CNN tarafından incelenen hesap sayfalarına göre en az altı analist, popüler sosyal ağ platformlarına yeni gönderiler yükleyemiyor veya yeni takipçiler kazanamıyor.
Bunlardan biri, yakın zamanda ülkedeki perakende yatırımcılardan borsaya yatırım yapmaktan kaçınmalarını isteyen Çin hükümetinin danışmanı Liu Jipeng.
Jipeng Aralık ayının başından bu yana sosyal medyada paylaşım yapmıyor ve kullanıcılar artık hesaplarını takip edemiyor.
CNN, kısa video uygulaması Douyin ve haber uygulaması Toutiao'daki analistlerin hesaplarını takip etmeye çalıştığında şu ifadeyi gördü: "Bu kullanıcı, platformun kurallarını ihlal ettiği için takip edilemez."
Çin sosyal medyasının eleştirmenleri susturduğu biliniyor. Kısıtlanmadan önce, bu iş uzmanlarının dünyanın ikinci büyük ekonomisinin durumu hakkında samimi görüşler yayınladıkları biliniyordu.
Etkilenen uzmanlardan hiçbiri CNN'in yorum talebine cevap vermedi. Weibo, Douyin ve Toutiao da dahil olmak üzere kullandıkları platformlar, kısıtlamaların ardındaki neden de dahil olmak üzere CNN'in sorularına cevap vermedi.
Gelişme, bu ayın başlarında Başkan Şi Jinping'in ev sahipliği yaptığı, gelecek yılın ekonomik hedeflerini ve politikalarını tartışan büyük bir konferansla aynı zamana denk geldi.
Toplantının geçen hafta yayınlanan bir metnine göre iktidardaki Komünist Parti, "ekonomik propagandayı ve kamuoyu rehberliğini güçlendirmesi ve Çin ekonomisinin parlak beklentileri hakkında olumlu bir anlatıyı teşvik etmesi" gerektiğine karar verdi.
Şi'nin 11 yıllık iktidar döneminde daha da önem kazanan bir organ olan Ulusal Güvenlik Bakanlığı da, özellikle "art niyet" sahibi olanların Çin'in ekonomik geleceği hakkındaki kötümser görüşlerini bastırma çabalarını hızlandırdı.
Şi, geçen hafta yapılan açıklamada ekonomiye kötümser yaklaşımın piyasa beklentilerini bozacağını ve büyümeye zarar vereceğini, dolayısıyla güvenliği tehlikeye atacağını belirtmişti.
Washington merkezli düşünce kuruluşu Jamestown Vakfı'nın kıdemli üyesi Willy Lam, "Çin, ekonomik çıkmazda ve Şi Jinping liderliğinin hiçbir fikri yok... Dolayısıyla karşılığı 'iyi haberi getiren haberciyi öldürmek' ya da "sadece onları susturmak olacak. Pekin, olumsuz düşünceleri yayan daha fazla muhalifin tüketicilerin güvenini daha da azaltacağından korkuyor" dedi.
Çinli politika yapıcılar artık deflasyon tehdidiyle de boğuşuyor. Tüketici fiyatları, üç yıl önce pandeminin derinleştiği Kasım ayından bu yana en büyük düşüşünü yaşadı ve bu da iç talebin zayıfladığını gösteriyor.
Ancak analistler, Çin ekonomisine ilişkin şeffaflık eksikliğinin küresel yatırımcıları daha da caydırabileceğini söyledi.
Ticaret Bakanlığı'ndan alınan yeni veriler, Çin'e yapılan doğrudan yabancı yatırımın ana ölçüsünün Kasım ayında yaklaşık dört yılın en düşük seviyesine gerilediğini gösterdi.
Londra SOAS Üniversitesi Çin Enstitüsü profesörü ve yöneticisi Steve Tsang, "Çin hükümeti Çin'in eleştirel ekonomik analizini ne kadar sansürlerse, Batılı yatırımcılar Çin ekonomisinin durumu hakkında o kadar endişeleniyor" dedi.
KİM SANSÜRLEDİ?
Çin borsaları bu yıl dünyanın en kötü performans gösterenleri arasında yer alıyor. Gösterge Şangay Bileşik Endeksi %5,7 düşerken, teknoloji ağırlıklı Shenzhen Bileşen Endeksi %16 kayıp yaşadı.
Şu anda sosyal medyada kısıtlamalarla karşı karşıya olan grup arasında Shenzhen merkezli FEOSO Arbor Yatırım Yönetimi başkanı Dan Bin, Çin Siyaset Bilimi ve Hukuk Üniversitesi Sermaye Finans Enstitüsü profesörü ve yöneticisi Liu, Borsa yorumcusu ve analisti Hong Rong ve yatırım araştırma şirketi Gelonghui'nin kurucusu Ge Long.
Liu, 1990'larda Çin'in Menkul Kıymetler Yasası taslağının hazırlanmasına yardım etti.
Halen sosyal medya hesaplarında bulunan önceki videolarda, Çin borsasının kalıcı zayıflığını sistemdeki kusurlara bağlayan Liu, "Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonumuz ve düzenleyici sistemimiz değişmeli" dedi.
