin ise Batı olabileceğini gösteriyor. Moskova, Çin ya da İran nüfuzunun bölgede genişlemesini hoş karşılamasa da geçmişte her ikisine de karşı çıkmıştı. Bununla birlikte Kremlin, Çin ve İran'ın sadece kendisine katılmasından değil, aynı zamanda Moskova'nın büyüyen Batı karşıtı koalisyona Azerbaycan'ı da dahil etmesinden kesinlikle memnuniyet duyacaktır.”
Kaynak: The Jamestown Foundation