1 Aralık'ta NetEase forumunda yaptığı konuşmada Liu, sıradan insanlardan bu sorunlar çözülene kadar Çin hisse senetlerine yatırım yapmaktan kaçınmalarını istedi.
5 Aralık'tan bu yana Toutiao ve Douyin'de herhangi bir video veya yorum yayınlamadı ve CNN'den gelen yorum talebine cevap vermedi.
Ünlü bir borsa yorumcusu olan Hong Rong'un şu anda Toutiao'da paylaşım yapması yasaklandı, ancak önceki paylaşımları hala görülebiliyor.
Sansürlenmeden önce neredeyse her gün borsa ve hükümetin borsayı canlandırma yönündeki başarısız çabaları hakkında paylaşımlar yapıyordu.
Toutiao'nun hesabında artık şu mesaj görüntüleniyor: "Bu kullanıcının ilgili kuralların ihlali nedeniyle paylaşım yapması yasaklandı."
Aralık başından bu yana Weibo'da hiçbir şey yayınlamadı.
Toutiao, 6 Aralık'ta Weibo'daki son gönderisinde “Kendime şunu hatırlatıyorum: Konuşmanızda daha dikkatli olun. Sorun çıkarmayın… kaygıyı teşvik etmeyin” demiş. Yorum kısmında uyarılıp uyarılmadığı sorulduğunda ise "aa gördün" karşılığını vermiş.
ŞEFFAFLIK
Çin'in bazı ekonomik verilerinin güvenilirliği konusunda uzun zamandır soru işaretleri mevcut. Ancak Pekin'in bazı temel ekonomik istatistiklere erişimi kısıtlaması ve küresel yatırımcıların Çin hakkında karar almasına yardımcı olan danışmanlık şirketlerine baskı yapması nedeniyle ekonomiyi takip etmek giderek zorlaşıyor.
Ağustos ayında Çin, gençlerde işsizlik verilerinin üst üste üç ay boyunca tarihi zirvelere ulaşmasının ardından yayınlamayı durdurmuştu.
Pekin aynı zamanda ulusal güvenlik adına Mintz Group, Bain & Co. ve Capvision gibi uluslararası danışmanlık ve durum tespiti şirketlerine yönelik kapsamlı bir kısıtlama başlattı ve yabancı iş camiasında soğukluk yarattı.
Analistler, bunun Pekin'in zayıf ekonomi konusunda ne kadar savunmasız hissettiğini gösterdiğini söyledi.
Lam, CEWC'nin açıklamasına atıfta bulunarak, "Son zamanlarda ilk kez üst düzey bir ekonomik konferans olumlu propagandanın güçlendirilmesi yönünde bir çağrı yayınladı. Bu aynı zamanda Şi ve üst düzey meslektaşlarının, ekonomi kötüye gitmeye devam ederse ulusal güvenliğin etkilenebileceğine dair korkularını da yansıtıyor" dedi.
Tsang, ekonominin sağlığına ilişkin olumsuz söylemlere karşı Çin hükümetinin müdahalesinin gerekli hale gelebileceğini söyledi.
Tsang'a şöyle devam etti:
"Ekonomi zayıf ve düşük performans gösterdiğinde, ekonomiye ilişkin olumsuz görüşler potansiyel olarak dengeyi bozabilir ve ekonomiyi daha da aşağı çekebilir. Böyle bir müdahale, hükümetin kendini savunmasız hissettiğini veya ekonomiyi zayıf olarak gördüğünü ve/veya yanlış yöne gittiğini yansıtıyor."
YATIRIMCILARI KORKUTUYOR
Şi, Çin'i cazip bir yatırım hedefi haline getireceğine söz vermiş olsa da, eleştirel görüşlerin susturulması geri tepebilir.
Tsang, “Çin hükümetinin ekonomi üzerindeki söylem üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmasının muhtemelen (yabancı sermayeyi çekme konusunda) ters etki yaratacağını düşünüyorum. Yatırımcılara güven vermek yerine alarm zillerini çaldırıyor" dedi.
Ticaret Bakanlığı tarafından Salı günü açıklanan verilere dayanan CNN hesaplamasına göre, Kasım ayında Çin'e yapılan yabancı yatırımın ana ölçüsü bir önceki yıla kıyasla %19,5 düşüşle 53,3 milyar yuan'a (7,5 milyar dolar) geriledi.
Lam, "Kısır bir döngü görüyoruz. Çok uluslu şirketler ancak ekonominin durumu, fiyat seviyeleri, işsizlik seviyeleri ve genel ekonomik karar alma süreçleri hakkında güvenilir bilgilere erişimleri varsa Çin'e gelecek veya kalacak." dedi.
Ancak bazı analistler, özellikle ekonominin, rejimin hayatta kalmasını tehdit edecek derecede kötüleşmeye devam etmesi halinde, Pekin'in bilgi üzerindeki kontrolünü daha da sıkılaştırabileceğinden korkuyor.
Güney Carolina Aiken Üniversitesi'nden işletme profesörü Frank Xie, "Parti iktidarda kalmak için ne gerekiyorsa yapacak. Medyayı kontrol etmek, düşünceyi kontrol etmek ve beklentiyi kontrol etmek, ekonominin gerçek doğasını gizlemek için onların ikinci doğası haline geldi." dedi.
